A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

aghedúmene acidúmini

aghéi , avb Definitzione ca ei, eja Sinònimos e contràrios carei, emmo Frases su narri aghei ammarolla no mi est mai pràciu ◊ cussus aghei e dèu ca no!

aghentólu , nm: aighestolu, angrastolu, argatolu, arghentolu, irgustolu Definitzione sa canna de su gúturu inue passat su papare de buca a s'istògomo; sa canna de su gúturu inue passat s'ària andhandho a o torrandho de is prumones Sinònimos e contràrios bilguzu, gorga, gorguzu, ingrastolu, ingullidorzu, ingurtidórgiu, ugrullu, valgastolu / alguena, garguena Frases in cuss'istante torrat a pitzocu e su binu, passendhe in s'arghentolu, l'agatat bonu, mancari malocu (P.A.Congiu)◊ si che li falas in s'argatolu, a s'astore pudhighinaju, no li falat raju! 2. no at boghe s'arghentolu issoro ◊ partint cudhos cun trumbas e trumbitas, s'arte mustrendhe de s'insoro arghentolu Terminologia iscientìfica crn Ètimu cdh. gjalgastolu Tradutziones Frantzesu trachée Ingresu windpipe Ispagnolu tráquea Italianu trachèa Tedescu Luftröhre.

àghera aèra

agheràda aeràda

agheràre aeràe

àghere Definitzione its, àera?, lughe? / pèrdere àghere = irmurinare, iscurigare Frases cantu sunt arribbaos a sartu de Orane fit za comintzandhe a pèrdere àghere, iscuricandhe.

aghérju aérzu

agherósu aerósu

aghérvu , agt Definitzione nau de frutuàriu, chi no est lómpiu, chi no est fatu, no est ancora de papare; nau de ccn., chi est tropu piticu Sinònimos e contràrios crú, chélviu | ctr. lómpidu 2. ant dadu in pastu a sa brutalidade sa fiza agherva, ancora criadura Ètimu ltn. acerbus Tradutziones Frantzesu vert Ingresu unripe Ispagnolu inmaduro Italianu immaturo Tedescu unreif.

agherzàre aergiài

aghetài acatàre

aghidàrzu , nm Sinònimos e contràrios àlgada, algadadore, iscarda, ógronu.

àghidu àghedu

àghimu , nm: àmiche, àmighe, àmigu Definitzione su gancitu de su fusu de filare; s'amu po piscare Sinònimos e contràrios ampile, amu, gamu, gantzitu Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. hamicus Tradutziones Frantzesu hameçon Ingresu hook (fish) Ispagnolu anzuelo Italianu amo Tedescu Angelhaken, Fischangel.

àghina àchina

aghinò , avb Definitzione da chi no, assinuncas Sinònimos e contràrios deghinò, sinoncas*, sinono Frases serra totu, aghinò intrat bentu!◊ nara ca fut acanta cudhu cun sa cracida de s'àcua, aghinò ndi dh’iant bodhitu fatu a craboni! Ètimu srd.

aghinúnca , avb Sinònimos e contràrios deghinò, sinoncas*, sinono Frases est ca seu aici, aghinunca proponia de fai custas cosas (N.Vargiu) Ètimu srd.

aghixèdha, aghixèdhu , nf, nm Definitzione min. de agu, agu pitica.

agiadài , vrb: agiuare, agiudai, agiudare, agiudari, agiurai, ajuai, ajuare, ajutare, atzuare 1, axuare, axudae, axudai, azuai, azuare, azudare, azutare, ojuare Definitzione fàere una parte o totu su chi depet fàere s'àteru candho no dhu podet a solu, giare una manu a s'àteru in su bisóngiu, giare cosa, amparu; si narat brindhandho a unu de fora a papare candho capitat chi agatat is de sa domo giai papandho / azuare carchi cosa a ccn. = atuai, pigare sa cosa o betare una manu chi arresurtet prus fàcile a s'àteru a si dha pònnere a codhu, a si dha carrigare; Deus ti agiudit! = itl. Dio ti protegga! Sinònimos e contràrios agiuventare, atuai, giuai, sufragai / amparai | ctr. ilviare, strobbai Frases istentada est sa zente a tribagliare, ma tue no bi ses a l'azudare (A.Casula)◊ seus tropu arrebbugius e pretendeus chi Gesugristu s'agiurit ◊ su pitzinnu si est irvortatu e no cheriat prus ajuare a su babbu ◊ azúalu a istudiare, ca no ndh'est cumprendhindhe! ◊ sa famíglia pruite no ti axuat? ◊ sa cosa cun ledàmine e abba si azuat a crèschere ◊ so cuntentu de ti pòdere axuare balu ◊ chie binchet azuat! 2. cussa famíllia cheret azuada, ca est in su bisonzu 3. - Setzi a mesa ca nos azuas! - Coment'e retzidu: so pesendhe comogomo de manigare! Gràtzia su matessi: faghide! 4. unu sachedhu de tzimentu de mesu cuintale a solu no mi lu azuo, ma si mi lu azuades lu leo! Ètimu ltn. adiutare Tradutziones Frantzesu aider, secourir Ingresu to help Ispagnolu ayudar, colaborar Italianu aiutare, agevolare, collaborare, soccórrere, sostenére Tedescu helfen, behilflich sein, mitarbeiten.