contòni 1 , agt Definition nadu de unu, chi est tostorrudu, de mala intesa, chi no ascurtat Synonyms e antonyms concali, perrónchinu, testarrudu.
contòni 2 cantòne 1
contoniàda , nf Definition su contoniai, su torrare a su logu Synonyms e antonyms asoniada, ghirada, recuia, soniada, torrada | ctr. essia Sentences duus pastoris fuant in su sartu e a sa contoniada a cuili iant fatu su fogu ◊ dona una manu de agiudu po sa contoniada de sa robba! Etymon srd.
contoniàe, contoniài, contoniàre, contoniàri , vrb Definition
torrare (e fintzes batire) a contone, a domo, furriare o recuire a bidha
Synonyms e antonyms
arrefurai,
furriai,
ghirare,
recoire,
recòrdere,
remunire,
soniae
/
pigai,
poltare
| ctr.
essire,
tocai 1
Sentences
us ómmines, pacubbene de issus, candho contoniànt contoniànt! ◊ bai ca babbu tuu ti dhu donat in costas su súcuru, candu contóniat! ◊ si ndi pesàt a iscuriu e contoniàt a s'iscorigadroxu ◊ is bòis a merí contóniant a bidha ◊ mi nci contóniu a domu ◊ fui circandho is mannalitzas ca non funt contoniatas a domu
2.
de sa buca de is pipius e de is piciochedhus ti as contoniau su bantu (Ev)◊ s'arroda de su tempus ndi at contoniau artis noas e fuedhus nous ◊ cudhus funt andaus a ndi contoniai is bacas
Etymon
srd.
Translations
French
rentrer
English
to come back
Spanish
regresar
Italian
rientrare
German
zurückkehren.
contónzu , nm Definition su contare, nàrrere contos, paristórias Sentences custu est su contonzu comente lu fachet sa zente.
còntra , prep, avb, nm: contras,
cronta Definition
foedhu chi inditat sèmpere disacordu, arrealia o àteru chi si oponet, calecuna cosa chi no andhat in agiudu ma antzis tot'àteru (fintzes dannu), e acumpàngiat su foedhu chi depet arrecire sa contrariedade (francu candho est avb.)
Idioms
csn:
andhare c. a unu = pònneresi, essire, faedhare in contràriu; fai su contras a ccn. = rispòndhere, faedhare in contràriu de su chi at nadu ccn.
Sentences
si seis a prima contras de calincunu, perdonai! (Ev)◊ contra a chie la tenes chi ses a irrocos? ◊ dha tengu contra a tui ca mi as fatu arrui! ◊ sa prova est contras a issu
2.
si tue li andhas contra, cussu si agatat solu ◊ totu sa zente li est andhada contra ◊ su pipiu no at tentu su prontu de fai su contras a su babbu e fut abarrau citiu
3.
fui dudosu, de continu pesandhe su proe e su contra
Etymon
ltn.
contra
Translations
French
contre
English
against
Spanish
contra
Italian
cóntro
German
gegen.
còntra 1 , nf: cronta 2,
cronte Definition
logu artu, atza, oru de unu monte ue faet a iscrébigu, fintzes su muru de unu putzu; pedra manna, orroca, muntone de pedra
Synonyms e antonyms
bica,
monte
/
roca
Sentences
sa sírcia àrtziat plena de àcua e tui incarendidí in sa cronta ti miras in funtana ◊ un'ómine ndh'est istupau de una cronta
2.
poita custa cronta chi una dí fiat pani no si lassat prus cumossai? ◊ una perda ndi est arruta de una contra ◊ e cumenti ti dha passas cuendididha in cussas crontas? ◊ iat pensai de pigai a sa cronte po s'impostai a candu passàt calincunu sirbone
Scientific Terminology
slg
Translations
French
contrefort,
falaise à pic
English
edge,
protrusion,
vertical side
Spanish
saliente
Italian
sporgènza,
spónda o paréte a picco,
contraffòrte
German
Vorsprung,
Überhang,
Strebemauer.
còntra 2 , nm, nf: cronta 1 Definition
in su càntidu a tenore, una de is boghes de su cuncordu chi si faet in su gúturu, boghe grussa
Idioms
csn:
allegare a boche de c. = zúghere boghe russa; fàchere sa c. a ccn. = rispòndhere, dare sinnale de contrariedade; bàsciu e contra = is duas boghes (o "mascu e fémina") e duos ómines chi faendho sa boghe acumpàngiant is poetas de parcu intreverandhosi apare in sa pausadedha chi faet chie est cantandho
2.
a cust'isporrónchiu aiat fatu sa contra unu gànnitu arrejolatu chi nessune aiat intesu mai
Translations
French
baryton
English
baritone
Spanish
barítono
Italian
barìtono
German
Bariton.
contrabbandhéri , nm Definition chie bendhet cosa a sfrosu, a iscusi, fora de is leis chi régulant su tràficu e sa béndhia de sa cosa (prus che àteru, chentza passare in sa dogana) Synonyms e antonyms contrabbandhista, sfroseri.
contrabbandhísta , nm Synonyms e antonyms contrabbandheri, sfroseri.
contrabbàndhu , nm Definition bèndhere cosa a sfrosu, a iscusi, fora de is leis chi régulant su cummérciu (prus che àteru, chentza passare in sa dogana) Synonyms e antonyms sfrosu Etymon itl. contrabbando.
contrabbàsciu, contrabbàssu , nm Definition
una de is boghes de su cuncordu
Synonyms e antonyms
buldone,
contra 2
Translations
French
contrebasse
English
contrabass
Spanish
contrabajo
Italian
contrabbasso
German
Baßgeige.
contrabbelénu, contrabbenénu , nm: contravelenu Definition
meighina contra a s'avelenamentu / otzu contrabbenenu = ozu chi bi ant lassadu mòrrere carchi babbautzu velenosu e poi ponent a únghere punturas o mossos de animaledhos velenosos
Sentences
aspetit ca dhi fatzu su contravelenu!
2.
giovunedhus, fuedhai sa língua sarda ca est contravelenu! (A.Satta)
Translations
French
contrepoison,
antidote
English
antidote
Spanish
antídoto
Italian
contravveléno,
antìdoto
German
Antidot.
contrabbéssu , avb Definition a betu contràriu, de traessu, a istrobbu Sentences cantas disdíscias mi ndhe sunt rutas subra e cantos ites si sunt postos contrabbessu!…
contrabbirdièra , nf Definition bidriera chi si ponet ananti de un'àtera.
contracambiài, contracambiàre , vrb Definition
giare o fàere cosa in càmbiu de o po su chi a unu dhi ant giau o fatu
Synonyms e antonyms
cumpessare,
cuncambiare,
torrae
Translations
French
rendre la pareille
English
repayment
Spanish
corresponder,
devolver
Italian
contraccambiare
German
erwidern.
contracàmbiu , nm Definition su chi si giaet o faet in càmbiu de su chi a unu dhi ant giau o fatu, de bonu o de malu chi siat Synonyms e antonyms arrecumpénsia, cuncàmbia, currisposta, revesa.
contracólpu, contracórfu, contracórpu , nm Definition
cropu contràriu, su chi torrat iscudendho calecuna cosa, isparandho o àteru; fintzes su chi ndhe podet bènnere o dipèndhere de calecuna cosa o fatu (es. dannu, istrobbu)
Translations
French
contrecoup
English
rebound
Spanish
rebote,
repercusión
Italian
contraccólpo
German
Rückschlag.
contracrài , nf Definition crae fata falsa, un'àtera, una cópia.
contracúsa , nf Definition
s'acusa chi faet s'incurpau
Translations
French
contre-accusation
English
countercharge
Spanish
acusación que hace el demandado al demandante
Italian
controaccusa
German
Gegenklage.