chensàre , vrb: achesciare,
chensciare,
chesciai,
chesciare,
chesciari,
chessare,
chessiare,
chissiare,
ghessare 1 Definition
fàere su lamentu po calecuna cosa; seberare is angiones po dhos pònnere a súere a sa mama s'incràs a mengianu
Synonyms e antonyms
cresciare,
ochissiare
Sentences
si fut chesciau contras de unu ◊ fatu est e non ti chescist! ◊ no mi chènscio piús ne mi lamento ◊ si ti cheres chensare già est chin contu! ◊ est andau a si chesciari anca de su síndigu
Etymon
ctl., spn.
queixar, quejar
Translations
French
se plaindre
English
to complain
Spanish
quejarse
Italian
lagnarsi,
reclamare
German
klagen,
sich beschweren.
chènscia chènsa
chensciàre chensàre
chensciàre 1 , vrb Synonyms e antonyms cansai* 1, iscansae, stressiai Sentences chensciade, caras amigas, no so nemmancu unu moro! (G.A.Cossu)◊ aves mias peregrinas, a sas últimas geninas ello e prite no chensciades? ◊ benide, edduncas, chensciade, no timedas in guai!(G.A.Cossu).
chensciósu , agt, nm: chesciosu,
chessiosu,
chessosu,
ghessosu Definition
chi o chie si chèsciat, chi istat sèmpere chesciandhosi
Synonyms e antonyms
achiguladu,
memulosu,
miaulosu,
piantinosu,
piantuleu,
pibinosu,
piciosu,
spreàrgiu,
surrungiosu,
turunzosu,
tzirchinzosu
/
cdh. chisciosu
Sentences
mancai chesciosu, su pòburu si podit acuntentai ◊ sos preitiosos si mustrant chensciosos cun totus ◊ candu chesciosa arritzolas fuedhu, no ses che folla pendi pendi po ispantu ingroghia (E.Collu)◊ sorga mia est chesciosa: no mi bollit a nura!…◊ ses de dogni chessosu veru Babbu
Etymon
spn.
quejoso
Translations
French
plaintif
English
mournful
Spanish
quejón
Italian
lamentévole,
quèrulo
German
klagend.
chénsciu chènsa
chentàles , nm pl: chinciales,
chintales,
chintari 1,
chintzales,
sintzalis Definition
s'ora chi cumènciat a pònnere riga faendho die, abbreschendho; su colore sèmpere prus craru chi si biet in s'orizonte candho est acanta a fàere die e fintzes una genia de errigas de diferente colore chi si podent bíere in s'aera faendho die o iscurigandho
Synonyms e antonyms
abbréschida,
abbreschidorza,
abburiadroxu,
albore,
arborinu,
chinta 2,
nea,
scampiadórgiu,
spanigadroxu
Idioms
csn:
a chentales, ponindhe chintales de die, betanno chinciales = orbescendi; sos chintales de su sero = sas umbras comente che abbàssiat e intrat su sole, iscurighendhe; su bentu de sos chentales = bentixedhu de ammengianu a chitzi
Sentences
fit un'iscéntzia pretzisa chei su lugore de sos chentales ◊ cras manzanu, apena a sos chentales, sa nave ti aprontamus pro tucare ◊ no bi at note chi no at chintzales ◊ chintzale ruju a sole… intra linna, pastore!
2.
dae sos chintales tuos ses andhadu in terighinos de ispinas
Scientific Terminology
sdi
Etymon
srd.
Translations
French
aube,
crépuscule
English
dawn,
twilight
Spanish
crepúsculo (matutino,
vespertino)
Italian
alba,
crepùscolo,
striature all'orizzónte
German
Morgendämmerung,
Zwielicht.
chentenàgliu, chentenàju, chentenàriu , agt, nm Definition
de chentu annos, chi o chie tenet chent'annos, a is chent'annos de calecuna cosa
Sentences
su chentenàgliu si est pesatu ritzu: De bidha fraicata in locu artu sono!
Translations
French
centenaire
English
hundred-year old,
centenarian,
centenary
Spanish
centenario
Italian
centenàrio
German
hundertjährig,
Hundertjährige.
chentésimu centésimu
chentína cantína
chentína 1 centèna
chentína 2 , nf Definition
síndria de bòvida, s'armadura chi si ponet po fàere una bòveda e s'arcu chi arresurtat (in custa genia)
Synonyms e antonyms
címbria
Scientific Terminology
dmo
Translations
French
cintre,
cambrure
English
centring
Spanish
cimbra
Italian
cèntina
German
Rüstbogen.
chéntria , nf, nm: chéntriu,
créntia,
gréntia Definition
su marcu o síngia chi abbarrat de una ferida, de unu cropu, de cosa chi imbrutat / una créntia de ozu
Synonyms e antonyms
checa,
ferida,
ischéntriu
/
màcia,
macra,
taca 3
2.
giuchiat un’arva niedha comente a una créntia de tinta de iscríere
Translations
French
blessure,
contusion
English
wound,
bruise
Spanish
herida,
mancha
Italian
ferita,
contusióne
German
Wunde,
Quetschung.
chentriàdu , agt Definition
chi portat chéntrias, màncias, marcos
Synonyms e antonyms
ammarciau,
crentiadu,
incespiau,
macradu,
tacadu
/
biscacadu,
incespiau,
tzespeadu
Etymon
srd.
Translations
French
tacheté,
bigarré
English
spotted,
variegated
Spanish
manchado
Italian
macchiato,
screziato
German
gefleckt,
gesprengelt.
chéntriu chéntria
chéntu céntu
chentubès centubèis
chentubiúdu , nm Definition bobboi de chentu peis, genia de bobboitedhu longhitu e totu peis chi curret lestru lestru Synonyms e antonyms centuancas, centubeis, centugambas Scientific Terminology crp Etymon srd.
chentubizàle , nm Definition bentre chentu puzones, o bentre chentu pígios Synonyms e antonyms chentubizos Scientific Terminology crn Etymon srd.
chentubízos , nm Definition s'istògomo totu a pígios de unos cantu animales chi orrumigant: bentre chentu puzones, o chentu pígios, o bentre grussa Synonyms e antonyms bentrebizàdile, bentrelussa, centubigione, entrebizone Scientific Terminology crn Etymon srd.