aghedúmene acidúmini
aghéi , avb Definition ca ei, eja Synonyms e antonyms carei, emmo Sentences su narri aghei ammarolla no mi est mai pràciu ◊ cussus aghei e dèu ca no!
aghentólu , nm: aighestolu,
angrastolu,
argatolu,
arghentolu,
irgustolu Definition
sa canna de su gúturu inue passat su papare de buca a s'istògomo; sa canna de su gúturu inue passat s'ària andhandho a o torrandho de is prumones
Synonyms e antonyms
bilguzu,
gorga,
gorguzu,
ingrastolu,
ingullidorzu,
ingurtidórgiu,
ugrullu,
valgastolu
/
alguena,
garguena
Sentences
in cuss'istante torrat a pitzocu e su binu, passendhe in s'arghentolu, l'agatat bonu, mancari malocu (P.A.Congiu)◊ si che li falas in s'argatolu, a s'astore pudhighinaju, no li falat raju!
2.
no at boghe s'arghentolu issoro ◊ partint cudhos cun trumbas e trumbitas, s'arte mustrendhe de s'insoro arghentolu
Scientific Terminology
crn
Etymon
cdh.
gjalgastolu
Translations
French
trachée
English
windpipe
Spanish
tráquea
Italian
trachèa
German
Luftröhre.
àghera aèra
agheràda aeràda
agheràre aeràe
àghere Definition its, àera?, lughe? / pèrdere àghere = irmurinare, iscurigare Sentences cantu sunt arribbaos a sartu de Orane fit za comintzandhe a pèrdere àghere, iscuricandhe.
aghérju aérzu
agherósu aerósu
aghérvu , agt Definition
nau de frutuàriu, chi no est lómpiu, chi no est fatu, no est ancora de papare; nau de ccn., chi est tropu piticu
Synonyms e antonyms
crú,
chélviu
| ctr.
lómpidu
2.
ant dadu in pastu a sa brutalidade sa fiza agherva, ancora criadura
Etymon
ltn.
acerbus
Translations
French
vert
English
unripe
Spanish
inmaduro
Italian
immaturo
German
unreif.
agherzàre aergiài
aghetài acatàre
aghidàrzu , nm Synonyms e antonyms àlgada, algadadore, iscarda, ógronu.
àghidu àghedu
àghimu , nm: àmiche,
àmighe,
àmigu Definition
su gancitu de su fusu de filare; s'amu po piscare
Synonyms e antonyms
ampile,
amu,
gamu,
gantzitu
Scientific Terminology
ans
Etymon
ltn.
hamicus
Translations
French
hameçon
English
hook (fish)
Spanish
anzuelo
Italian
amo
German
Angelhaken,
Fischangel.
àghina àchina
aghinò , avb Definition da chi no, assinuncas Synonyms e antonyms deghinò, sinoncas*, sinono Sentences serra totu, aghinò intrat bentu!◊ nara ca fut acanta cudhu cun sa cracida de s'àcua, aghinò ndi dh’iant bodhitu fatu a craboni! Etymon srd.
aghinúnca , avb Synonyms e antonyms deghinò, sinoncas*, sinono Sentences est ca seu aici, aghinunca proponia de fai custas cosas (N.Vargiu) Etymon srd.
aghixèdha, aghixèdhu , nf, nm Definition min. de agu, agu pitica.
agiadài , vrb: agiuare,
agiudai,
agiudare,
agiudari,
agiurai,
ajuai,
ajuare,
ajutare,
atzuare 1,
axuare,
axudae,
axudai,
azuai,
azuare,
azudare,
azutare,
ojuare Definition
fàere una parte o totu su chi depet fàere s'àteru candho no dhu podet a solu, giare una manu a s'àteru in su bisóngiu, giare cosa, amparu; si narat brindhandho a unu de fora a papare candho capitat chi agatat is de sa domo giai papandho / azuare carchi cosa a ccn. = atuai, pigare sa cosa o betare una manu chi arresurtet prus fàcile a s'àteru a si dha pònnere a codhu, a si dha carrigare; Deus ti agiudit! = itl. Dio ti protegga!
Synonyms e antonyms
agiuventare,
atuai,
giuai,
sufragai
/
amparai
| ctr.
ilviare,
strobbai
Sentences
istentada est sa zente a tribagliare, ma tue no bi ses a l'azudare (A.Casula)◊ seus tropu arrebbugius e pretendeus chi Gesugristu s'agiurit ◊ su pitzinnu si est irvortatu e no cheriat prus ajuare a su babbu ◊ azúalu a istudiare, ca no ndh'est cumprendhindhe! ◊ sa famíglia pruite no ti axuat? ◊ sa cosa cun ledàmine e abba si azuat a crèschere ◊ so cuntentu de ti pòdere axuare balu ◊ chie binchet azuat!
2.
cussa famíllia cheret azuada, ca est in su bisonzu
3.
- Setzi a mesa ca nos azuas! - Coment'e retzidu: so pesendhe comogomo de manigare! Gràtzia su matessi: faghide!
4.
unu sachedhu de tzimentu de mesu cuintale a solu no mi lu azuo, ma si mi lu azuades lu leo!
Etymon
ltn.
adiutare
Translations
French
aider,
secourir
English
to help
Spanish
ayudar,
colaborar
Italian
aiutare,
agevolare,
collaborare,
soccórrere,
sostenére
German
helfen,
behilflich sein,
mitarbeiten.