A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cabagórru , nm: calacorru, calagorru Definitzione genia de aina chi istringhet, mescamente de is maistos de linna e de ferru, po aguantare firma sa cosa po dha trebballare (ma mescamente su fusu filetau); genia de ferritu, a punta ladita, po pintare pane / is callagorrus = zenia de triballu a brodadura in su costúmene Sinònimos e contràrios caracolu, strintoxa / atilloni Frases medas bivint a coru cracau de unu cabagorru de axiu pitziosu ◊ si no crescis, piciochedha, ti fatzu istirai in su calagorru! Terminologia iscientìfica ans.

cabagòsta , nf, avb: calagosta, canacosta, canagosta, caragosta Definitzione logu in calada, in costa, a costera /(andhare, andai) a c. = (che cane in costa) de rugadis, a canacostinu, a rugadura, a egaseogas, comente si faet in logu de monte po pesare a pitzu Sinònimos e contràrios costera, pala, trempada / biabbólica, biraorba, cirrigosta, giraolta, perraunga Frases in custas canacostas, andheras de crapas, bi so passadu ◊ in logu de caragosta, candu proit meda, si no dhoi at matas, sa terra si ndi calat a bàsciu ◊ su camminedhu essit tortu che unu colovru peri is cristas e is calagostas ◊ de su muru chi dhoi fut si bidiat totu s'ortu ca fut in cabagosta (S.Leo) 2. Antoni de mala idea chi mi andhas a canacosta, si sa terra ti s'intostat it'est su pessu chi leas? (D.Mele)◊ su carru est rucrandhe a canacosta Ètimu srd.

cabài , vrb: calai, calare, calari, callai 1 Definitzione andhare de unu logu o de unu tretu artu a unu in bàsciu; menguare de calecuna cosa, bènnere mancu, andhare istorra istorra (fintzes nau de sa salude); orrúere coment'e perdendho is fortzas po sonnu o istrachia; nau cun arrennegu, istare, asseliare in d-unu logu; nau de su tempus, bènnere, arresurtare Sinònimos e contràrios abasciai, abbaltare, achirrare, conai, falare, ingullire, menguai, rúere | ctr. alciare, ampiai, pigai 1 Maneras de nàrrere csn: cabai ogu = tancare ogru, drommire; cabai in sonnu = rúere de su sonnu, bènnere su sonnu; calai su prantu = essire sas làgrimas, prànghere; calaisí a unu = imbrenugàresi, betàresi a unu pro li pedire cosa; calai sa chighirista a unu = irmurrare, fàghere abbassiare sas pretesas de unu; calai de prétziu = imbaratire; calaisincedha = ingullíreche, crere una cosa; calai in benas = piàghere meda (de una cosa); arriu, frúmini calau = riu essidu, bogadu, prenu prenu de abba de comente at próidu meda; calai su pei a ccn. cosa = pònnere su pè subra de ccn. cosa, fintzas istrecai; callabecalla sole = candho su sole si ch'est betendhe, intrendhe Frases calandi a bàsciu, de ingunis, ca ndi arruis! ◊ no est cabau un'istídhiu de àcua! ◊ fata, cota e calandedha! ◊ ti ndi cabat sa boada a usu de unu cani arrabiau! ◊ chi nci dhu calint che perda in corropu! ◊ erriu chi calat no pudescit 2. mi est calara sa vista ◊ a mimi mi est calara sa pressioni ◊ Fulanu at fatu su cala cala fintzas chi si ch'est mortu 3. a s'iscurigadroxu mi plaxit a castiai sa dí chi calat ◊ su soli nc'est calau 4. caledi in domo, cantu chi ses semper caladu peri sos magasinos bufenne! 5. candu mi pigu arrennegu no arrennèsciu a nci cabai nudha! (A.Garau) 6. ndi dhi est calau su prantu ◊ dhi est calau su sonnu ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhu a no fai budrellu, ca ariseu no mi at lassau cabai ogu! ◊ abbellu abbellu dèu puru mi calu in sonnu 7. gei dhu bis s'annada lègia chi ndi est cabada! Sambenados e Provèrbios smb: Caladu Tradutziones Frantzesu descendre Ingresu to lower Ispagnolu bajar Italianu calare, scéndere Tedescu hinuntergehen.

cabàle , agt Definitzione chi leat o balet su matessi tanti, chi torrat apare, chi tenet sa matessi mannària, artària, chi est cantepare, fintzes chi est totunu / dare contos cabales = precisos, giustos Sinònimos e contràrios cantepare, giustu, guale Frases nois duos no semus cabales ◊ teniat unu giú, una prendha: fint duos boes cabales ◊ a totu su mundhu at brotadu frutu de gràtzias cabale ◊ no est semper chi su resultadu est cabale a su disizu Ètimu ctl., spn. cabal Tradutziones Frantzesu exact Ingresu right, o.k Ispagnolu cabal Italianu esatto, giusto, pari Tedescu richtig, gleich.

cabancúnu , prn, agt: caincunu, calancunu, calchiunu, calecunu, calencunu, calicune, calicunu, caligunu, calincunu, callegunu, callincunu, chelecunu, chelegunu Definitzione si narat coment'e prn., su pl. puru, (de gente o de cosa) e coment'e agt. indefiniu (calicune solu pron.) in su sensu de unu calesiògiat de is medas possíbbiles / calicunos Sinònimos e contràrios calchi, cancunu, concu 2 | ctr. neune, nudha Frases intendheit sonos istranos pariat chi calincunu si fit lamentendhe ◊ calchiunu at a domandhare pro ischire cosa ◊ timiat chi l'esseret bista calicune 2. in calincunu logu dhoi nd'at de su chi ses circhendi ◊ donamí calincuna cosa! ◊ donat a connòsciri calancunas propiedadis ◊ calicun'àteru faghet gai ◊ in su fógliu chi fatzu dogna chida dhui pòngiu chelecunu versetu de su Vangelu in sardu Tradutziones Frantzesu quelqu'un Ingresu someone Ispagnolu alguien, alguno Italianu qualcuno Tedescu einige, jemand.

cabànna, cabànnu , nf, nm Definitzione genia de aprigu prus míseru de su barracu o pinneta Sinònimos e contràrios pennetu Terminologia iscientìfica pst.

cabàntza , nf: calansa, calassa, galansa* Definitzione genia de pedra chi portat prumu, prata e fintzes àteros metallos, che a medas orrocas de s'Iglesiente, de Lúvula e àteros logos, inue ant apertu minieras; genia de immaltu chi si ponet a is arregiolas Terminologia iscientìfica mnr.

cabapàre , avb Definitzione a cabu apare = totu impare, cun s'agiudu de… Frases Giannica at aprontadu sa tiaza cun s'ustu, a cabapare cun Gavina Ètimu srd.

cabardína , nf Definitzione bestiredhu de tela po piciochedhos Sinònimos e contràrios caracutza Terminologia iscientìfica bst.

cabaróssu , nm: cabarussu Definitzione genia de anade Terminologia iscientìfica pzn, aythya ferina Ètimu itl. caporosso Tradutziones Frantzesu morillon Ingresu pochard Ispagnolu morillón Italianu moriglióne Tedescu Tafelente.

cabàrra , nf, nm: caparra, caparru Definitzione una parte de su chi costat sa cosa chi si còmporat (o leat in afitu) giada innanti, comente si faet s'acórdiu, po assegurare sa còmpora (o afitu)/ donai, dare cabarras Sinònimos e contràrios antibitzu, inforu Frases amus cumbinadu pro comporare cussu possessu e l'apo dadu cabarras puru, no siat fintzas chi s'irbortet ◊ manchendi de fuedhus, chini còmporat perdit su caparru, chini bendit dhu depit torrai a dópiu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu arrhes Ingresu deposit Ispagnolu fianza, señal Italianu caparra Tedescu Anzahlung.

cabarússu cabaróssu

cabàsciu , nm: cadàsciu, cadassu, calàsciu, calassu, caràsciu (ca-là-sciu, ca-rà-sciu) caràssiu, carassu, calàssiu, chedàsciu Definitzione in is móbbiles (mesa, armuà, cantaranu, credentza, e àteru) genia de cascita aperta in pitzu chi si aguantat e iscurret in duos incàscios de fiancu e si ndhe pòdere bogare cantu serbit po pònnere o pigare cosa / èssere a calàscios (nau de is orrocas) = a pillus Frases at cumpudau totu sos cadassos in chirca de unu cantu de pane ◊ bulletinos e cuntratos fint frischiatos intro de unu calassu ◊ che at cuadu sa lepa in su calàssiu ◊ in su cadascedhu si arrimant is furchitas, culleras, gortedhos e cocerinus Ètimu ctl. calaix Tradutziones Frantzesu tiroir Ingresu drawer Ispagnolu cajón Italianu cassétto Tedescu Schublade.

cabatzàu , nm Definitzione sa parte de su letu inue chie crocat ponet sa conca Sinònimos e contràrios cabita Frases a cabatzau de letu mi pòngiu a santu Lorentzu.

cabbàle, cabbàli , nm: gabbale Definitzione dinare, interessu, fundhu, totu su chi est orrobba de propiedade; cosa chi balet, chi serbit, nau fintzes de su chi balet una persona candho est de giudu, de caràtere, onesta, àbbile Sinònimos e contràrios balanzu, lucru, profetu / imprastu, valore, zudu Frases ndhe as bogadu su cabbale de un'annu de triballu, mancu su chi as semenadu!…◊ arratza de cabbale, triballendhe e chentza pagados! ◊ istat semper pistandhe ma chene fàchere cabbale ◊ barriamus meda, assumancus acoghi faghimus su fiazu est cun cabbale! 2. cussa est fémina de cabbale, ómine de cabbale Ètimu ctl. cabal Tradutziones Frantzesu gain Ingresu gain, value Ispagnolu propriedad, cabal (detto di persona) Italianu guadagno, valóre Tedescu Gewinn, Wert.

cabbanèdha, cabbanèlla , nf: gabbanella Definitzione una de is duas partes de su lode; in costúmenes de ómine, genia de capotinu curtzu de furesu cun su cugudhu Frases andhiamos a ballare mascaradas cun cambales e cabbanedhas Terminologia iscientìfica cst.

cabbànu , nm: cobbanu, gabbanu Definitzione genia de telu de furesu, longu e largu, a betare in conca e in palas Sinònimos e contràrios cavannu Frases cun su cabbanu betadu subra de palas e cun su fuste in manu pasches sa bama (F.Manca)◊ cugudhadu de cabbanu si fit bidu su pastore ◊ su pastoredhu fit semper issustu cun cudhu cobbanu ca no teniat paràculu Sambenados e Provèrbios smb: Cabanu, Cabbanu, (Gabbanu) Terminologia iscientìfica bst Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu caban Ingresu loose overcoat Ispagnolu gabán, tabardo Italianu gabbano Tedescu Mantel.

cabbellòtu , nm: gabbellotu Definitzione chie arregollet is pagamentos; chie bendhet e ue si bendhet cosa a fumare Sinònimos e contràrios istancu Frases ses che unu desertu: ne cabbellotu, ne cafei obertu, ne duas ànimas firmas arrallendi! ◊ si ndi abarrant in magasinu o in su cabbellotu.

cabbéssu , nm Definitzione cropu forte giau cun sa manu a cara Sinònimos e contràrios bofetada, bussinada, ciafarada, irbirroncu, iscabbessu, iscantargiara, iscantulada, istuturrone, scambussara, sporsugada Frases ti dongu un'isciarrocada de cabbessus! ◊ dhi at donau unu cabbessu de fai a tremi! Tradutziones Frantzesu gifle Ingresu slap in the face Ispagnolu bofetón Italianu ceffóne Tedescu Ohrfeige.

càbbia , nf: càpia, gàbbia Definitzione genia de aprigu, serrau coment'e a ferrada de passare s'ària, po mantènnere pigiones o àteros animales isserraos / càbbia paradora = càbbia chi si parat po cassai pillonis.