A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

gétidu , nm: ghétidu, zétidu Definition materiale impastau modhe meda (cimentu, arena, giarra) o àteru chi si faet a betadura; su tanti de sa cosa betada, nau mescamente de su dinare chi si arregollet cun is pagamentos a un'istadu, su chi si ndhe bogat de unu trebballu coment'e badàngiu Synonyms e antonyms ghetada / intrada, resa Sentences a fundhamentu bi cheret gétidu ue no est terrinu meda frimmu ◊ sa bòveda est fata a gétidu Scientific Terminology mrd Translations French coulage, coulée, rendement English casting, yield Spanish fraguado, ingresos Italian gètto, gèttito German Guß, Aufkommen, Ertrag.

getósu , agt Definition chi andhat bene, chi faet po calecuna cosa o iscopu Synonyms e antonyms adatu, adecuadu Sentences custu est unu logu prus getosu po is pegos.

gétu , nm: ghetu Definition su betare, su fàere a betadura, ma inditat prus che àteru sa manera o fintzes su gradu o gravidade de unu fàere: foedhandho de laore, su sèmene chi si betat Synonyms e antonyms bessu, betu, manera, puntu 1, tretu Idioms csn: colare a ghetu, bènnere a ghetos = colare a betu, a manera o acurtzu de andhare bene a fàghere carchi cosa; a su ghetu… = a su chi parit…; èssere a ghetu malu = a malu tretu, a malu puntu, istai mali; a ghetu meu, tuo, suo = acomenti andat bèni a mimi, a tui, a issu, e gai; muncadore de ghetu = mucadore tanadu a fiores pro die de festa (= de ghetai in conca?); fàiri una cosa a getu de… = a zisa de…; fae su getu de… (+vrb.)= fàghere a manera de… (+vrb.) Sentences aiat imparatu a connòschere sos fómines e a cale ghetu los potiat tòrchere ◊ si sichimus de custu ghetu, de sa Sardigna petzi nos abbarrat unu desertu de chisina ◊ sas cosas las videt a ghetu suo ◊ sas cosas no andhant sèmpere a ghetu deretu 2. caentabamus sos crapitos fintzas a candho no fint a ghetu de poder súghere ◊ su criedhu s'est illascau a prànghere, a ghetu de nche li falare sa matichedha ◊ est ghetandhe fritu a ghetu de astragare s'àlinu ◊ po fàiri su carrúciu si segat una canna a getu de furca, a una parti ◊ aus fatu su getu de atobiae su veterinaju 3. chirco sos pilos tuos in sos ghetos e in sos ghentinos de sos ispuntones ◊ Bantonedhu, no de nepode, li pariat fizu de cantu si assimizabat de coloriu e de ghetos 4. sos massajos fint avertitos de semenare solu su ghetu comporatitzu Etymon srd. Translations French façon English way, reverse Spanish manera Italian manièra, vèrso German Art.

gèu gèo

geunàda , nf Definition su geunare Synonyms e antonyms dejunu, giaugnu | ctr. papada, sassada Sentences za l'at fata sa geunada, duas dies chentza assazare! Etymon srd.

geunàre , vrb: ageunare, giaunai, giaunare, giaunari, giunai, zaunare Definition abbarrare o istare chentza papare Synonyms e antonyms deinare 1, irgeunzare | ctr. ilgiunare, manicare, papae Sentences medas bortas giaunàt, candu no agatàt nemus de dhi donai unu strónciu de pani ◊ dónnia cenarba depes giaunare po su Cristu, morte e passione Etymon ltn. jejunare Translations French jeûner English to fast Spanish ayunar Italian digiunare German fasten.

geúnu , agt, nm: ceunu, giaunu, giunu, zeunu Definition chi no at papau, chi est chentza papare; su abbarrare chentza papare, a istògomo buidu / musca giauna = (in suspu) fiadu, cristianu ifadosu meda Synonyms e antonyms augiunu, dejunu, gigunu / gigunzu, irgeunzu | ctr. irmurzadu, pràndhidu, chenadu, satzau Sentences bi faghes mala figura che berveghe tenta a ruos, chi finit a sos concluos totu imbrutada e geuna! (G.A.Cossu)◊ issu geunu benit e geunu si che andhat Etymon lat. jejunus Translations French jeûne English fast (ing) Spanish ayuno Italian digiuno German nüchtern, Fasten.

geúnzu , nm: giaugnu Definition su istare chentza papare / su g. de su giumpu = de su trapassu Synonyms e antonyms dejunu, geunu, irgeunzu, zeunonzu Sentences sa die de chenàbura santa su geunzu fit diai rigorosu chi no si podiat bíere mancu abba fora de su bustu e de sa chena ◊ su geunzu de su giumpu incomintzaiat sa gioja santa pustis de sa missa truncada e duraiat finas a su mesudie de su sàpadu santu chena manigare Etymon ltn. jejunium.

gève, gèvi , agt Definition modhe, prus che àteru nau de erbas, ma in cobertantza (po cosa chi praghet) fintzes de gente Synonyms e antonyms coramedhosu, latucarzu, ledreledre, modhe | ctr. dolau 1, tostadu, tostu Sentences cussu est pascendu a fura e benemindi, e si betat peri a s'erba gevi! ◊ sa làtia, su fasolu, su cugúmburu funt gevis ◊ sa punta de su sarmentu est gevi 2. conc'a sa fossa, però, corpu de balla, dhi praxit sa cosa gevi! ◊ is pipius pitichedhedhus funt gevis gevis Translations French tendre English tender Spanish tierno Italian tènero German weich, zärtlich.

gévuli, gévulu , nm Synonyms e antonyms lissa, mughedhu, músulu, muzaldu Sentences in s'erriu ant piscau unu gévuli a frúscina ◊ nci nd'at una pariga de calidadis de gévulu ◊ ita ndi fadiast de unu gévulu mannu mannu? seus in duus! Scientific Terminology psc Etymon itl. cefalo.

gèxere , vrb Definition su andhare bene, èssere adatu, bellu, de una cosa o de unu fàere Synonyms e antonyms dèchere.

ghedhatòne godhetòne

ghelàda , nf Definition su ghelare, su fàere a astrau de s'abba, su abbeladinare o cagiare àteru Synonyms e antonyms belada Scientific Terminology tpm.

gheladína galadína

gheladinósu , agt Definition nau de cosa cagiada, chi paret gheladina Synonyms e antonyms lecuedhosu Translations French gélatineux English gelatinous Spanish gelatinoso Italian gelatinóso German gallertartig.

ghelagghèla , avb Definition coment'e ghelandhe, nau de cosa cagiagàgia de cantu dhue ndh'at meda Synonyms e antonyms cagiagàgia Sentences sa cuchina est ghelagghela de fumu ◊ zuchet duos ocros istracos, ghelagghela de annos ◊ est ghelagghela de sonnu ◊ su locu fit ghelagghela de sonos Etymon srd.

ghelàre gelài

ghelèa , nf Definition brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru Synonyms e antonyms befa, belea, bergugna, gherda 1, isfrorígiu / carralzu / matratamentu Sentences ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat! 3. Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada Translations French plaisanterie de mauvais goût English bad joke Spanish broma pesada Italian brutto schérzo German schlechter Scherz.

gheléstia , nf, nm: gheléstiu Definition genia de gana lègia chi si sentit po calecuna cosa chi no praghet, su èssere ghelestiosu, gravellosu, su àere ischifu Synonyms e antonyms afàstiu, àscamu, aschiore, dilgéniu, grisu, ischifera, ischifu, noscu Sentences apustis de su godimentu probabat petzi gheléstiu ◊ Sennore meu, s'abba custa borta est diventada brodu e pro cussu a issa postu apo gheléstia e no ndhe bibo! (A.G.Solinas) Translations French répugnance, dégoût English repugnance, fussiness Spanish repugnancia Italian ripugnanza, schifiltosità German Ekel, Zimperlichkeit.

ghelestiàre , vrb Definition fàere o provare àscamu, ischifu, crisare Synonyms e antonyms abborrèschere, afeai, aschiai, grisai 1, irdinzare, surreschiare Etymon srd. Translations French répugner English to disgust Spanish repugnar Italian ripugnare German anekeln.