bodhulàre , vrb Definition ispudare bodhules, carràschios Synonyms e antonyms carralciare, gruspire, irbodhulare, iscarraschiare, iscupiri, sdarrasciai, secai Etymon srd.
bodhúle , nm Definition mucu chi si ndhe istacat mescamente de bruncos, de su gúturu, e si ndhe bogat a ispudadura Synonyms e antonyms carràschiu, larodhu, salchedha, seca.
bodhulósu , agt Definition chi istat sèmpere ispudandho, betandho bodhules, carràschios Etymon srd.
bodijèdha , nf Definition istoja pitica de buda, de ispàdula.
bodiòre , nm: boidore Definition
su èssere buidu e, nau de gente, fintzes una genia de sentidu de si pàrrere coment'e buidos
Synonyms e antonyms
boidesa,
sbuidori
| ctr.
pienesa
2.
cussas cosas tazant sa vida tua lassàndheti in intro unu boidore mannu (G.Brocca)
Translations
French
vacuité
English
emptiness
Spanish
vacuidad
Italian
vuotézza
German
Leere.
bodíre , vrb Definition
su provare praxere, cuntentesa, pigare gustu in calecuna cosa
Synonyms e antonyms
godire*,
gosai
| ctr.
patire,
sufrire
Sentences
Deus cherfat chi potas bodire finas a chent'annos! ◊ sos faltzos bodint candho s'àteru est avilidu ◊ su trigu meu si l'at a bodire isse
Translations
French
jouir,
prendre plaisir
English
to enjoy
Spanish
aprovechar
Italian
godére
German
sich freuen.
bódiu , agt, nm: bóidu,
bóitu,
búdiu,
buidu,
búidu,
búitu,
búriu,
vóidu Definition
nau de istrégiu, chi est chentza nudha aintru; fràigu piticu po dhue pònnere cosa, tretu, logu chentza nudha / erba búdia = Avena sterilis
Synonyms e antonyms
bacante,
isvacu,
líchidu 1,
sbuidu,
tufudu
/
tuva,
vasiu
| ctr.
prenu
Idioms
csn:
fàghere unu bóidu = istuvonai; pònnere su pè in bóidu = pònnere su pede in bacante; fàghere in bóidu = circai una cosa e no dh'agatai, picai pro debbadas
Sentences
apu agatau cust'ampudha, prena: is atras funt buidas ◊ sa cícara de s'àcua est búida
2.
sos porcos los ponent in su boidedhu
3.
su tiru mi at fatu bóidu ◊ est rutu in bóidu ◊ no bi apat unu momentu de bóidu in sa vida bostra! ◊ pone cosa suta ca si segat corpendhe in bóidu!
Surnames and Proverbs
prb:
sacu bódiu no istat ritzu
Etymon
ltn.
vocitus
Translations
French
vide
English
empty (space)
Spanish
vacío
Italian
vuòto,
vano
German
leer,
Raum.
bodolàre bodalàre
bodratíu , nm Definition genia de orrobba po fàere sa gunnedha de unos cantu costúmenes Scientific Terminology ts.
bodulài, bodulàre bodalàre
bòe , nm: bòi,
foe,
voe Definition
su mascu crastau de s'animale bulu, pegus mannu meda, cun is peis galigaos, cun duos corros mannos e fortes: a loba, domau e giuntu cun àteru, dhu ponent a trebballare (arare, carrare); genia de màscara de carrasegare, fata de linna, cun is corros / min. boedhu, boitu, boixedhu, boinedhu; boe de fedu = trau, malloru / genias de boes: boe corri ispratu, cúnculu (sos corros faghent una mesa luna), corri calaresu, corri trotu, bassu, aupadu, murcadu (ispuntados), corri fadhidu, corri cadreadu, crichinadu, paradu (betant a dainanti), corri acricadu, boe múdulu, boe bellu de asta (zughet sos menzus corros); manta de boes: braxu, buchialvu, corrarbu, fatzadu, ghiani píxidu, ispanu, istedhadu, merulinu, murru, mustedhinu, niedhu, pearbu, pertiatzu, purpurinu, ruju o scrosu, istedhau; boes de carena = mannos, de carena manna; sos boes pro comente benint zuntos: bòi mancosu (su de manca, su prus forte, prus àbbile si bi at diferéssia tra unu e àteru), bòi de ordinagus (su de destra: si li lassant sas funes subra)
Synonyms e antonyms
mannone
Idioms
csn:
su bòi corrinat, incorrat, càrchidat, muscat, iscàviat o isciàmiat, si acromat; b. muscadu = chi est pungendidhu sa musca e dhu fait cúrriri; b. muliache = zenia de èssere de sa fantasia chi nachi istat a múlios; fàghere un'abbertura a boe, a oju de boe = iscaringiai; de una musca ndi at fatu unu bòi = ndhe at fatu una chistione prus manna de su chi est; tènnere o àere sa paga de su b. domadu = su masellu; papai a boixedhus = manigare a segas, unu como unu posca (es. in famíllia, a su postu de manigare paris); bufai a boixedhu = bufare a s'imbentrada, dae sa funtana chentza umprire cun isterzu; portai su carru aundi sunt is bòis = fàghere sas cosas a s'imbesse, a su contràriu / b. marinu = bicru marinu, itl. fòca (monachus monachus); ogu de bòi (oghebboi) = zenia de puzonedhu, conca de moru; ogu de ’oe = topi de mata, àteru puzonedhu chi si assemizat a s'oghebboi
Sentences
su boe giamat s'àinu corrudu: tue chi bides sa paza in s'oju anzenu no avertis sa trae in s'oju tou! (A.Masia Arru)◊ fatu issoro fit benindhe su carru tostadu cun duos boitos porporinos ◊ zúnghere, irzúnghere, acucurrare sos boes ◊ sos boes in beranu sunt totu muschendhe ◊ is nostros funt boes de carena e papant meda
2.
finas a candu no si ndi pesaus nosu, seidí ingunis: ita est custu de papai a boixedhus?! ◊ Cainu atrubiscadu, isce puru at a cúrrere peri sas tupas e sos tramacales, che boe muilache
3.
mamma tua at fatu sa zanna a boe e si est acerada
Surnames and Proverbs
smb:
Boe, Boi, Bois, (Debois), Boy
/
prb:
bòi solu no tirat carru
Scientific Terminology
anall, bos taurus
Etymon
ltn.
bove(m)
Translations
French
boeuf
English
ox
Spanish
buey
Italian
bue
German
Ochse.
boédhu , nm Definition min. de boe Surnames and Proverbs smb: Boeddu.
boedomàsu , nm Definition
genia de bobboi che a su carrabbusu, ma a unu corru in mesu de conca
Synonyms e antonyms
corrimpalas
Scientific Terminology
crp, oryctes grypus
Translations
French
scarabée
English
single-horned beetle
Spanish
escarabajo
Italian
scarabèo unicòrno
German
einhörniger Käfer.
boému , agt, nm Definition
chi pertocat sa Boémia, chi o chie est de sa Boémia
Translations
French
bohème,
bohémien
English
bohemian
Spanish
bohemio
Italian
boèmo
German
böhmisch,
Böhme.
bòera , nf: abbòiri, bòira, bòrea Definition genia de nuighedhas bàscias a oru a terra, nepidedha / bòera càrrica = néula carca Synonyms e antonyms abboeru, boiratzu, bòrona, nébida, néula Sentences che intruxu famiu ti ses acurta, morti levaditza, a acarixiai cun alas de bòira frida s'úrtimu alidedhu de unu pòberu Cristu (S.Mossa)◊ bòera in puntas abba a zuntas Surnames and Proverbs smb: Borea Scientific Terminology tpm Etymon ctl. boyra.
boeràrzu , nm Definition genia de nepidedha pagu craca, coment'e fumu ispartzinau meda; logu carragiau de népide, de bóira Synonyms e antonyms nebidatzu, neulatzu, neulore Etymon srd.
boerósu , agt Definition nau de su logu, chi dhue at bòera, népide, annepidau Synonyms e antonyms neuladu, nebidosu, neulosu.
boèta , nf, nm: boetu, bueta Definition istugighedhu de cartone, de làuna o de àteru (prus che àteru a pònnere tebbacu, saloca) e fintzes pacu pitichedhedhu / pigadidha in b.! = lèala in culu!, bai e ara! Synonyms e antonyms iscatuledha, ortzica Sentences una boeta de trinciau, de tombacu, de sale ◊ de una bueta de trinciadu ndhe aia pro una chida si no piús Surnames and Proverbs smb: Boetta Etymon itl.p bueta.
boète , nm Synonyms e antonyms foete Sentences l'aiat chérfidu fresare sas costas a corfos de boete Etymon srd.