A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

germànu , nm: ghermanu, giolmanu, grammanu, gremmanu, zermanu Definition (f. -a) ghermanu primarju, fradile de segundhu gradu (fígiu de tziu fradile o de tzia sorresta de su babbu o de sa mama): a logos, manu primarzu / ozu ghermanu = ozuermanu, de olia Synonyms e antonyms bremanu Sentences germanu miu est surdu perdali ◊ poniant su lutu pro su mortu fintzas sas sorrestas e sas gremmanas primazas, a bortas Scientific Terminology ptl Etymon ltn. germanus Translations French cousin germain English second cousin Spanish primo segundo Italian cugino di 2° grado German Vetter oder Cousin zweiten Grades.

germànu 1 , nm Definition sótziu de una germandadi Synonyms e antonyms cufrade Sentences su baullu dh'iant portau cun sa letera niedha cuatru germanus bistius issus puru de niedhu Etymon ctl. germá.

germèdha , nf: ghemedha, ghermedha, gramedha, gremedha Definition pintu corrovinu, bremi pintus, genia de tziringonedhu minudu, grogo, lúghidu, chi si agatat arandho, marrandho, comente si movet sa terra, e chi ponent po esca Synonyms e antonyms bremibintus, bermedha, chimedha 1 Idioms csn: furriàresi che g. = ischirchinàresi che colora; gremedha de mucu = candhela de mucu Scientific Terminology crp Etymon srd.

germendàdi, germendàri germandàdi

germigósu , agt Synonyms e antonyms bermigosu, fermicosu, imbremigau, sóldidu.

germínu , nm: gesiminu, gesminu, gialminu, giarminu, giasminu, giolminu, giosminu, gisminu, giulminu, zarminu 1 Definition genia de mata chi faet a cannàile longu, bella po is frores fragosos (biancos, grogos): dhue ndh’at de diferentes calidades e a una dhi narant gesmèglia Sentences beneitu su giolminu chi si ligat a sa rosa! (A.Dettori)◊ de sa rosa a su germinu des poder bolu istirare (P.Casu)◊ si sa ch'istimas ti domandat unu giolminu, curre coidadosu a su giardinu! Surnames and Proverbs smb: Germino, Germinu Scientific Terminology frs, Jasminum azoricum, J. grandiflorum, J. nudiflorum, J. officinale, J. primulinum Etymon itl., spn. gesmino Translations French jasmin English jasmin Spanish jazmín Italian gelsomino German Jasmin.

gérmu , nm Definition brutura, cosighedha minuda, malesa (cun /g–/ a lampalughe) Synonyms e antonyms abighíngiu Sentences porto unu germu in s'oglu (M.Calia).

gérnia , nf: cérnia* Definition una genia de pische Synonyms e antonyms scirenga Scientific Terminology psc, epinephelus guaza, e. aeneus, e. caninus, e. alexandrinus, e. nigritus.

geroghlíficu , nm Definition genia de iscritura de is Egitzianos antigos.

gerridòri , nm: cerridori* Definition chi o chie cherret, issedatzat.

gerridúra , nf: cerridura* Synonyms e antonyms cerrimentu.

gerríle , agt: zerrile Definition de ierru, chi faet o est naschiu in ierru Synonyms e antonyms berrile, iberrile, ierritu | ctr. istadialzu Translations French hivernal English winter Spanish invernal Italian vernino German Winter… winterlich.

gerronàda , nf: gerrunada, giorronata, giornada, tzorronata, zoronada Definition una die de trebballu; su badàngiu, sa paga, su trebballu de una die / andai o trabballai a giorronada = triballare a dies, a contu de àtere mescamente, chentza tènnere triballu fetivu Synonyms e antonyms diada, diatòglia Sentences furis cincu fígius: unu andhàt a coile, unu fut a sa giorronata ◊ candu apu fatu sa cuinta seu andada a su sartu a fai sa gerrunada ◊ finas a ti fai su callu fais gerronada crutza, agoa gei podis fai gerronada intrea Etymon itl. Translations French journée English day Spanish jornal Italian giornata German Arbeitstag, Tagelohn.

gerronadéri , nm: gerrunaderi, giornaderi, giorronaderi, zoronateri Definition chie trebballat a giorronada Synonyms e antonyms maniale, zorronaderu Sentences issus iant lassau a Zebedeu in sa barca impari cun is gerronaderis e si ndi fiant andaus cun Gesús ◊ a fai su gerrunaderi in domu de Margiani po setixentus francus non dhoi andu! Etymon srd. Translations French journalier English daily Spanish jornalero Italian giornalièro German Tagelöhner.

gérru , nm: iberru*, zerru.

gerrunàda gerronàda

gerrunadéri gerronadéri

gèrsa , nf: gessa Definition genia de mata manna chi faet unu frutu chi paret mura: dhue ndh'at de duas calidades, una chi faet sa mura bianca e una chi dha faet niedha; sa fògia serbit po alimentu de su fermesílicu (chi faet sa seda) Synonyms e antonyms morighessa, morisinu Surnames and Proverbs smb: Gessa Scientific Terminology mtm, Morus alba, M. nigra Etymon ltn. celsa Translations French mûrier English mulberry (-tree) Spanish morera, moral Italian gèlso German Maulbeerbaum.

gerúndiu , nm Definition (incurtzau a ger. in su DitzLcs.), unu de is modos de su vrb., cun desinéntzia in -endi, -endu, -endhe, -andhe, andho po is verbos de sa primu coniugatzione (fuedhendi, andendu, cantendhe, contandhe, torrandho, pensandu; a logos fintzes -àndhero, -àndhoro), in -endi, -endhe, -endho, -indhe po is verbos de sa segundha coniugatzione (ligendi, credendhe, ponendho, punghindhe, narendu), in -endi, -endu, -indhe, -indho po is verbos de sa tertza coniugatzione (finendi, frorindhe, cosindho); est manigiau meda cun s'ind. pres. de èssere (antzis, est sa manera normale in limba sarda) po inditare un'atzione in su fàere o in su durare (siat in tempus presente – pruschetotu –, siat in tempus passau o benidore): seo andhandho, so nendhe, seu fendi custu, seo abbaidandho, so pessandhe, seu timendi, est proindhe, est fiorindhe, si ndh'est ridendhe, funt totus trebballandho, so in bidha pro sas férias ma so triballendhe in Zermània, ocannu passau sa cosa fut giai andendi mali, cras a cust'ora seu partendi; in is dimandhas benit innanti de s'ind. de èssere: andhandho ses?, timendi ses?, faghindhe sezis?; a bortas su ger. tenet unu valore de avb. de tempus, inditat su matessi tempus de duos fatos: l'ant mortu cantandhe (sendhe chi fit cantendhe), ghirendhe ghirendhe apo collidu ispàrau, sas berbeghes paschent andhendhe andhendhe, Teresa cantendi tenit boxi de grória, a compare l'apo abbojadu falendhe, su pitzinnu l'apo àpidu lezindhe, los amus bidos ghirendhe; a bortas tenet unu valore de avb. de manera (e si arrepitit, fintzes si no sèmpere): Triballamus pessendhe e faghindhe, faghet sa cosa currindhe currindhe, faghimus coghindhe e manighendhe, faghet bodhindhe e betendhe a s'isterzu, proite andhas currindhe?, bae coitendhe!; cun su ger. si podent pònnere totu a unu prn. de persona e avb. de logu naos apustis: ascurtendimí ses?, andhendhediche ses?, seu ascurtendidhu!, est andhendhesindhe, seo mannannodi custa cosa; a logos, tra su ger. e unu pron. enclíticu arresurtat una síllabba de comente podet arresurtare in s'imperativu cun paragógica: su ci est nandu no est pensandudedhu, est contandudedhi (che in preguntidedhu! impr.) Translations French gérondif English gerund Spanish gerundio Italian gerùndio German Gerundium.

gèsa , nf: cesa Definition crésia, logu sacru inue si faent funtziones de fide a Deus o a santos Synonyms e antonyms chégia* Scientific Terminology prdc.