Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

filosigavilósiga filisigavilísiga

filosigósu filisigósu

filosofía , nf Definition amore po su ischire, ma nau prus che àteru in su sensu de istúdiu de is ideas generales, de su pentzamentu in chistiones mannas (es. sa vida, su cumportamentu, sa pulítica), antzis is ideas etotu in custas cosas.

filosóficu , agt Definition chi pertocat sa filosofia.

filósofu , nm Definition amantiosu de sa filosofia, chi tenet s'impreu de pentzare, de isvilupare is ideas, su pentzamentu, sa filosofia.

filòssera , nf Definition genia de bobboi chi atacat e distruet sa bide Synonyms e antonyms isocradora Sentences aprima imperànt sa pértia sarda ma apoi, po crupa de sa fillòssera, s'est imperau isceti pértia americana po prantai bíngia Scientific Terminology crp, phylloxera vastatrix Etymon itl. filossera.

filosseràu , agt Definition nau de bide, chi giughet sa filòssera, malàidu de filòssera Sentences no seus mancu unu fundu de àxina filosserau, nosu, no!

filóstrigu , nm Definition ambidha minuda, pitica Synonyms e antonyms curricurre, filiache, filistredha Scientific Terminology psc Translations French petite anguille English small eel Spanish anguila pequeña Italian anguilla pìccola German kleiner Aal.

filósu , agt Definition chi est totu filicitos, chi portat filicitos meda; nau de ccn., chi giughet filedhos, chi ingannat, trasseri Etymon srd.

filózu , nm Synonyms e antonyms figiolu Scientific Terminology ptl.

filtradúra , nf Synonyms e antonyms coladura.

filtràre , vrb Definition fàere passare calecuna cosa in aina o materiale chi faet de arretza cun intessidura prus o prus pagu craca po che dhi bogare si giughet malesa; colare de calecuna cosa in materiale chi no dha mantenet bene, chi dha lassat passare Synonyms e antonyms cobai / sumire.

fíltru , nm Definition aina po colare: si narat fintzes de calecuna cosa o manera de fàere chi no lassat bíere o passare totu Synonyms e antonyms colu, separadore Scientific Terminology ans.

fílu , nm: fiu Definition genia de materiale finivini e longu fatu a trochigiadura (segundhu de ite) o fintzes a filiera; genia de síngia a longu a longu, fintzes de cosas postas o chi parent una aifatu de s'àtera; bandha, parte a ue si andhat o faet a andhare e po cussu etotu fintzes isperàntzia in calecuna cosa / min. filichedhu, fiuxedhu; genias de filu: filu a duas pillas = a dópiu, filu de cosire biancu, niedhu, brau, fine, grussu, forte, débbile, pudre, nodosu, pranu, de cotoni, de seda, de lana; comente si podet tènnere: cambu o cabu, soga (itl. gugliata, su tanti de f. chi s’intrat in s’agu po cosire), lómburu, madassa, lóturu de filu; f. de currente: de ràmine, de allumíniu, nudu, isoladu, téteru, a tritza; f. de terra = in is impiantos de currente, filu mai in cuntatu cun is àteros de línia e chi si faet finire interrau po iscarrigare elétricu a terra po seguresa de partes de metallu chi si no funt isoladas bene podent pigare currente e fàere dannu a chie dhas tocat; àteras genias de f.: de oro, de prata, de ferru, zingadu, ispinosu; f. bambu = pagu o male profizadu; su f. de sa linna = su betu de comente sa linna isperrat o si tzacat, de longu comente andhat su truncu; f. de resorza o de àtera aina segante = atza; f. de sa limba = su pitu de sa limba, itl. frènulo; f. de s'ischina = sos ossos de s'ischina pro comente si parent postos ifilu, itl. crésta spinósa; filos de úngia = fiuncu, pilisungra; f. de bide = órdine, giuali de bíngia; f. de àcua = vena de abba, abba chi essit in carchi tretu / zenias de erba parassita: filu grogu (Cuscuta australis), filu biancu (Cuscuta epithymum), itl. cùscuta; erba de cincu filus = Plantago major (nerviàdile) Synonyms e antonyms fia / filada / ispera Idioms csn: filuvilu = avb., a filu, bene (nadu de abba o àteru de gai, fintzas a pagu a pagu, a tírulu); a filu a filu = unu ifatu de s'àteru, innantis unu poscas un'àteru, apustis; a filu apare = totus a una borta, deunuotu; èssere a filupendhe = a tilipéndhiu, male meda (nau de sa manera de campai o de istai); èssere in filu de… = èssiri a sa própiu parti, ananti de…, postu de una manera chi castiendi s'unu agiummai no si bit s'àteru; andhare a f., fàghere sa cosa a filu = a dovere, comente si tocat, bene; torrare a f. (nadu de su fàghere, de su cumportamentu de unu) = torrai a èssiri onestus; andai a f. e debressi = andhare deretu, coitendhe; rispòndhere o faedhare a f. = a tonu; pònnere a f. e a sinnu = bene in órdine una cosa ifatu de s'àtera; no bi àere f. de prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chistionu chentza cabu e ne coa; leare f. a una cosa = pònnere imprastu o incuru a fàghere una cosa; batire (a unu) a f. de cosire = torrai o torraisí agiummai a nudha de sa timoria, de su disprexeri; no ischire cale f. de leare = no isciri própiu comenti fai, èssiri disisperaus; unu filedhu de umbra = unu pagu de umbra; unu f. de lughe, de isperàntzia = unu filicitu, unu pagu de luxi, de isperu; unu f. de bestiàmine = assumancus centu pegus, unu tallu de dhoi pòdiri campai una famíglia; unu f. de olia = unu pagu de olia (me is matas) Sentences comente no bido no so bona a ifilare unu cabu de filu! ◊ a cosire robba bi cheret su filu ◊ s'impiantu de sa currente si faghet cun filos isolados ◊ fibàt e tessiat ma fiu no ndi aciungiat 2. débbiles sas isperas sunt coment'e unu filu de lughe in su giannile a s'interighinada 3. cussu logu est in filu de cudhu monte ◊ a su zustu conduide sos chi sunt a filu tortu ◊ su prus artu fit intrau a modhe bocàndheche a filu una soca ammorgodhada 4. sas ideas no ant totu unu filu ca como o poi essimus de pare ◊ faedha, si lu podes, e no essas dae filu! ◊ cantandhe bisonzat de ischire picare su filu, de ischire campianare ◊ fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu a prèndhere (S.Patatu) 5. no ischia su filu de leare ◊ fizu meu, lea filu e chirca de ti fàghere unu bellu postu! ◊ no agatat filu de sighire de chie podet èssere istadu a che li furare sas iscarpas ◊ bois sezis andhendhe a diferente filu ◊ acò chi un'arveghe si chírriat dae s'ama e leat filu a s'ala de sos anzones ◊ onzunu est in su filu sou: sa manna est triballendhe, su minore istudiendhe, su babbu pensionadu 6. ocannu bi at unu filu de olia: nessi s'ozu pro nois bi at a essire! ◊ proamus, si bi at carchi filu de isperàntzia! Surnames and Proverbs smb: Filigheddu / prb: no ghetes gurpa mai a sa fortuna: semper filu bi at de falta tua ◊ chie cun filu anzenu tela tessit a peus de bogare mala fama mancu a si ndh'estire no resessit Scientific Terminology ts Etymon ltn. filum Translations French fil English thread Spanish hilo Italian filo German Faden.

filuerràre , vrb: afiliverrare Definition pònnere su filiverru a su bruncu de su procu po no forrogare Synonyms e antonyms ferritare, inferritare.

filúga felúga

filugghélmu , nm Definition lentza po piscare in is errios Scientific Terminology ans.

filugràna, filugrànu filigrànu

filumèna filomèna

filupèndhe , avb Definition istare a f. = istare male meda, a s'úrtimu puntu, nau de su campare, de bívere Synonyms e antonyms tilipendhe Sentences tuncunia e a filupendhe, est morta azicu apustis ◊ mancari filupendhe siat de salude, no est a la pònnere apare chin cudha Etymon srd. Translations French misérablement English miserably Spanish miserablemente Italian miseraménte German arm, in Armut, elend.