A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

geniàu , agt Definition si narat de su gurdone de s'àghina candho est tocau de sa pesta: chi est totu isbisuriu, manciau, frungiu, guastu.

genína , nf: gerina 1, gianina, ginia 1, ginina, ginínia, girina, zenina Definition sa coa de s'argiola, trigu aortitzu, mortu, minudedhu, ammesturu de trigu pitichedhu o segau e pedrighedha (ma dhu narant de àteru laore puru) Synonyms e antonyms alzenina, cerfa, coale, coamaderzu, coalina, coana, coatzu, culischedhu, enina, ghinina, ischivozu, padreri Sentences toca, pruga sa girina ca ndi essit un'ànima de peniténtzia! ◊ a boltas li pagat sa faina cun misuras iscassas de ginina (M.Murenu)◊ su columbu si cuntentaiat de sa gianina de su trigumoriscu Surnames and Proverbs smb: Gerina, Girina / prb: onzi ispiga at sa parte de sa gianina Translations French grenaille English chaff Spanish granzas Italian mondìglia German Spreu.

geniosidàdi , nf Definition su èssere geniosos Sentences a tui ti ant a arremonai po sa geniosidadi chi tenis (A.Casula) Etymon srd.

geniósu , agt: zeniosu Definition chi andhat a géniu, chi praghet meda po calecunu bellu donu, bella calidade (su naturale, s'índula)/ èssere geniosu de ccn. = àere géniu pro ccn. Synonyms e antonyms garbosu, grasciosu, ispàsticu / ttrs. giniosu | ctr. irgeniadu Sentences l'isco chi chie at gràscia est geniosu! (Z.Zazzu)◊ cussas cantones sunt tantu geniosas chi no bei at dinaris chi las paghent ◊ s'ómine cricat de iscusare su naturale de sa picioca, ma orróschiu de is modos pagu geniosos de issa dha frastimat issu puru ◊ cussu calavau, mangallu, pagu geniosu… parit un'ispraberi a olleras!◊ sa magioledha fut lúghida coment'e s'isprigu, maseda, geniosa, e dha boliat a cómpuru gente meda 2. como su giòvonu est richiamadu, ma candho torrat, chi tue ndhe ses geniosa, torraus paris po sa paràula Scientific Terminology ntl Etymon itl. ingegnoso Translations French sympathique, gracieux, joli English nice, pretty Spanish simpático, bonito, gracioso Italian simpàtico, grazióso German sympathisch, hübsch, nett, lieblich.

genitàle , agt Definition chi pertocat sa natura (siat de su mascu e siat de sa fémina).

genitívu , agt, nm: zenitivu Definition in sa declinatzione latina de númenes e agetivos, sa de duas essias o desinéntzias chi faet su foedhu, cosa chi giai sèmpere noso naraus ponendho sa prep. de cun s'art. a su númene: po su prus inditat apartenéntzia.

géniu , nm: zéniu Definition coment'e istima, amore, su pràghere de una cosa, mescamente de una persona Synonyms e antonyms gustu 1 Idioms csn: rúere in géniu a unu = sètziri in callu; èssere, andhare, andai a géniu a unu = èssere o andhare comente piaghet a unu, a gustu de unu; betare, pònnere zéniu, parai géniu a ccn. = ghetai istima Sentences balet prus su zéniu chi no sa bellesa ◊ sos génios no sunt totu chepare ◊ apo incontrau unu piciocu de géniu miu ◊ de sas bajanas no ndhe li andhaiat una a géniu ◊ pommori de is atzionis ti apu pérdiu de géniu ◊ bi tenzo géniu a cussa fémina! ◊ mi cojo a su géniu meu! ◊ cun Lenedha s'istimaus, si teneus géniu apari e s'isposaus ◊ non mi ndhe olvido mai: su géniu meu est postu a tie! Surnames and Proverbs prb: su bestire a géniu de totu, su mandhigare a géniu tuo Etymon itl. Translations French sympathie English genius, attraction Spanish simpatía Italian gènio, simpatìa German Gefallen, Zuneigung, Sympathie.

gènna , nf: ghenna, gianna, zanna* Definition (cun /g–/ a lampalughe) s'apertura de s'intrada de una domo o de un’aposentu, a paris de pomentu, e su trastu chi si ponet a dha mantènnere serrada / min. gennighedha; ghenna de furru = buca de furru Synonyms e antonyms polta Idioms csn: tocai s'enna = tzocare sa zanna; s'enna de s'ànima = sa buca de s'istògomo Sentences ma poita at serrau genna e fentana? ◊ fit ispetendhe su maridu in ghenna de su portale ◊ torrant e aperint ghennas e fentanas ◊ tinghes ghennas, cantzellos e bentanas ◊ at cunzau sa genna cun sa crae 2. m'increscit s'enna de s'ànima, comenti apu papau cussa cosa Surnames and Proverbs smb: Genna, Enna, Ennas Scientific Terminology dmo.

gennàgliu, gennàlgiu, gennàlzu, gennàrgiu, gennàxu , nm: cennalzu, ghennàgiu, ghennàrgiu, ghennarzu, giannàgliu, giannàrgiu, giannarju giannarzu, zannarju Definition su primu mese de s'annu Synonyms e antonyms bennalzu / ttrs. ginnàgiu Sentences candho fatu fut su binnennóngiu de onniasantu a ghennàrgiu fut s’aríngiu (A.Barra) Scientific Terminology tpc Etymon ltn. ianuarius, ienuarius Translations French janvier English january Spanish enero Italian gennàio German Januar, Jänner.

génneru géneru

gennighèdha , nf Definition min. de genna Synonyms e antonyms portighedha, zannita.

genníle , nm: ciannile, giannile, giannili, ghennile, zannile Definition sa pedra de sa genna, s'intrada de sa genna, su tretu in mesu de is duos istantariles de sa genna Synonyms e antonyms briminaxu, lemenalzu, nemenaxu, riminale, sagnile, terminaxi / cdh. triminili Sentences Bucianu e Boltolu si sunt acostiados a su giannile inue est sétzida Remundha ◊ ses sa peus raigatza de bidha, fatu a fura e betadu in su giannile! ◊ at trambucadu in su giannile e agiummai no ruet a costa longa, essèndheche a fora Surnames and Proverbs prb: su ch'ischit su foghile no l'iscat su giannile! Scientific Terminology dmo Etymon srd. Translations French seuil English threshold Spanish umbral Italian sòglia German Schwelle.

génniru, génnuru géneru

genósu , agt Definition chi est de istrobbu, chi giaet ifadu Synonyms e antonyms addeleadu, apigonau, atzegatzioneri, ifadosu, imbeléschidu, nischitzosu, pibincosu, sciringosu, tzacarredhu / cdh. ribélviu Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French importun English troublesome Spanish molesto Italian molèsto German lästig.

genovàle , nm Synonyms e antonyms tzaravallu Sentences connoschiat su lunàriu sentza lizire mai genovale (A.Calledda).

gentàli , nf, nm Definition su pei de s'arau, sa parte de asuta, sa chi trisinat in terra arandho e chi giughet in punta s'abrada Synonyms e antonyms antabi, bentale, dentale* Scientific Terminology msg.

gentàlla, gentàllia , nf: zentaza Definition gente metzana, gentighedha Synonyms e antonyms gastile, gentaredha, tzentedha Etymon itl. gentaglia.

gentarèdha , nf Definition gente metzana, de calidades malas, de pagu contu Synonyms e antonyms gentixedha, ratatúglia, scrufulia Etymon srd.

gentarrúbia , nf: zenterúbia Definition genia de pigione mannu, a cambas longas longas, in color'e orrosa: in Sardigna faet abbitu in is istagnos e benit a passare ierru, nidat in Sardigna puru ma mescamente in logos prus caentes (Àfrica) Synonyms e antonyms mangone Scientific Terminology pzn, phoenicopterus ruber Etymon srd.

gènte, gènti , nf: tzente, zente Definition sa genia umana, dónnia e css. persona, totu is personas leadas totu impare (e po cussu su vrb. si podet pònnere pl. cun custu númene a sugetu), ma fintzes pentzadas a unas a unas; si narat fintzes in su sensu de aréntzia, de totu is parentes de una famíglia Synonyms e antonyms criltianu, pelsone / póbulu, umanidade / aredeu | ctr. cosa, animabi Idioms csn: min. ma cun sinnificadu de "zente metzana, mala", o fintzas "zente meda": gentixedha; zente segura = chi dhoi at de si fidai, chi fait a si ndi fidai; sa genti arrúbia = mangonis Sentences nci at a èssi sa genti a tramavia, cras, po biri sa cummédia! ◊ su pipiu fiat aturau solu, pòburu orfanedhu, e sa genti de bixinau dh'iant consillau de andai a guventu ◊ in d-una bidha sa genti no borenta custu predi ◊ dhue iat gente meda in sa festa ◊ genti mala no ndi morit! 2. gentixedha dhoi fut, in sa festa…: mancu logu de passai! ◊ cussa est gentixedha, poni menti a mimi! Etymon itl. Translations French gens English people Spanish gente Italian gènte, pòpolo German Leute, Menschen, Familie, Sippe.