bentòsa , nf: ventosa Definition
genia de istampu chi si faet a is forros, a is fogàgias, po che fàere essire su fumu, a is carradas (ma fintzes una genia de tapighedhu de su frascu chi si ndhe leat po lassare intrare s'ària bufandho); genia de manígiu po cura; aina po tirare sàmbene o àteru
Synonyms e antonyms
butarolu
Idioms
csn:
betare sas bentosas = pònnere sas tatzas in sa pedhe pro cura; betare sa bentosa (nadu in suspu)= manigare o colliresiche sa cosa a tropu, faisí una bella satzada
Sentences
iscàmpio a compudare sas bentosas ca paret in cherta de cambiare bentu!
2.
dhi ant ghetau una bentosa cun tres piscicantis a unu costau ◊ istat apitzigadu che bentosa finas a li fàghere sa palete! ◊ no fiant serbidas a nudha is mexinas, is bentosas!
3.
za bi l'at betada sa bentosa: de una supera de macarrones no bi ndhe at lassadu unu, a sa sola!
Etymon
spn.
Translations
French
soupirail,
ventouse
English
airhole
Spanish
respiradero,
ventosa
Italian
sfiatatóio,
coppétta
German
Luftloch,
Luftabzug,
Schröpfkopf.
bentosài, bentosàre , vrb Definition pònnere o betare is bentosas, betare is tassas Etymon srd.
bentósu , agt, nm Definition
chi dhue tocat bentu, chi leat bentu meda, chi faet bentu, nau puru de cosa totu ballúmene e lébia; fintzes chi leat bentu, abbentaditu, pagu firmu; cròcolos de bentre / fúria b. = maladia de sos cadhos, assubentu
Synonyms e antonyms
bentulanu,
bentulosu
/
vintosu
| ctr.
bàrigu
Sentences
su sero si fachet bentosu ◊ est unu sero fritu e bentosu ◊ sa domo che l'ant fata in d-unu cúcuru bentosu ◊ custa bidha est soliana in istadi e bentosa in ierru
Etymon
srd.
Translations
French
venteux,
tympanisme
English
windy,
tympanism
Spanish
ventoso
Italian
ventóso,
timpanismo
German
windig,
Tympanie,
Tympanismus,
Trommelsucht.
bentracòro , nm Definition
male a su coro, mortemala, puntore
Synonyms e antonyms
antecoru,
intracoro,
santrecoro
Scientific Terminology
mld
Etymon
ltn.
anticor + bentre
Translations
French
infarctus
English
infarct
Spanish
infarto
Italian
infarto
German
Infarkt.
bentràmine , nm: brentàmene,
ventràmmene Definition
is istentinas, totu is partes de sa bentre
Synonyms e antonyms
budellàmini,
maciàmini,
matibuzu,
minuzàmine
Etymon
srd.
Translations
French
entrailles
English
entrails
Spanish
entrañas
Italian
interióra
German
Eingeweide (Pl.).
bentranía , nf Definition sa calidade de is bentranos, de is pasteris, de chie bolet totu po issu chentza ndhe lassare a is àteros Synonyms e antonyms inguglioneria, inguglionia, ingurtímine, ingurtionia, pasteria | ctr. bonucoro Sentences bentrania za ndhe zughet, mih: tiat chèrrere totu isse! Etymon srd.
bentrànu , agt Definition
chi bolet totu po sa bentre sua, chi si papat fintzes su chi tocat a is àteros
Synonyms e antonyms
allambridu,
allupidu,
budhone 1,
inguglionalzu,
inguglione,
iscorpargiau,
mangiufoni,
pasteri,
sassagoni,
sgalluponi
| ctr.
dadivosu
Sentences
su monte pro chimbanta miza francos li ant tzédidu, sos síndhigos bentranos (B.R.Carbone)
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
goulu,
gouinfre
English
greedy
Spanish
goloso,
glotón
Italian
ingórdo
German
gierig.
bèntre , nf: bentri,
brente,
brenti,
ventre Definition
sa parte de sa carena inue dhu'est su matzàmene, is istentinas; foedhandho de is animales est mescamente s'istògomo; su papare, su recatu, su chi unu si papat; nau de unu muru o àtera cosa, giúmburu mannu chi essit, tretu coment'e a bentre / min. bentredha, bentrighedha, bentrutza; sas bentredhas = puzonedhos a bentredha, minudos, essidos de pagu dae s'ou, chentza impilidos / sa bentre de unu fiadu bulu (e de totu sos animales chi remuzant) est in bàtoro partes: b. manna (= itl. rùmine), b. grussa o pinta (itl. retìcolo), b. chentu puzones, o chentu pizos, o entrebizone (itl. òmaso) e cracu (itl. abòmaso)
Synonyms e antonyms
brentule,
frente,
intragna,
màcia 3
/
istògomo
/
azibbada,
irgulada,
pasta
/
mesania
Idioms
csn:
trotoxamentu de b. = iscringada de dolore de mata; murigamentu de b. = corrúxinus de brenti; cúrriri sa b. a unu = èssere a prentos, a murigamentu de bentri; èssere a mesa bentre = pagu mascadu, àere manigadu su mesu de su tantu; fizos, frades de una b. = cróbinos, inzenerados paris; bentr'e camba = su pische de s'anca; bentr'e mama = zenia de crosta chi essit in conca a sas criaduredhas; brenti de guntruxu, brente de zerda = mataudhone, satzagoni; portai is ogus prus mannus de sa brenti = fàghere s'asuriosu, s'ogrianu, chèrrere prus de su chi si podet manigare; pònneresi o corcare a bentre in susu = a palas a fundhu, a cara a in artu; istampare sa bentre = fàghere male su mànigu (ma nadu a murrunzu a chie isputzit carchi mànigu); puzones a bentredha = chi no sunt mancu impilidos, minoredhos, e pro cussu sunt totu bentre; bogare sa b. = pònnere bentre, fàgheresi a bentre manna, o fintzas fortzare cun su respiru a manera de fagher bídere de prus sa bentre; intràreche sa b. = tratènnere su respiru a manera de fàghere sa bentre a fossu; bentre armà = sambenedhu, sa bentre de s'animale prena de sàmbene cundhidu e cotu
Sentences
su fàmene lis fit trofizandhe sa bentrutza ◊ tue ses a mesa bentre che su cane ◊ aintru de sa brenti portaus sa frisciura (coru, prumoni, figau, feli), s'istògumu, is intestinus, s'ispreni, is arrigus ◊ dh'est pigada una punta a brenti ◊ si ndhe faghent de bentres d'erba, sas berbeghes, in su logu ínnidu!…◊ de tantu triballu ndhe bogamus apenas sa bentre! ◊ cun sas bentres de anzone si faghent sos sambenedhos ◊ est currendomí sa bentre… cussu est s'ollerícitu!
2.
unu lampu nd'at isciarrocau su campanibi de brenti in susu ◊ apenas chi tocai su grillete ruiat sa fera a bentre in susu ◊ si est postu a bentre in susu faghindhe su mortu ◊ su muru de sa traessa at bogadu una bentre: si proet ndhe ruet ◊ cussu Broi malu a cuntentai portat s’ogu prus mannu de sa brenti! (Maxia)◊ papandhe si at fatu sa brente che bitellu òrfanu
Surnames and Proverbs
prb:
a mesu brenti ma in callenti ◊ sa brenti prena no creit a s'isbuida
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
ventrem
Translations
French
ventre
English
stomach
Spanish
barriga
Italian
vèntre,
addòme,
grèmbo
German
Bauch,
Leib,
Mutterleib.
bentrebizàdile, bentrebizàle , nm, nf Definition
s'istògomo totu pígios de unos cantu animales: bentre chentu puzones, o chentu pizos, o bentre grussa
Synonyms e antonyms
bentrelussa,
centubigione,
chentubizos,
entrebizone,
pizàdula
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
omasum
English
omasum
Spanish
omaso
Italian
òmaso
German
Blättermagen,
Psalter.
bentrèdha, bentrédhu , nf, nm, agt: brentedhu Definition pigionedhu pitichedhu essiu de pagu de s'ou, mancu impinniu; chi portat bentre manna o chi essit meda Synonyms e antonyms berchedha, parabàtulu / bentrudu Sentences ndh'at rutu dae su nidu unu bentredhu de papalina ◊ sos pitzinnos fint chirchendhe bentredhas de astore e de àbbile 2. su pipiu tú depit èssi maschixedhu, ca ses brentedha meda!◊ fut unu satzagoni, pasteri e… brentedhu! Etymon srd.
bentrelússa , nf Definition
s'istògomo totu a pígios de unos cantu animales: bentre chentu puzones, o chentu pizos, o bentre grussa
Synonyms e antonyms
bentrebizàdile,
entrebizone
Scientific Terminology
crn
Translations
French
feuillet,
livret
English
omasum
Spanish
omaso
Italian
centopèlle
German
Blättermagen,
Psalter.
bentrèra , nf: brentera, brentiera, vrentera Definition genia de chintórgiu largu fatu a busciachedhas po dhue pònnere cosighedhas (tebbacu, pipa, o fintzes cartúcias), de pònnere apitzu de su chinghedhu de is pantalones; genia de chintórgiu (prus che àteru de su costúmene) Etymon spn. ventrera.
bèntri bèntre
bentribíntu , nm Definition genia de bobboi chi camminat in pitzu de s'abba Scientific Terminology crp Etymon srd.
bentrighèdha , nf Definition min. de bentre Synonyms e antonyms bentrutza, brentuschedha / cdh. buzaredha.
bentríle, bentríli , nm Synonyms e antonyms bentre Sentences benides a papare si o no, o mi la ponzo a sa sola in su bentrile? (A.Casula)◊ no ti trumbullat su bentrili, annoberu, sa conchedha de s'angioni arrostia?! Etymon srd.
bentrimànnu , agt Definition chi portat bentre manna Synonyms e antonyms acadhonadu, bentrone, bentrudu, budhone 1, sachetone, trodolassu, matimannu Etymon srd.
bentrína , nf Definition cosa de papare, de betare a corpus, a bentre Sentences maca, issa chircat sa bentrina che su cane!
bentrinàda , nf Synonyms e antonyms papada, sassada, satzina Sentences fint dae s'iscurigada a pudhiles a chighígliu fatu cun càntigos, sonos e bentrinadas Etymon srd.
bentròne , agt, nm Definition chi papat meda; chi portat bentre manna Synonyms e antonyms bentranu, bentrudu, matimannu, sachetone / cdh. vintroni Scientific Terminology ntl Etymon srd.