Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbreggulàre , vrb: abbrengulare Definitzione pigare cun abbréngulu Sinònimos e contràrios ciogare, giochitare, imbalai, imballacai, ingiogaciai Frases tzertos ti benint cun dultze carignu, si abbréngulant cun tegus e s'ispassant, però posca as a bídere chi ti lassant! Tradutziones Frantzesu amuser Ingresu to amuse Ispagnolu entretener Italianu trastullare Tedescu unterhalten.

ammestadài , vrb: ammistadai, ammisterai Definitzione fai ammistadi o tenni un'ammistadi, nau de cojuaos, su si dha intèndhere cun àtera fémina o àter'ómine (ma si narat fintzes in su sensu de amighéntzia cun chiesiògiat) Sinònimos e contràrios afancedhae, afantare, amicare, amicitziare Frases Micheli abbetiosu, no mi bollu ammistadai…◊ su tali, mancai béciu e babbu de tantis fillus, si est ammistadau cun d-una piciochedha 2. is duas famíglias fiant ammistaradas e biviant totus impari Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vivre en état de concubinage Ingresu to maintain an illicit affair (love) Ispagnolu amistarse, amancebarse Italianu intrattenére una relazióne amorósa illécita Tedescu ein außereheliches Verhältnis unterhalten.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definitzione totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Sinònimos e contràrios fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Frases oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Terminologia iscientìfica ssl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être fiancés, s'engager par une promesse de mariage Ingresu to be connected with Ispagnolu ser novios, llevarse bien con alguien Italianu avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati Tedescu ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

atzipàre , vrb Definitzione aconciare su fogu ponendhodhoe bene is tzipas, is tzitzones Sinònimos e contràrios abbibare, achicai, assissai, ateneae, atzipajare, ischichinare, scarrabbussonai Frases est a s'atzipa atzipa duos mutzigones in su foghile Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alimenter le feu Ingresu to foment Ispagnolu atizar el fuego Italianu fomentare, alimentare il fuòco Tedescu das Feuer unterhalten.

bebberecàre , vrb rfl: abbebberecare* Definitzione istare a giogu Sinònimos e contràrios abbrengulare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Tradutziones Frantzesu s'amuser Ingresu to waste time Ispagnolu juguetear Italianu trastullarsi, baloccarsi Tedescu sich unterhalten.

bischitzàre , vrb Definitzione istare a brullas e a giogu Sinònimos e contràrios abbrengulare, bebberecare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Ètimu itl. bischizzare Tradutziones Frantzesu s'amuser Ingresu to amuse oneself Ispagnolu divertirse, entretenerse Italianu trastullarsi Tedescu sich unterhalten.

desogài , vrb: disaogae, disaogai, disaogare, disaugare, disogai Definitzione gosare disaogu, istare a divertimentu Sinònimos e contràrios disocai, diveltire, ispassiare, isvrasiare, sdisogai, spreviai, sulassai Frases aggràssias chi in custa bella die est pótia andhare a si disaogare! ◊ pro la disaugare li at contau sa balentia chi li fit capitada ◊ si est cagliada, como, no cantat piús, no si podet piús disaogare ◊ is piciochedhos si furint disaogaos meda Ètimu spn. desahogar Tradutziones Frantzesu s'amuser Ingresu to enjoy oneself, to take one's mind off Ispagnolu divertirse, entretenerse Italianu divertirsi, svagarsi Tedescu sich unterhalten.

disaviàre , vrb: disilviare, disisviare Definitzione leàresi ccn. ispassu o disaogu, passare ora chentza pentzamentos Sinònimos e contràrios desogai, desviai*, istrabiare 1 Frases fàghemi sonniare, coment'e candho fia de annos friscu, caos de trigumoriscu a mi disaviare! ◊ mi dat piaghere si si bistentaiat, a su mancu disilviat su disgustu (A.D.Migheli)◊ tantu de la disilviare, tenteit de la buglitare Tradutziones Frantzesu amuser Ingresu to amuse Ispagnolu distraer Italianu sollazzare, svagare Tedescu unterhalten (sich).

diveltíre , vrb: divertire Definitzione fàere o istare a divertimentu; nau de dinare e cosa, ispèndhere in divertimentos Sinònimos e contràrios desogai, divèltere, scialai, spassiai, sulassai Frases de coro no mi poto divertire pro ca no mi dat bandha su dolore ◊ no so cantendhe pro leare pannu ca so cantendhe pro mi divertire 2. su chi teniat si l'at divertidu e como li bisonzat! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu amuser Ingresu to amuse Ispagnolu divertir, entretener Italianu divertire Tedescu unterhalten (sich).

giochitàre , vrb: cioghitare, gioghitai, gioghitare, gioghitari, zochitare Definitzione pigare a giogu, istare a giogu Sinònimos e contràrios abbrengulare, agiogatzare, agiogulare, ciogare, giogallitai, imbalai, imballacai, ingiochetare, ingiogaciai, zochillare Frases como ti primmas, posca mi gioghitas! ◊ su pipiu fiat gioghitendi e si boliat cuncordari un'acuiloni ◊ vio mannos e minores giochitandhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amuser Ingresu to amuse Ispagnolu divertir, juguetear Italianu trastullare Tedescu unterhalten.

imbalài , vrb Definitzione tratènnere is pipios cun giogos: rfl. istare a giogu che pipios Sinònimos e contràrios abbrengulare, ciogare, giochitare, imballacai, ingiogaciai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amuser Ingresu to amuse Ispagnolu entretenir Italianu baloccare Tedescu unterhalten.

ispassàre , vrb: ispassiai, ispassiare, spassiai Definitzione cricare e pigare is ispàssios, divertimentu / ispassiàresi che sóriche in mesu de casu = própiu a cusséssia, meda Sinònimos e contràrios desogai, diveltire, isvrasiare, sulassai Frases cun tegus giogo e m'ispasso ◊ sa mariposa ispàstigat su bolu nendhe: "Si devet ispassare chie est sanu!"◊ commo torramus a pitzinnos e nos ispassiamus ◊ cussos su dinare si l'ispàssiant ◊ mi chèrgio unu pacu ispassiare ◊ sos pitzinnos s'ispàssiant cun sa fatzienna de sa binnenna Sambenados e Provèrbios prb: tempus malu, ispassadilu! Ètimu itl. spassare Tradutziones Frantzesu s'amuser Ingresu to amuse oneself Ispagnolu divertir, entretener Italianu sollazzarsi Tedescu sich unterhalten.

negossàre , vrb: negossiare, negotziai Definitzione abbarrare a chistionu, foedhandho de ccn. cosa, de importu o no Sinònimos e contràrios allecare, arragionare, arralatai, chistionai, cuntrastare Frases sedíebbos e negossiae chin socra e socru meu, ca nois semus antziandhe a monte! ◊ a isse l'at biu e negossiau paritzas bortas ◊ de cussas cosas mancu si ndhe negossiabat ◊ s'est postu a negossare chin sos bichinos 2. e ita nci negótziat a custas partis: cichendi po si fai sa braba? Ètimu itl. negoziare Tradutziones Frantzesu causer, converser Ingresu to talk Ispagnolu conversar Italianu conversare Tedescu sich unterhalten, reden, sprechen.

tratèniri, tratènnere, tratènniri , vrb Definitzione istare, ibertare unu tanti de tempus; fàere abbarrare, fàere ibertare; fintzes ostènnere, transire o fàere a mancu de fàere una cosa / pps. tratesu, traténniu; tratenni su respiru = abbarrare unu pagu chentza torrare àlidu Sinònimos e contràrios addurae, arreare, illesinare, istentae | ctr. andai Frases si tratenit su tanti chi serbit po fai sa cosa ◊ no mi tratenzo ca tenzo presse ◊ in sa posta bi aiat zente e apo tratesu ◊ so andhendhe, no poto tratènnere ◊ apo tratesu a ti rispòndhere pro t'iscríere in poesia ◊ si est traténniu fintzas a tardu ma no bidiat s'ora de si ndi andai ◊ e meda che tratenes in bidha?◊ tratenedesi, fostè, tziu Antiogu! 2. mi ant tratesu in domo de Fulanu: pro cussu no so torradu luego ◊ toca, trateni is assuconis! 3. no isciu cumenti mi seu poderau de dh'ai aferrau… Mi seu traténniu ca fiaus in logu beneditu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rester, entretenir Ingresu to hold, to keep oneself, to engage Ispagnolu quedarse, retener Italianu trattenérsi, trattenére, intrattenére Tedescu bleiben, aufhalten, unterhalten.