chensàre , vrb: achesciare,
chensciare,
chesciai,
chesciare,
chesciari,
chessare,
chessiare,
chissiare,
ghessare 1 Definitzione
fàere su lamentu po calecuna cosa; seberare is angiones po dhos pònnere a súere a sa mama s'incràs a mengianu
Sinònimos e contràrios
cresciare,
ochissiare
Frases
si fut chesciau contras de unu ◊ fatu est e non ti chescist! ◊ no mi chènscio piús ne mi lamento ◊ si ti cheres chensare già est chin contu! ◊ est andau a si chesciari anca de su síndigu
Ètimu
ctl., spn.
queixar, quejar
Tradutziones
Frantzesu
se plaindre
Ingresu
to complain
Ispagnolu
quejarse
Italianu
lagnarsi,
reclamare
Tedescu
klagen,
sich beschweren.
chènscia chènsa
chensciàre chensàre
chensciàre 1 , vrb Sinònimos e contràrios cansai* 1, iscansae, stressiai Frases chensciade, caras amigas, no so nemmancu unu moro! (G.A.Cossu)◊ aves mias peregrinas, a sas últimas geninas ello e prite no chensciades? ◊ benide, edduncas, chensciade, no timedas in guai!(G.A.Cossu).
chensciósu , agt, nm: chesciosu,
chessiosu,
chessosu,
ghessosu Definitzione
chi o chie si chèsciat, chi istat sèmpere chesciandhosi
Sinònimos e contràrios
achiguladu,
memulosu,
miaulosu,
piantinosu,
piantuleu,
pibinosu,
piciosu,
spreàrgiu,
surrungiosu,
turunzosu,
tzirchinzosu
/
cdh. chisciosu
Frases
mancai chesciosu, su pòburu si podit acuntentai ◊ sos preitiosos si mustrant chensciosos cun totus ◊ candu chesciosa arritzolas fuedhu, no ses che folla pendi pendi po ispantu ingroghia (E.Collu)◊ sorga mia est chesciosa: no mi bollit a nura!…◊ ses de dogni chessosu veru Babbu
Ètimu
spn.
quejoso
Tradutziones
Frantzesu
plaintif
Ingresu
mournful
Ispagnolu
quejón
Italianu
lamentévole,
quèrulo
Tedescu
klagend.
chénsciu chènsa
chentàles , nm pl: chinciales,
chintales,
chintari 1,
chintzales,
sintzalis Definitzione
s'ora chi cumènciat a pònnere riga faendho die, abbreschendho; su colore sèmpere prus craru chi si biet in s'orizonte candho est acanta a fàere die e fintzes una genia de errigas de diferente colore chi si podent bíere in s'aera faendho die o iscurigandho
Sinònimos e contràrios
abbréschida,
abbreschidorza,
abburiadroxu,
albore,
arborinu,
chinta 2,
nea,
scampiadórgiu,
spanigadroxu
Maneras de nàrrere
csn:
a chentales, ponindhe chintales de die, betanno chinciales = orbescendi; sos chintales de su sero = sas umbras comente che abbàssiat e intrat su sole, iscurighendhe; su bentu de sos chentales = bentixedhu de ammengianu a chitzi
Frases
fit un'iscéntzia pretzisa chei su lugore de sos chentales ◊ cras manzanu, apena a sos chentales, sa nave ti aprontamus pro tucare ◊ no bi at note chi no at chintzales ◊ chintzale ruju a sole… intra linna, pastore!
2.
dae sos chintales tuos ses andhadu in terighinos de ispinas
Terminologia iscientìfica
sdi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aube,
crépuscule
Ingresu
dawn,
twilight
Ispagnolu
crepúsculo (matutino,
vespertino)
Italianu
alba,
crepùscolo,
striature all'orizzónte
Tedescu
Morgendämmerung,
Zwielicht.
chentenàgliu, chentenàju, chentenàriu , agt, nm Definitzione
de chentu annos, chi o chie tenet chent'annos, a is chent'annos de calecuna cosa
Frases
su chentenàgliu si est pesatu ritzu: De bidha fraicata in locu artu sono!
Tradutziones
Frantzesu
centenaire
Ingresu
hundred-year old,
centenarian,
centenary
Ispagnolu
centenario
Italianu
centenàrio
Tedescu
hundertjährig,
Hundertjährige.
chentésimu centésimu
chentína cantína
chentína 1 centèna
chentína 2 , nf Definitzione
síndria de bòvida, s'armadura chi si ponet po fàere una bòveda e s'arcu chi arresurtat (in custa genia)
Sinònimos e contràrios
címbria
Terminologia iscientìfica
dmo
Tradutziones
Frantzesu
cintre,
cambrure
Ingresu
centring
Ispagnolu
cimbra
Italianu
cèntina
Tedescu
Rüstbogen.
chéntria , nf, nm: chéntriu,
créntia,
gréntia Definitzione
su marcu o síngia chi abbarrat de una ferida, de unu cropu, de cosa chi imbrutat / una créntia de ozu
Sinònimos e contràrios
checa,
ferida,
ischéntriu
/
màcia,
macra,
taca 3
2.
giuchiat un’arva niedha comente a una créntia de tinta de iscríere
Tradutziones
Frantzesu
blessure,
contusion
Ingresu
wound,
bruise
Ispagnolu
herida,
mancha
Italianu
ferita,
contusióne
Tedescu
Wunde,
Quetschung.
chentriàdu , agt Definitzione
chi portat chéntrias, màncias, marcos
Sinònimos e contràrios
ammarciau,
crentiadu,
incespiau,
macradu,
tacadu
/
biscacadu,
incespiau,
tzespeadu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tacheté,
bigarré
Ingresu
spotted,
variegated
Ispagnolu
manchado
Italianu
macchiato,
screziato
Tedescu
gefleckt,
gesprengelt.
chéntriu chéntria
chéntu céntu
chentubès centubèis
chentubiúdu , nm Definitzione bobboi de chentu peis, genia de bobboitedhu longhitu e totu peis chi curret lestru lestru Sinònimos e contràrios centuancas, centubeis, centugambas Terminologia iscientìfica crp Ètimu srd.
chentubizàle , nm Definitzione bentre chentu puzones, o bentre chentu pígios Sinònimos e contràrios chentubizos Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd.
chentubízos , nm Definitzione s'istògomo totu a pígios de unos cantu animales chi orrumigant: bentre chentu puzones, o chentu pígios, o bentre grussa Sinònimos e contràrios bentrebizàdile, bentrelussa, centubigione, entrebizone Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd.