Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afaíngiu, afaínu , nm: afaghiu Definition s'ite de fàghere, su fàere Synonyms e antonyms afatériu, afraxendu, faina, afracoxu, impreu Sentences est ispassentziau, mascimamenti custa borta cun totu cussu afaíngiu ◊ s'afainu fit meda e isse a sa sola no podiat achivire ◊ lezendhe sa lítera apo cumpresu s'afaghiu de su coro tou! ◊ in tempus de istadi s’afainu fut sèmpiri su própiu Etymon srd.

afaínu 1 , avb: afaiu, faghinu Definition su fàere o andhare chentza impedimentu de neune e de nudha, chentza órdine, comente essit essit / a s'afaiu = chentza régula, chentza critériu, comente bolet fàere o andhare Synonyms e antonyms brétiu Sentences nues de onzi manera ti atraessant su camminu currellendhe a s'afainu (A.Casula)◊ candho che lu as batiu a sa manu, su cane, lu podes lassare presu o andhare afainu ◊ sos boes como los tenet a s'afaiu ◊ sos istedhos in s'aera sunt afaiu ◊ candho t'istracas de andhare afainu e cun su tempus mòderas su passu?! (Gn.Piras) Etymon srd.

afaitài, afaitàre , vrb rfl: afeitare Definition fàere o segare sa braba; pònnere cosa mescamente in cara po si fàere prus bellos (cosa prus che àteru de is féminas) e fintzes fàere vida iscandhulosa Synonyms e antonyms abbarbiai, arrai, arrasai 1, irbarbare Sentences apenas intras po ti afaitare, su barvieri l'acatas prontu a t'ispilire e a t'istufare chin sas novas ◊ mi depo túndhere e afaitare Etymon ctl. afaitar Translations French se raser, se maquiller English to shave, to make up Spanish afeitarse, maquillarse Italian ràdersi, truccarsi German sich rasieren, schminken.

afaíu afaínu 1

afaldizàre , vrb Definition nau de trastu, de orrobba, fàere a pieghedhas o gajas piticas Synonyms e antonyms atavellai 2. sa giòvana si seeit in s'otomana illaizendhe sa bunnedha afaldizada.

afallàda , nf Definition mescamente in su terrenu, tretu coment'e a fossu pagu pagu, unu paris prus bàsciu de su logu totu a inghíriu coment'e chi si siat abbasciau a incracadura Synonyms e antonyms afalladura 2. sa praga in sa pedhe comente at sanadu at lassadu un'afallada Translations French dépression, affaissement English hollow Spanish hundimiento, depresión Italian avvallatura, depressióne German Senkung.

afalladúra , nf Definition su afallare, fintzes tretu de terrenu afalladu (mescamente si est terra betada, móvia, o si at cédiu de asuta faendho unu pagu a fossu inue dhu faet a tretos comente si ndhe biet in is istradas noas) Synonyms e antonyms affallada, forada / abbasciamentu Translations French dépression, affaissement English hollow Spanish hundimiento, depresión Italian avvallatura, avvallaménto German Senkung.

afallàre , vrb Definition si narat de sa terra móvia, e de cosas deasi, chi si calant, si abbàsciant comente apomentant Sentences comente proet, sa terra arada si afallat ◊ si lu leas a sachedhadura, su sacu, sa cosa afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ su rumore at afallau ◊ in su tretu chi est fata cun terra betada (acurtzu a sos pontinos) s'istrada afallat, si che abbàssiat Translations French s'affaisser English to hollow, to cram Spanish hundirse Italian avvallarsi, costipare German einsinken.

afalléssiu , agt Definition nau de ccn., chi est istasidu, sentza fortzas Synonyms e antonyms irbalesiadu disartoriadu, ispossibiu Sentences issa puru pariat afalléssia, corpia de una maladia de tristura (P.Doneddu).

afallídu , pps, agt: afalliu, avaliu, avalliu, fallidu Definition de afallire; nau de laores e frutuàrios, chi funt guastos, chentza lómpios; nau de un'animale, de ccn., chi est làngiu Synonyms e antonyms bíciu, caliu / afésiu, scalixiu | ctr. líaru Sentences su trigu est afallidu ◊ is trigus candu si sicant e no funt cumprius ancora funt avalius Translations French desséché, rabougri English fruit which doesn't come to ripeness for an excess of heat Spanish zocato, zorollo Italian afato German verkümmert.

afallíre, afallíri , vrb: fallire Definition nau de laore, sicare chentza lómpiu, a ispiga buida, tocau a népide, a sole Synonyms e antonyms avagliai Etymon srd. Translations French dessécher English to fog Spanish volverse zocato Italian divenire afato German verkümmert werden.

afallíu afallídu

afalótu abbolótu

afalsàre , vrb: afaltzare, afartzare, afrassare, falsare Definition fàere a manera chi una cosa, unu foedhu, unu sentidu essat in frassu, bènnere mancu a un'impromissa, a unu giuramentu, a su foedhu chi unu at giau, a unu sentidu bonu chi depet tènnere una torrada / afartzare s'amore, sa fide, s'istima Synonyms e antonyms infaltzare, ingannai, sbertinai, traíchere Sentences su giuramentu chi aiat fatu no si podiat afaltzare ◊ sos princípios de Cristos Nazarenu benint afaltzados ◊ su mi tentare est a afaltzare su proponimentu ◊ cussas sont cosas vonas solu a istraviare e afartzare sa veritate 2. forsis deo su cuntratu ti apo afalsadu in s'amore? (I.Casula)◊ ti podias declarare si deo ti apo traitu, si ti apo afalsadu s'istima! ◊ no si depet afrassare su matrimóniu ◊ compare, cudha fide chi mi giurezis l'azis afaltzada! ◊ est unu logu chi no afaltzat mai: dhue faghet erba sèmpere 3. sa sorte mi at giutu ingannos, mi at afaltzadu ◊ prendha amada, no cretas chi intre pro ti afaltzare! Etymon srd. Translations French falsifier English to falsify Spanish falsificar, traicionar Italian falsificare, tradire German fälschen, verraten.

afaltàdu , pps, agt: afaltatu, afaltau, afartadu, afartau, afratadu, afratau Definition de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa Synonyms e antonyms afusau, ammurtinau, assudhidu, fartadu, frajau, ilfartadu, mancantzosu / suxetzionosu Sentences comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu Translations French troublé, contrit English troubled Spanish con mala conciencia, sucia Italian turbato, che si sa in cólpa, compunto German betroffen, sich schuldig fühlend.

afaltài, afaltàre , vrb: afartai, faltai Definition fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia Synonyms e antonyms ammancai 2. mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta Etymon srd. Translations French se sentir coupable English to feel guilty about stg Spanish faltar, tener la conciencia sucia Italian sentirsi in cólpa, in fallo German sich schuldig fühlen.

afaltàtu, afaltàu afaltàdu

afaltzadúra , nf Definition su essire in contràriu a s'àteru, a s'ispensada, essendho chi dhi ant giau su foedhu o fintzes essendho amigos, parentes o àteru, prima in bonas a tales chi s'àteru si podiat ibertare arrespetu, istima e agiudu Synonyms e antonyms afaltzamentu, traitoria Etymon srd. Translations French trahison English treason Spanish traición Italian tradiménto German Verrat.

afaltzaméntu , nm Synonyms e antonyms afaltzadura, traitoria Etymon srd.

afaltzàre afalsàre