Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aflachiài , vrb: afrachiai Definitzione èssere fracu, lenu, débbile, fartare in calecuna cosa, tènnere neghe / afrachiai in sa fidi = àere una fide no tantu frimma, pagu segura Sinònimos e contràrios ifrachire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être faible Ingresu to be weak Ispagnolu flaquear Italianu èssere débole, vacillare Tedescu schwach sein, schwanken.

allancàre , vrb Definitzione su bènnere mancu de is benugos camminandho, po debbilesa, male, pecu o pesu tropu grae: si narat de àteru puru in su sensu de èssere cédiu, chentza fortzas, pèrdere fortza atrotigandho Sinònimos e contràrios achinnae, annaigare, bantzicare, iscotzinare, istantonai, saidare, tambulare, tòmbere / indortigare Frases calchi rampu allanca allanca a calchi carignu de su bentu si movet (P.Casu)◊ est caminendhe allanca allanca pro su pesu ◊ no at tentu peruna piedade pro cudhu, candho l'at bidu allancadu in terra, insambentadu e derrutu 2. sos puzones in su nie sunt morindhe de fàmine, abbaidendhe cun sos ojos allancados 3. sa nae est allanchendhe e si podet segare Tradutziones Frantzesu chanceler Ingresu to totter Ispagnolu tambalearse Italianu barcollare Tedescu schwanken.

arreselài , vrb: reselai* Definitzione su no giare fide, su àere bendha o duda Sinònimos e contràrios dudai, suspetai / abbabbarrotai, addojare, adumbrai, assumbrai, umbrai | ctr. cunfiai, fidai Tradutziones Frantzesu se méfier, hésiter Ingresu to distrust, to totter Ispagnolu recelar Italianu diffidare, tentennare Tedescu mißtrauen, schwanken.

arresélu , nm: arresséliu, arresselu, reselu* Definitzione su istare a su time time, timendho, su tènnere calecuna duda (fintzes impudu, pentimentu) Sinònimos e contràrios duda, suspeta, suspita, tròntzonu / arraolu, pistighinzu, timoria / assúmbridu, discunfiàntzia 2. in totu sa noti no femu arrennésciu a serrai ogu cun s'arresselu de mi ndi pesai chitzi ◊ ia circau de mi donai sa morti e a pobidhu miu dhu depiat àiri ghetau a terra… Arresséliu? Timoria? Umiliatzioni? Tradutziones Frantzesu hésitation, méfiance Ingresu distrust, hesitation Ispagnolu recelo Italianu tentennaménto, diffidènza Tedescu Schwanken, Mißtrauen.

innaigài , vrb: innaigare Definitzione indrúchere o abbasciare is naes càrrigas de una mata, tròchere o andhare de un’ala a s’àtera che is naes de is matas Sinònimos e contràrios allancare, annaigare, bantzicare, iscotzinare, iscutuai, saidare, stontonai, tambulare, tòmbere Frases innàigat una mata de pira pro ndhe betare a terra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer, chanceler Ingresu to shake, to stagger Ispagnolu contonear Italianu scuòtere, barcollare Tedescu schütteln, schwanken.

istantonài , vrb: istontonare, istuntonare, stontonai Definitzione andhare (e fintzes fàere andhare) a tòntonos, coment'e orruendho candho a un'ala candho a s'àtera, chentza si agguantare bene prantaos, comente faet unu imbriagu o pigau a illuinu / andhare istòntona istòntona = a su tàmbula tàmbula Sinònimos e contràrios istontoleare, istontorrinare, stombi, tontonae Frases leat a dereta istontonendhe e abbrunchendhe in s'impedradu iscumbessu ◊ cudhas lughes fuint istontonandhedhu peus de candho si est imbreagau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vaciller, chanceler Ingresu to sway Ispagnolu vacilar, oscilar, tambalearse Italianu vacillare Tedescu schwanken.

màmula , nf Definitzione genia de giogu: si faet a bíere de bòllere giare a s'àteru una cosa ma chentza si dha giare abberu, si dhi presentat e si ndhe torrat a pigare Sinònimos e contràrios daellea, manlea, pichellassa Ètimu spn. mamola Tradutziones Frantzesu tergiversation Ingresu wavering Ispagnolu amago, finta Italianu tiremmòlla Tedescu Schwanken.

santziaméntu , nm: santzinamentu Definitzione su tzantzigare, su istare tzantzigandho; in cobertantza, unu fàere cun pagu firmesa, prenu de dudas, pagu seguru Sinònimos e contràrios bantzicadura, bantzigonzu, sànciu, santziadura, tzantzigamentu, tzàntzigu / arreselu 2. su suu est unu fàiri chi no ammitit santziamentus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hésitation, méfiance Ingresu distrust, hesitation Ispagnolu titubeo Italianu tentennaménto Tedescu Schwanken, Mißtrauen.

stóntonu , nm: stóntunu Definitzione su stontonai Sinònimos e contràrios stantonamentu, tóntonu Frases a stòntonus fúrriat a domu sua ◊ s'intendiat unu stóntonu, un'ammuinu pariat chi teniat una passada de callentura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chancellement Ingresu tottering Ispagnolu tambaleo Italianu barcollaménto, barcollìo Tedescu Schwanken.

tontonàe, tontonài, tontonàre , vrb Definitzione andhare a tòntonos, a su tàmbula tàmbula, coment'e orruendho candho a una parte candho a s'àtera, chentza arrennèscere a istare prantaos, comente faet un'imbriagu o unu pigau a illuinamentu, a sonnu (e si narat fintzes de sa possibbilidade de ibballiare, de fàere fartas, po farta de seguresa in su fàere); nau de apertura, serrare unu pagu, o de trastu a incrubau, pèndhere unu pagu a una parte / tontonare un'àrbure = saidare, sachedhare, tzantzigare Sinònimos e contràrios bambulai, istantonai, istontorrinare, stombi, tambulare, tòmbere / ingalenare / imbarare Frases cussu est grai, antzianu meda, si bit ca at tontonau e arrutu est ◊ a tie ti tòntonat su pede! ◊ mi soe tontonadu ca tenio sonnu 2. tontonanci sa porta, no passit cussa carroga mala! ◊ tontonancedha cussa fentana, ca nc'est currenti! 3. sa mesa tòntonat Sambenados e Provèrbios prb: sa mata prus arta ist sa primu a tontonae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chanceler Ingresu to totter Ispagnolu tambalearse Italianu barcollare, vacillare, traballare Tedescu schwanken, taumeln.

tzantziàre, tzantzicàre , vrb: sansiai, tzantzigare Definitzione fàere o giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade; iscutulare, mòvere a forte, a iscutuladura; busigare, giare incruescu, istrobbu Sinònimos e contràrios bantzicare, chigliare, intzainnai, lachedhare, sachedhare / saidare, tzantzichedhare / busigare Frases custa pitzinna ballendhe si tzàntzigat totu 2. sas frunzas de sas àrbures tzàntzigant comente andhat bentu ◊ bandhelas tzantzigadas dae frinas ◊ su bentu est tzantzighendhe sas àrbures 3. mih su dílicu, chi no si cheret tzantzicau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu osciller Ingresu to oscillate, to dangle Ispagnolu oscilar Italianu oscillare, ciondolare Tedescu schwanken.

tzàntzigu , nm Definitzione su bantzigare Sinònimos e contràrios intzàntzinu, nànniga, santziamentu Frases s'ajaja at apaigadu su nebode a tzàntzigos, leadu in coa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu balancement Ingresu swinging Ispagnolu balanceo, oscilación Italianu dondolaménto, oscillazióne Tedescu Schwanken.

tzillicàre , vrb Definitzione èssere o istare pagu firmu, a su tòntona tòntona, tzanchitzanchi Sinònimos e contràrios traculare, tzucurare Frases sa banca tzillicat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chanceler Ingresu to wobble Ispagnolu tambalearse Italianu pencolare, tentennare Tedescu schwanken.

tzucuràre , vrb: tzunculare Definitzione èssere o istare pagu firmu, a su tzanchitzanchi Sinònimos e contràrios itzucurare, traculare, tzillicare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chanceler Ingresu to be shaky Ispagnolu tambalearse Italianu pencolare, traballare Tedescu schwanken.