allampinàre , vrb Definizione bíere a sa castiada, in d-una furriada de ogos, deretu, in d-una lampada Sinonimi e contrari allampare Frasi allampinau che l'as? Etimo srd.
allampiociàre , vrb Definizione arrennèscere a bíere ma in manera no deunudotu crara, apubare Sinonimi e contrari apubai, assebeltare.
allampiòi , nm Definizione su èssere allampionaos, pentzandho a crabas, unu fàere chentza giare atentzione Sinonimi e contrari illabentu | ctr. atenscione Etimo srd.
allampionàre , vrb Definizione su si parare a lantione, fàere s'atontau Sinonimi e contrari abbabballocai abbabbiocae Etimo srd.
allampionàu , pps, agt Definizione de allampionare; chi est che atontau, chi no est cumprendhendho, ispantasiau Sinonimi e contrari abbabballocadu, abbabbiocatu, ammammalucadu 2. est abbarrau a buca aperta, allampionau Etimo srd.
allampixàe allampiài 1
allampizàre , vrb: lampigiai* Sinonimi e contrari brigliai, grigliare, illampizare, illughentare, lúchere, lutzigare, prellúgiri Traduzioni Francese resplendir, briller Inglese to shine Spagnolo resplandecer, irradiar Italiano risplèndere, mandare ràggi Tedesco strahlen.
allàmu , nm Definizione genia de orrobba de seda o de lana Sinonimi e contrari brocadu Frasi santu Valentinu miu, de cust'allamu osi nd'apu a fai unu bestiri!
allàmu 1 , nm Definizione lamiera, làuna e fintzes istrégiu, lamone o cadhàrgiu de làuna Frasi apustis inforrau si tupat sa buca de su forru cun d-unu sportedhu de allamu po no s'isfridai (P.Caredda) 2. preparau iaus po fai sa lissia, iaus postu s’allamu in pitzus de cudhas pedras postas a trébini e allutu iaus su fogu.
allamuntòne , nm Definizione genia de giogu a brinchidare.
allanàdu , pps, agt: allanau Definizione de allanare; chi dhi est posta sa lanedha, de s'umidore Sinonimi e contrari allanosu, ammucorau, lanidu, mugheradu Traduzioni Francese moisi Inglese grown musty Spagnolo mohoso Italiano ammuffito Tedesco angeschimmelt.
allanadúra , nf: lanadura Definizione lanedha birde chi ponet a sa cosa po s'umidore; sa lana chi faet in is orrocas Sinonimi e contrari lanaritzu, lanidura Etimo srd. Traduzioni Francese moisissure, mousse Inglese musk, mould Spagnolo moho, musgo Italiano muffa, mùschio Tedesco Schimmel, Moos.
allanàe, allanài, allanàre , vrb Definizione pònnere sa lanedha comente faet sa cosa isciusta o úmida Sinonimi e contrari afungai, afungorai, allanire, ammucorai, ammufai, annabrai, atufai, limire, morighinare, morighinire, mufire Frasi s'umedadi allanat su pani Etimo srd.
allanastàtu , agt Definizione chi tenet sidi meda, morindho de su sidi Sinonimi e contrari assidigadu, assidigorzadu Etimo srd.
allanàu allanàdu
allancàda allacàda
allancài , vrb Definizione pigare de mala manera, a s'airada Sinonimi e contrari abbrancai, afarcai, afarrancae, aggafai, aggarrai, aggranfare, agguantai Frasi ghetendi is farrancas a cantu poit allancat is prendhas de s'oreria ◊ agatat sa cosa, si dh'allancat e ponit in busciota ◊ chi allancu s'oreria no torru a trabballai! ◊ dus cropus de iscupeta de asegus dh'allancant Traduzioni Francese attraper avidement Inglese to catch avidly Spagnolo agarrar Italiano afferrare avidaménte Tedesco gierig packen.
allancàre , vrb Definizione su bènnere mancu de is benugos camminandho, po debbilesa, male, pecu o pesu tropu grae: si narat de àteru puru in su sensu de èssere cédiu, chentza fortzas, pèrdere fortza atrotigandho Sinonimi e contrari achinnae, annaigare, bantzicare, iscotzinare, istantonai, saidare, tambulare, tòmbere / indortigare Frasi calchi rampu allanca allanca a calchi carignu de su bentu si movet (P.Casu)◊ est caminendhe allanca allanca pro su pesu ◊ no at tentu peruna piedade pro cudhu, candho l'at bidu allancadu in terra, insambentadu e derrutu 2. sos puzones in su nie sunt morindhe de fàmine, abbaidendhe cun sos ojos allancados 3. sa nae est allanchendhe e si podet segare Traduzioni Francese chanceler Inglese to totter Spagnolo tambalearse Italiano barcollare Tedesco schwanken.
allanchiméntu , nm Definizione su èssere allanchiu Frasi funt chistionendi a iscusi, pispisendu s'allanchimentu chi tenint aintru Etimo srd.
allanchíu , agt Definizione chi est coment'e cédiu, orruendho chentza fortzas / èssiri a. de fàmini, de sidi, de sonnu = morindhe o cansidu de su fàmine, de su sidi, de su sonnu (a logos, fintzas abbramiu, asuridu) Sinonimi e contrari cansidu Etimo srd.