A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

bodhulàre , vrb Definition ispudare bodhules, carràschios Synonyms e antonyms carralciare, gruspire, irbodhulare, iscarraschiare, iscupiri, sdarrasciai, secai Etymon srd.

bodhúle , nm Definition mucu chi si ndhe istacat mescamente de bruncos, de su gúturu, e si ndhe bogat a ispudadura Synonyms e antonyms carràschiu, larodhu, salchedha, seca.

bodhulósu , agt Definition chi istat sèmpere ispudandho, betandho bodhules, carràschios Etymon srd.

bodijèdha , nf Definition istoja pitica de buda, de ispàdula.

bodiòre , nm: boidore Definition su èssere buidu e, nau de gente, fintzes una genia de sentidu de si pàrrere coment'e buidos Synonyms e antonyms boidesa, sbuidori | ctr. pienesa 2. cussas cosas tazant sa vida tua lassàndheti in intro unu boidore mannu (G.Brocca) Translations French vacuité English emptiness Spanish vacuidad Italian vuotézza German Leere.

bodíre , vrb Definition su provare praxere, cuntentesa, pigare gustu in calecuna cosa Synonyms e antonyms godire*, gosai | ctr. patire, sufrire Sentences Deus cherfat chi potas bodire finas a chent'annos! ◊ sos faltzos bodint candho s'àteru est avilidu ◊ su trigu meu si l'at a bodire isse Translations French jouir, prendre plaisir English to enjoy Spanish aprovechar Italian godére German sich freuen.

bódiu , agt, nm: bóidu, bóitu, búdiu, buidu, búidu, búitu, búriu, vóidu Definition nau de istrégiu, chi est chentza nudha aintru; fràigu piticu po dhue pònnere cosa, tretu, logu chentza nudha / erba búdia = Avena sterilis Synonyms e antonyms bacante, isvacu, líchidu 1, sbuidu, tufudu / tuva, vasiu | ctr. prenu Idioms csn: fàghere unu bóidu = istuvonai; pònnere su pè in bóidu = pònnere su pede in bacante; fàghere in bóidu = circai una cosa e no dh'agatai, picai pro debbadas Sentences apu agatau cust'ampudha, prena: is atras funt buidas ◊ sa cícara de s'àcua est búida 2. sos porcos los ponent in su boidedhu 3. su tiru mi at fatu bóidu ◊ est rutu in bóidu ◊ no bi apat unu momentu de bóidu in sa vida bostra! ◊ pone cosa suta ca si segat corpendhe in bóidu! Surnames and Proverbs prb: sacu bódiu no istat ritzu Etymon ltn. vocitus Translations French vide English empty (space) Spanish vacío Italian vuòto, vano German leer, Raum.

bodolàre bodalàre

bodratíu , nm Definition genia de orrobba po fàere sa gunnedha de unos cantu costúmenes Scientific Terminology ts.

bodulài, bodulàre bodalàre

bòe , nm: bòi, foe, voe Definition su mascu crastau de s'animale bulu, pegus mannu meda, cun is peis galigaos, cun duos corros mannos e fortes: a loba, domau e giuntu cun àteru, dhu ponent a trebballare (arare, carrare); genia de màscara de carrasegare, fata de linna, cun is corros / min. boedhu, boitu, boixedhu, boinedhu; boe de fedu = trau, malloru / genias de boes: boe corri ispratu, cúnculu (sos corros faghent una mesa luna), corri calaresu, corri trotu, bassu, aupadu, murcadu (ispuntados), corri fadhidu, corri cadreadu, crichinadu, paradu (betant a dainanti), corri acricadu, boe múdulu, boe bellu de asta (zughet sos menzus corros); manta de boes: braxu, buchialvu, corrarbu, fatzadu, ghiani píxidu, ispanu, istedhadu, merulinu, murru, mustedhinu, niedhu, pearbu, pertiatzu, purpurinu, ruju o scrosu, istedhau; boes de carena = mannos, de carena manna; sos boes pro comente benint zuntos: bòi mancosu (su de manca, su prus forte, prus àbbile si bi at diferéssia tra unu e àteru), bòi de ordinagus (su de destra: si li lassant sas funes subra) Synonyms e antonyms mannone Idioms csn: su bòi corrinat, incorrat, càrchidat, muscat, iscàviat o isciàmiat, si acromat; b. muscadu = chi est pungendidhu sa musca e dhu fait cúrriri; b. muliache = zenia de èssere de sa fantasia chi nachi istat a múlios; fàghere un'abbertura a boe, a oju de boe = iscaringiai; de una musca ndi at fatu unu bòi = ndhe at fatu una chistione prus manna de su chi est; tènnere o àere sa paga de su b. domadu = su masellu; papai a boixedhus = manigare a segas, unu como unu posca (es. in famíllia, a su postu de manigare paris); bufai a boixedhu = bufare a s'imbentrada, dae sa funtana chentza umprire cun isterzu; portai su carru aundi sunt is bòis = fàghere sas cosas a s'imbesse, a su contràriu / b. marinu = bicru marinu, itl. fòca (monachus monachus); ogu de bòi (oghebboi) = zenia de puzonedhu, conca de moru; ogu de ’oe = topi de mata, àteru puzonedhu chi si assemizat a s'oghebboi Sentences su boe giamat s'àinu corrudu: tue chi bides sa paza in s'oju anzenu no avertis sa trae in s'oju tou! (A.Masia Arru)◊ fatu issoro fit benindhe su carru tostadu cun duos boitos porporinos ◊ zúnghere, irzúnghere, acucurrare sos boes ◊ sos boes in beranu sunt totu muschendhe ◊ is nostros funt boes de carena e papant meda 2. finas a candu no si ndi pesaus nosu, seidí ingunis: ita est custu de papai a boixedhus?! ◊ Cainu atrubiscadu, isce puru at a cúrrere peri sas tupas e sos tramacales, che boe muilache 3. mamma tua at fatu sa zanna a boe e si est acerada Surnames and Proverbs smb: Boe, Boi, Bois, (Debois), Boy / prb: bòi solu no tirat carru Scientific Terminology anall, bos taurus Etymon ltn. bove(m) Translations French boeuf English ox Spanish buey Italian bue German Ochse.

boédhu , nm Definition min. de boe Surnames and Proverbs smb: Boeddu.

boedomàsu , nm Definition genia de bobboi che a su carrabbusu, ma a unu corru in mesu de conca Synonyms e antonyms corrimpalas Scientific Terminology crp, oryctes grypus Translations French scarabée English single-horned beetle Spanish escarabajo Italian scarabèo unicòrno German einhörniger Käfer.

boému , agt, nm Definition chi pertocat sa Boémia, chi o chie est de sa Boémia Translations French bohème, bohémien English bohemian Spanish bohemio Italian boèmo German böhmisch, Böhme.

bòera , nf: abbòiri, bòira, bòrea Definition genia de nuighedhas bàscias a oru a terra, nepidedha / bòera càrrica = néula carca Synonyms e antonyms abboeru, boiratzu, bòrona, nébida, néula Sentences che intruxu famiu ti ses acurta, morti levaditza, a acarixiai cun alas de bòira frida s'úrtimu alidedhu de unu pòberu Cristu (S.Mossa)◊ bòera in puntas abba a zuntas Surnames and Proverbs smb: Borea Scientific Terminology tpm Etymon ctl. boyra.

boeràre , vrb Synonyms e antonyms annebidae, anneulare.

boeràrzu , nm Definition genia de nepidedha pagu craca, coment'e fumu ispartzinau meda; logu carragiau de népide, de bóira Synonyms e antonyms nebidatzu, neulatzu, neulore Etymon srd.

boerósu , agt Definition nau de su logu, chi dhue at bòera, népide, annepidau Synonyms e antonyms neuladu, nebidosu, neulosu.

boèta , nf, nm: boetu, bueta Definition istugighedhu de cartone, de làuna o de àteru (prus che àteru a pònnere tebbacu, saloca) e fintzes pacu pitichedhedhu / pigadidha in b.! = lèala in culu!, bai e ara! Synonyms e antonyms iscatuledha, ortzica Sentences una boeta de trinciau, de tombacu, de sale ◊ de una bueta de trinciadu ndhe aia pro una chida si no piús Surnames and Proverbs smb: Boetta Etymon itl.p bueta.

boète , nm Synonyms e antonyms foete Sentences l'aiat chérfidu fresare sas costas a corfos de boete Etymon srd.