afaíngiu, afaínu , nm: afaghiu Definition s'ite de fàghere, su fàere Synonyms e antonyms afatériu, afraxendu, faina, afracoxu, impreu Sentences est ispassentziau, mascimamenti custa borta cun totu cussu afaíngiu ◊ s'afainu fit meda e isse a sa sola no podiat achivire ◊ lezendhe sa lítera apo cumpresu s'afaghiu de su coro tou! ◊ in tempus de istadi s’afainu fut sèmpiri su própiu Etymon srd.
afaínu 1 , avb: afaiu, faghinu Definition su fàere o andhare chentza impedimentu de neune e de nudha, chentza órdine, comente essit essit / a s'afaiu = chentza régula, chentza critériu, comente bolet fàere o andhare Synonyms e antonyms brétiu Sentences nues de onzi manera ti atraessant su camminu currellendhe a s'afainu (A.Casula)◊ candho che lu as batiu a sa manu, su cane, lu podes lassare presu o andhare afainu ◊ sos boes como los tenet a s'afaiu ◊ sos istedhos in s'aera sunt afaiu ◊ candho t'istracas de andhare afainu e cun su tempus mòderas su passu?! (Gn.Piras) Etymon srd.
afaitài, afaitàre , vrb rfl: afeitare Definition
fàere o segare sa braba; pònnere cosa mescamente in cara po si fàere prus bellos (cosa prus che àteru de is féminas) e fintzes fàere vida iscandhulosa
Synonyms e antonyms
abbarbiai,
arrai,
arrasai 1,
irbarbare
Sentences
apenas intras po ti afaitare, su barvieri l'acatas prontu a t'ispilire e a t'istufare chin sas novas ◊ mi depo túndhere e afaitare
Etymon
ctl.
afaitar
Translations
French
se raser,
se maquiller
English
to shave,
to make up
Spanish
afeitarse,
maquillarse
Italian
ràdersi,
truccarsi
German
sich rasieren,
schminken.
afaíu afaínu 1
afaldizàre , vrb Definition nau de trastu, de orrobba, fàere a pieghedhas o gajas piticas Synonyms e antonyms atavellai 2. sa giòvana si seeit in s'otomana illaizendhe sa bunnedha afaldizada.
afallàda , nf Definition
mescamente in su terrenu, tretu coment'e a fossu pagu pagu, unu paris prus bàsciu de su logu totu a inghíriu coment'e chi si siat abbasciau a incracadura
Synonyms e antonyms
afalladura
2.
sa praga in sa pedhe comente at sanadu at lassadu un'afallada
Translations
French
dépression,
affaissement
English
hollow
Spanish
hundimiento,
depresión
Italian
avvallatura,
depressióne
German
Senkung.
afalladúra , nf Definition
su afallare, fintzes tretu de terrenu afalladu (mescamente si est terra betada, móvia, o si at cédiu de asuta faendho unu pagu a fossu inue dhu faet a tretos comente si ndhe biet in is istradas noas)
Synonyms e antonyms
affallada,
forada
/
abbasciamentu
Translations
French
dépression,
affaissement
English
hollow
Spanish
hundimiento,
depresión
Italian
avvallatura,
avvallaménto
German
Senkung.
afallàre , vrb Definition
si narat de sa terra móvia, e de cosas deasi, chi si calant, si abbàsciant comente apomentant
Sentences
comente proet, sa terra arada si afallat ◊ si lu leas a sachedhadura, su sacu, sa cosa afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ su rumore at afallau ◊ in su tretu chi est fata cun terra betada (acurtzu a sos pontinos) s'istrada afallat, si che abbàssiat
Translations
French
s'affaisser
English
to hollow,
to cram
Spanish
hundirse
Italian
avvallarsi,
costipare
German
einsinken.
afalléssiu , agt Definition nau de ccn., chi est istasidu, sentza fortzas Synonyms e antonyms irbalesiadu disartoriadu, ispossibiu Sentences issa puru pariat afalléssia, corpia de una maladia de tristura (P.Doneddu).
afallídu , pps, agt: afalliu,
avaliu,
avalliu,
fallidu Definition
de afallire; nau de laores e frutuàrios, chi funt guastos, chentza lómpios; nau de un'animale, de ccn., chi est làngiu
Synonyms e antonyms
bíciu,
caliu
/
afésiu,
scalixiu
| ctr.
líaru
Sentences
su trigu est afallidu ◊ is trigus candu si sicant e no funt cumprius ancora funt avalius
Translations
French
desséché,
rabougri
English
fruit which doesn't come to ripeness for an excess of heat
Spanish
zocato,
zorollo
Italian
afato
German
verkümmert.
afallíre, afallíri , vrb: fallire Definition
nau de laore, sicare chentza lómpiu, a ispiga buida, tocau a népide, a sole
Synonyms e antonyms
avagliai
Etymon
srd.
Translations
French
dessécher
English
to fog
Spanish
volverse zocato
Italian
divenire afato
German
verkümmert werden.
afallíu afallídu
afalótu abbolótu
afalsàre , vrb: afaltzare,
afartzare,
afrassare,
falsare Definition
fàere a manera chi una cosa, unu foedhu, unu sentidu essat in frassu, bènnere mancu a un'impromissa, a unu giuramentu, a su foedhu chi unu at giau, a unu sentidu bonu chi depet tènnere una torrada / afartzare s'amore, sa fide, s'istima
Synonyms e antonyms
infaltzare,
ingannai,
sbertinai,
traíchere
Sentences
su giuramentu chi aiat fatu no si podiat afaltzare ◊ sos princípios de Cristos Nazarenu benint afaltzados ◊ su mi tentare est a afaltzare su proponimentu ◊ cussas sont cosas vonas solu a istraviare e afartzare sa veritate
2.
forsis deo su cuntratu ti apo afalsadu in s'amore? (I.Casula)◊ ti podias declarare si deo ti apo traitu, si ti apo afalsadu s'istima! ◊ no si depet afrassare su matrimóniu ◊ compare, cudha fide chi mi giurezis l'azis afaltzada! ◊ est unu logu chi no afaltzat mai: dhue faghet erba sèmpere
3.
sa sorte mi at giutu ingannos, mi at afaltzadu ◊ prendha amada, no cretas chi intre pro ti afaltzare!
Etymon
srd.
Translations
French
falsifier
English
to falsify
Spanish
falsificar,
traicionar
Italian
falsificare,
tradire
German
fälschen,
verraten.
afaltàdu , pps, agt: afaltatu,
afaltau,
afartadu,
afartau,
afratadu,
afratau Definition
de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa
Synonyms e antonyms
afusau,
ammurtinau,
assudhidu,
fartadu,
frajau,
ilfartadu,
mancantzosu
/
suxetzionosu
Sentences
comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu
Translations
French
troublé,
contrit
English
troubled
Spanish
con mala conciencia,
sucia
Italian
turbato,
che si sa in cólpa,
compunto
German
betroffen,
sich schuldig fühlend.
afaltài, afaltàre , vrb: afartai,
faltai Definition
fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia
Synonyms e antonyms
ammancai
2.
mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta
Etymon
srd.
Translations
French
se sentir coupable
English
to feel guilty about stg
Spanish
faltar,
tener la conciencia sucia
Italian
sentirsi in cólpa,
in fallo
German
sich schuldig fühlen.
afaltàtu, afaltàu afaltàdu
afaltzadúra , nf Definition
su essire in contràriu a s'àteru, a s'ispensada, essendho chi dhi ant giau su foedhu o fintzes essendho amigos, parentes o àteru, prima in bonas a tales chi s'àteru si podiat ibertare arrespetu, istima e agiudu
Synonyms e antonyms
afaltzamentu,
traitoria
Etymon
srd.
Translations
French
trahison
English
treason
Spanish
traición
Italian
tradiménto
German
Verrat.
afaltzaméntu , nm Synonyms e antonyms afaltzadura, traitoria Etymon srd.
afaltzàre afalsàre