A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allandàri , vrb: allandhare, allandhiare Definitzione abbrovendhare e ingrassare a landhe; apastamare de landhe; intostare che landhe, nau de aligúmenes malos a còere / porcos allandhiados = aténdius o ingrassaus a landhi Sinònimos e contràrios aggrandhare Frases at portau is procus a padenti a allandari Ètimu srd.

allandhadúra , nf Definitzione su allandhare Ètimu srd.

allandhàre, allandhiàre allandàri

allangorídu , agt: langoridu Definitzione nau de ccn., chi istat male de sa debbilesa Sinònimos e contràrios malacónciu, illangoriu Frases su bestiàmine geunu, pili frujadu e allangoridu, est morzendhe de su fàdigu ◊ sos corvos bolant in punta de sas noderas bramendhe calchi pegus allangoridu Tradutziones Frantzesu maladif, asthénique Ingresu asthenic, sickly Ispagnolu enfermizo Italianu malatìccio, astènico Tedescu kränklich, kraftlos.

allangorzàre , vrb Definitzione indebbilitare, pigare a debbilesa Sinònimos e contràrios indebbilitai.

allaníre , vrb: lanire* Definitzione pònnere sa lanedha, de s'umidore Sinònimos e contràrios afungai, afungorai, allanae, ammucorai, ammufai, annabrai, atufai, intufire, morighinire, mufire.

allanósu , agt Definitzione chi giughet sa lanedha Sinònimos e contràrios allanadu, ammucorau, lanidu, mugheradu Ètimu srd.

allanternài , vrb Definitzione allampiare sa vista cun lughe forte de lanterna Sinònimos e contràrios alluinai, illugerrai, illughinare, impannare, slugerrai Ètimu srd.

allanternàu , pps, agt Definitzione de allanternai; chi at bufau meda, chi est alligru a binu Sinònimos e contràrios alluinau / abbenzinadu, allegritu, allegrútzulu, alluchitadedhu, apischirillau, incidaiu.

allantionàu , agt Definitzione chi est firmu ammammalucau, incantau, che lampione Frases ita dhoi fais, tui, allantionada acanta de sa genna?! ◊ e ita mi abarru, allantionau castiendi a issus? Ètimu srd.

allàpat! , iscl Definitzione anchi tengas!, ma càstia!, labai! Frases allapat chie ti at pesadu: finas inoghe ndh'ant ischidu ite mi narant a paranúmene! Ètimu srd.

allapiàu , agt Definitzione chi est coment'e allampau, incantau Sinònimos e contràrios acogau, afatuzadu Frases su rei furiat allapiau de cussa bellesa.

allaputzài , vrb: allepuciae, allepuciai, alleputzai, alleputzare, alliputzai, ellepuciare Definitzione papare calecuna cosa, torrare in fortzas, ingrassare; bestire bene, bene cuncordaos, su si fàere bellos in contu de bestimentu Sinònimos e contràrios allepuciri, arrempudhire / addinghillai, allepuritzare, arrepicai 2, assamodare, atrigliare, chinchinnare, cumpòniri, cuncodrai Frases castit, su dotori, chi mi dha podit torrai a allaputzai sa piciochedha, ca est mesu iscòncia ◊ pensa a sa saludi: a trabballai gei andat bèni, ma innantis ti depis torrai a alleputzai! (I.Murgia) 2. poneisí is capedhus e allaputzaisí bèni! ◊ funt sannoris totu bèni allaputzaus e boint èssi serbius cun totu s'arraspetu ◊ dhui fiat genti totu alliputzara, totu infrochitara ◊ e tochit, babbai, allaputzissí ca seus in festa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ragaillardir, se pomponner, se parer Ingresu to dress up to make cocky (oneself) Ispagnolu fortalecer, acicalarse Italianu rinvigorire, ringalluzzire, attillarsi Tedescu stark werden, eitel werden, sich aufputzen.

allardàdu , pps, agt: allardiau, lardiau Definitzione de allardare; chi portat lardu, chi est grassu; nau de figumorisca, chi est cota meda Sinònimos e contràrios allardarau, allardonadu, rassu. Maneras de nàrrere csn: pira allardada = (a calidades) pira fata, tzúriga, cun sa purpa in colore de castanza, aghedhosa, in sa menzus muta pro la manigare; fàgherendhe mannas e allardadas = fàgherendhe (de cosas chi no andhant bene, assiones malas) a cadhu e a pè, de dónnia colori

allardaràu , agt Sinònimos e contràrios allardadu, rassu Ètimu srd.

allardàre, allardiài , vrb Definitzione pònnere lardu, ingrassare; istidhigare su lardu allutu a sa petza orrostindho, pònnere fitas de lardu a sa petza coendho; rfl. nau de ccn., su si crèdere meda / allardàresi de una cosa = abantaisí de calincuna cosa Sinònimos e contràrios illardionare, ingrassai, saginai / istedhiare, preutire, untinare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre de l'embonpoint Ingresu to fatten, to lard Ispagnolu engordar, mechar Italianu diventare pìngue, lardellare Tedescu dick werden, spicken.

allardiàu allardàdu

allardionàre , vrb Definitzione ingrassare meda, pònnere lardu Sinònimos e contràrios allardare, illardionare, ingrassai, saginai Ètimu srd.

allardonàdu , agt Definitzione chi est grassu meda, totu lardu Sinònimos e contràrios allardarau, rassu.

allaredhiadúra , nf Definitzione atacamentu Sinònimos e contràrios allaredhiamentu Ètimu srd.