ferionài , vrb: avelionai Definition èssere a dellírios Synonyms e antonyms fadhotai, ilbarionare, istantariare Etymon srd.
feriòni , nm: avarioni, barione, varione* Definition cosa chi unu narat chentza mancu ischire ite est naendho, coment'e candho foedhat dormiu, cun sa callentura o àteru deasi Synonyms e antonyms ischíssiu Sentences ses a ferionis o iscibudhendidí?!
feríre , vrb Definition tocare, fàere male ma no iscudendho cun calecuna aina: si narat, difatis, de is mortos chi tocant is bios… Synonyms e antonyms colpare, fèrrere Sentences no bos poto ferire ca sezis preghendhe a Nostra Segnora.
feritója , nf Definition genia de apertura istrinta in is muros, mescamente in òperas de difesa Synonyms e antonyms archibbusera, colombera.
ferítza , nf: Definition
genia de sentidu chi si provat tenendho piedade, lastimandho a unu / feritza mia! = coro ’e mamma!, coro meu!; ite feritza! = ita làstima!, ita dannu!
Synonyms e antonyms
apiadamentu,
dolentia,
dolu,
làstima,
piaidade
Sentences
cal'est sa bella chi girat armada e chena feritza conchistendhe a cantos mirat? ◊ si cheres chi eo ti crea chi tenes de me feritza, beta a terra arcu e fritza e cussa bendha ti lea! (M.Madao)◊ isse si tucat e leat su bolu, dae s'aera s'imbolat che raju chena tènnere feritza e ne timore ◊ mi feris chena feritza e ne dolu!
Etymon
srd.
Translations
French
compassion
English
simpathy
Spanish
compasión
Italian
compassióne
German
Mitleid.
feritzédhu! , agt Definition min. de feritzu, foedhu chi narant lastimandho a ccn.: sceradedhu!, siscuredhu!, mischinu! Synonyms e antonyms scedau! siscuru!
feritzósu , agt Definition
chi tenet o sentit feritza
Synonyms e antonyms
afrescionosu,
cumpassivu,
lastimosu,
piadosu,
piaidadosu
Sentences
est ora, devo andhare, gighèndhemi… solu su feritzosu adiu de amigos (C.Demartis)
Surnames and Proverbs
prb:
a méigu feritzosu piae púdida
Etymon
ttrs.
Translations
French
compatissant
English
pitiful
Spanish
compasivo
Italian
compassionévole
German
mitleidig.
feríu ferídu
ferivéri , avb Definition ferendho, atzapulandho candho a unu logu candho a s'àteru, a s'atumba atumba de unu logu a s'àteru Synonyms e antonyms atapatapa, fertulavértula, periberi, stumbistumbi, veliveli Sentences feriveri che ànimas in pena Bachisedhu e Pepinu ant emigradu ◊ sos camionistas andhant feriveri, de unu logu a s'àteru ◊ est imbriagu e bandat feriveri de unu muru a s'àteru ◊ anchi bandit atzàpula atzàpula e feriveri! ◊ su bentu feriveri dhos poltet! Etymon srd.
ferivógu , nm: ferrifogu Definition
genia de aina po bogare ischintídhias
Synonyms e antonyms
bativogu,
catzavogu,
fogheri
Scientific Terminology
ans
Etymon
srd.
Translations
French
briquet
English
flint-lock
Spanish
eslabón
Italian
acciarino
German
Feueranzünder.
fèrma , nf: flemma Definition ispudu, isprugadura chi si ndhe bogat de is prumones tussindho Synonyms e antonyms carralciada, iscaràsciu, sdarràsciu.
fermàlliu , nm: fremmàgliu,
frimmallu Definition
prendha a ispilla de púnghere in bestimentu, genia de ispilla a poderare calecuna cosa
Synonyms e antonyms
bròscia,
ghermallu
Sentences
sa zente si ponet in corbata cun frimmallu de oro ◊ gighet in tuju una bella collana de oro e in petus fremmàglios delicados
Scientific Terminology
ans, prd
Etymon
itl.
Translations
French
broche,
boucle,
fermoir
English
clasp
Spanish
broche
Italian
fermàglio
German
Vorstecknadel,
Brosche.
fèrme , nm: belme, èlmene, verme* Definition greme, bobboi minudedhu e longhitu chi faet mescamente in sa cosa guasta, ma fintzes su chi ponet a su casu fatu; crista de materiale (ferru, linna) chi abbarrat in cosas filetadas / genias de ferme: de corru (cosche), de linna (zannarolu), solitàriu (alisanzedhas), síricu (su chi faet sa seda) Synonyms e antonyms lolloi, merme, solde, tilingione Scientific Terminology crp.
fermentàrzu, fermentàzu , nm: frammentalzu,
frammentarzu,
frammentazu,
frementalzu,
fremmentarzu,
frommentarzu Definition
pane lassau cruo, fatu aghedare, de ammodhigare in abba tébia po fàere s’impastu de un'àtera cota
Synonyms e antonyms
ammentarzu,
chimentarzu,
fermentorzu,
fermentu,
madria
2.
sas laras tuas parent frammentarzu daghi est totu isperradu imbischidendhe (P.Senes)◊ custu frammentarzu 'e sos ammentos chi tenet in cheghentu su passadu cheret manuidu e contivizadu! (S.Are)
Scientific Terminology
pne
Etymon
ltn.
fermentum + arium
Translations
French
levure
English
yeast
Spanish
levadura
Italian
lièvito
German
Hefe,
Germ (austr.).
fermentórzu , nm Synonyms e antonyms fermentarzu, fermentu Sentences su fermentorzu no dhu negat nisciunus, candho si dimandhat.
ferméntu , nm: formentu,
framentu,
frammentu,
frementu,
fromentu,
frommentu,
frumentu,
frummentu Definition
pane lassau cruo, fatu aghedare, de ammodhigare in abba tébia po fàere s’impastu de un'àtera cota / candu acutzat sa figu, formentu a mindigu! = in tempus caente bi cheret pagu frommentarzu pro fàghere pesare su pane
Synonyms e antonyms
ammentarzu,
chimentarzu,
fermentarzu,
fermentorzu,
madria,
premmentu
Sentences
po fai su pani, su mericedhu innantis si poniat su frammentu, s'incràs a chitzi si callentàt s'àcua cundia de sali e si faiat s'impastadura de sa farra in sa scivedha ◊ dhi at ghetau unu lómburu de fromentu: dèu nau chi at a axedai!
Etymon
ltn.
fermentum
Translations
French
levure
English
ferment
Spanish
levadura
Italian
lièvito
German
Hefe,
Germ (austr.).
fermesílicu , nm: fermisílicu Definition
su greme chi faet sa seda
Synonyms e antonyms
sílicu
Scientific Terminology
crp, bombyx mori
Translations
French
ver à soie
English
silkworm
Spanish
gusano de seda
Italian
baco da séta
German
Seidenraupe,
Seidenwurm.
fermichédhu , nm Definition min. de ferme, greme piticu.