A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allampinàre , vrb Definitzione bíere a sa castiada, in d-una furriada de ogos, deretu, in d-una lampada Sinònimos e contràrios allampare Frases allampinau che l'as? Ètimu srd.

allampiociàre , vrb Definitzione arrennèscere a bíere ma in manera no deunudotu crara, apubare Sinònimos e contràrios apubai, assebeltare.

allampiòi , nm Definitzione su èssere allampionaos, pentzandho a crabas, unu fàere chentza giare atentzione Sinònimos e contràrios illabentu | ctr. atenscione Ètimu srd.

allampionàre , vrb Definitzione su si parare a lantione, fàere s'atontau Sinònimos e contràrios abbabballocai abbabbiocae Ètimu srd.

allampionàu , pps, agt Definitzione de allampionare; chi est che atontau, chi no est cumprendhendho, ispantasiau Sinònimos e contràrios abbabballocadu, abbabbiocatu, ammammalucadu 2. est abbarrau a buca aperta, allampionau Ètimu srd.

allampixàe allampiài 1

allampizàre , vrb: lampigiai* Sinònimos e contràrios brigliai, grigliare, illampizare, illughentare, lúchere, lutzigare, prellúgiri Tradutziones Frantzesu resplendir, briller Ingresu to shine Ispagnolu resplandecer, irradiar Italianu risplèndere, mandare ràggi Tedescu strahlen.

allàmu , nm Definitzione genia de orrobba de seda o de lana Sinònimos e contràrios brocadu Frases santu Valentinu miu, de cust'allamu osi nd'apu a fai unu bestiri!

allàmu 1 , nm Definitzione lamiera, làuna e fintzes istrégiu, lamone o cadhàrgiu de làuna Frases apustis inforrau si tupat sa buca de su forru cun d-unu sportedhu de allamu po no s'isfridai (P.Caredda) 2. preparau iaus po fai sa lissia, iaus postu s’allamu in pitzus de cudhas pedras postas a trébini e allutu iaus su fogu.

allamuntòne , nm Definitzione genia de giogu a brinchidare.

allanàdu , pps, agt: allanau Definitzione de allanare; chi dhi est posta sa lanedha, de s'umidore Sinònimos e contràrios allanosu, ammucorau, lanidu, mugheradu Tradutziones Frantzesu moisi Ingresu grown musty Ispagnolu mohoso Italianu ammuffito Tedescu angeschimmelt.

allanadúra , nf: lanadura Definitzione lanedha birde chi ponet a sa cosa po s'umidore; sa lana chi faet in is orrocas Sinònimos e contràrios lanaritzu, lanidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu moisissure, mousse Ingresu musk, mould Ispagnolu moho, musgo Italianu muffa, mùschio Tedescu Schimmel, Moos.

allanàe, allanài, allanàre , vrb Definitzione pònnere sa lanedha comente faet sa cosa isciusta o úmida Sinònimos e contràrios afungai, afungorai, allanire, ammucorai, ammufai, annabrai, atufai, limire, morighinare, morighinire, mufire Frases s'umedadi allanat su pani Ètimu srd.

allanastàtu , agt Definitzione chi tenet sidi meda, morindho de su sidi Sinònimos e contràrios assidigadu, assidigorzadu Ètimu srd.

allanàu allanàdu

allancàda allacàda

allancài , vrb Definitzione pigare de mala manera, a s'airada Sinònimos e contràrios abbrancai, afarcai, afarrancae, aggafai, aggarrai, aggranfare, agguantai Frases ghetendi is farrancas a cantu poit allancat is prendhas de s'oreria ◊ agatat sa cosa, si dh'allancat e ponit in busciota ◊ chi allancu s'oreria no torru a trabballai! ◊ dus cropus de iscupeta de asegus dh'allancant Tradutziones Frantzesu attraper avidement Ingresu to catch avidly Ispagnolu agarrar Italianu afferrare avidaménte Tedescu gierig packen.

allancàre , vrb Definitzione su bènnere mancu de is benugos camminandho, po debbilesa, male, pecu o pesu tropu grae: si narat de àteru puru in su sensu de èssere cédiu, chentza fortzas, pèrdere fortza atrotigandho Sinònimos e contràrios achinnae, annaigare, bantzicare, iscotzinare, istantonai, saidare, tambulare, tòmbere / indortigare Frases calchi rampu allanca allanca a calchi carignu de su bentu si movet (P.Casu)◊ est caminendhe allanca allanca pro su pesu ◊ no at tentu peruna piedade pro cudhu, candho l'at bidu allancadu in terra, insambentadu e derrutu 2. sos puzones in su nie sunt morindhe de fàmine, abbaidendhe cun sos ojos allancados 3. sa nae est allanchendhe e si podet segare Tradutziones Frantzesu chanceler Ingresu to totter Ispagnolu tambalearse Italianu barcollare Tedescu schwanken.

allanchiméntu , nm Definitzione su èssere allanchiu Frases funt chistionendi a iscusi, pispisendu s'allanchimentu chi tenint aintru Ètimu srd.

allanchíu , agt Definitzione chi est coment'e cédiu, orruendho chentza fortzas / èssiri a. de fàmini, de sidi, de sonnu = morindhe o cansidu de su fàmine, de su sidi, de su sonnu (a logos, fintzas abbramiu, asuridu) Sinònimos e contràrios cansidu Ètimu srd.