allandàri , vrb: allandhare, allandhiare Definition abbrovendhare e ingrassare a landhe; apastamare de landhe; intostare che landhe, nau de aligúmenes malos a còere / porcos allandhiados = aténdius o ingrassaus a landhi Synonyms e antonyms aggrandhare Sentences at portau is procus a padenti a allandari Etymon srd.
allandhadúra , nf Definition su allandhare Etymon srd.
allandhàre, allandhiàre allandàri
allangorídu , agt: langoridu Definition
nau de ccn., chi istat male de sa debbilesa
Synonyms e antonyms
malacónciu,
illangoriu
Sentences
su bestiàmine geunu, pili frujadu e allangoridu, est morzendhe de su fàdigu ◊ sos corvos bolant in punta de sas noderas bramendhe calchi pegus allangoridu
Translations
French
maladif,
asthénique
English
asthenic,
sickly
Spanish
enfermizo
Italian
malatìccio,
astènico
German
kränklich,
kraftlos.
allangorzàre , vrb Definition indebbilitare, pigare a debbilesa Synonyms e antonyms indebbilitai.
allaníre , vrb: lanire* Definition pònnere sa lanedha, de s'umidore Synonyms e antonyms afungai, afungorai, allanae, ammucorai, ammufai, annabrai, atufai, intufire, morighinire, mufire.
allanósu , agt Definition chi giughet sa lanedha Synonyms e antonyms allanadu, ammucorau, lanidu, mugheradu Etymon srd.
allanternài , vrb Definition allampiare sa vista cun lughe forte de lanterna Synonyms e antonyms alluinai, illugerrai, illughinare, impannare, slugerrai Etymon srd.
allanternàu , pps, agt Definition de allanternai; chi at bufau meda, chi est alligru a binu Synonyms e antonyms alluinau / abbenzinadu, allegritu, allegrútzulu, alluchitadedhu, apischirillau, incidaiu.
allantionàu , agt Definition chi est firmu ammammalucau, incantau, che lampione Sentences ita dhoi fais, tui, allantionada acanta de sa genna?! ◊ e ita mi abarru, allantionau castiendi a issus? Etymon srd.
allàpat! , iscl Definition anchi tengas!, ma càstia!, labai! Sentences allapat chie ti at pesadu: finas inoghe ndh'ant ischidu ite mi narant a paranúmene! Etymon srd.
allapiàu , agt Definition chi est coment'e allampau, incantau Synonyms e antonyms acogau, afatuzadu Sentences su rei furiat allapiau de cussa bellesa.
allaputzài , vrb: allepuciae,
allepuciai,
alleputzai,
alleputzare,
alliputzai,
ellepuciare Definition
papare calecuna cosa, torrare in fortzas, ingrassare; bestire bene, bene cuncordaos, su si fàere bellos in contu de bestimentu
Synonyms e antonyms
allepuciri,
arrempudhire
/
addinghillai,
allepuritzare,
arrepicai 2,
assamodare,
atrigliare,
chinchinnare,
cumpòniri,
cuncodrai
Sentences
castit, su dotori, chi mi dha podit torrai a allaputzai sa piciochedha, ca est mesu iscòncia ◊ pensa a sa saludi: a trabballai gei andat bèni, ma innantis ti depis torrai a alleputzai! (I.Murgia)
2.
poneisí is capedhus e allaputzaisí bèni! ◊ funt sannoris totu bèni allaputzaus e boint èssi serbius cun totu s'arraspetu ◊ dhui fiat genti totu alliputzara, totu infrochitara ◊ e tochit, babbai, allaputzissí ca seus in festa!
Etymon
srd.
Translations
French
ragaillardir,
se pomponner,
se parer
English
to dress up to make cocky (oneself)
Spanish
fortalecer,
acicalarse
Italian
rinvigorire,
ringalluzzire,
attillarsi
German
stark werden,
eitel werden,
sich aufputzen.
allardàdu , pps, agt: allardiau, lardiau Definition de allardare; chi portat lardu, chi est grassu; nau de figumorisca, chi est cota meda Synonyms e antonyms allardarau, allardonadu, rassu. Idioms csn: pira allardada = (a calidades) pira fata, tzúriga, cun sa purpa in colore de castanza, aghedhosa, in sa menzus muta pro la manigare; fàgherendhe mannas e allardadas = fàgherendhe (de cosas chi no andhant bene, assiones malas) a cadhu e a pè, de dónnia colori
allardàre, allardiài , vrb Definition
pònnere lardu, ingrassare; istidhigare su lardu allutu a sa petza orrostindho, pònnere fitas de lardu a sa petza coendho; rfl. nau de ccn., su si crèdere meda / allardàresi de una cosa = abantaisí de calincuna cosa
Synonyms e antonyms
illardionare,
ingrassai,
saginai
/
istedhiare,
preutire,
untinare
Etymon
srd.
Translations
French
prendre de l'embonpoint
English
to fatten,
to lard
Spanish
engordar,
mechar
Italian
diventare pìngue,
lardellare
German
dick werden,
spicken.
allardiàu allardàdu
allardionàre , vrb Definition ingrassare meda, pònnere lardu Synonyms e antonyms allardare, illardionare, ingrassai, saginai Etymon srd.
allardonàdu , agt Definition chi est grassu meda, totu lardu Synonyms e antonyms allardarau, rassu.
allaredhiadúra , nf Definition atacamentu Synonyms e antonyms allaredhiamentu Etymon srd.