insangidúra , nf Definition regollimentu de matéria, cosa fata a sàngia Synonyms e antonyms impostemadura, martzidura Etymon srd.
insangíe, insangíri , vrb Definition nau de segada, freadura, fruschedha, fàere a sàngia, a matéria Synonyms e antonyms insangiai Sentences su strupiu s'est insangiu 2. sa feria at insangiu totu sa camba (E.Nieddu) Etymon srd.
insangrentàre , vrb Synonyms e antonyms insambenare, insambentae 2. sas trempas abbofetadas, sas palas giughet abbertas, sas laras insangrentadas (B.Licheri)◊ sa poborita portat trincus insangrentaus Etymon spn. ensangrentar.
insanguantài, insanguentài, insanguetài insambentàe
insangunài insambenàre
insàra, insàras, insàsa , avb, cng: intzaras,
issara,
issaras Definition
como pag'ora; comogomo, issarighedha, tandhodandho; a su tempus, in cussu mamentu; ca est (fut) deasi ndhe benit (ndh'est beniu) chi…
Synonyms e antonyms
assora,
cuschindhe,
inciandus,
tandho
| ctr.
commo
Idioms
csn:
issara, insara insara = pagu in s'ora, apenas un'iscutighedha innanti, comogomo; de insaras a immoi = de tandho a como; de insaras a innantis = de tandho in pustis
Sentences
biendi is ogus tuus disigiamu de morri intzaras ◊ li conto una cosa chi mi est sutzessa issara andhendhe a s'abba ◊ su sole ch'est faladu da'insara in sos saltos ispanos de ponente (S.Casu)◊ ti repito su chi apo nadu issara: chi ses faltzu già si bidet a sa chinna! ◊ si emu pentzau insaras, de custas penas no nd'emu bistu mai! ◊ no ti l'apo a fàghere prus sa proposta de issara
2.
tiu tou fit inoghe issara: fia pessendhe chi aizis fatu a paris!
3.
ojos de bellesa rara, niedhos, castanzos, vàrios, cun milli modos contràrios ferint e curant insara ◊ chi ndi tenis meda, intzaras donamindi!
Etymon
ltn.
ipsa hora
Translations
French
à ce moment -là,
naguère
English
just now
Spanish
entonces
Italian
allóra,
testé
German
da,
kurz zuvor.
insaulài inciauài
insaurràre , vrb: issaurrare Definition
isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra
Synonyms e antonyms
allentorire,
issaghinare
Sentences
custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba
Translations
French
mouiller de rosée
English
growing of dew
Spanish
rociar
Italian
formarsi della guazza,
bagnare di guazza
German
Taubildung.
inschidonài , vrb: schidonai Definition ifrichire o púnghere sa petza in s'ischidone, po dh'orrostire Synonyms e antonyms iferchire, ifertzire, ispitare 1 Etymon srd.
insculpíre, insculpíri , vrb Definition trebballare (pedra, màrmuri, linna) a iscrapedhu po ndhe fàere un'òpera segundu sa cona chi s'artista portat in mente Synonyms e antonyms iscarpedhare.
inseàe, inseài, inseàre , vrb: insejare, insiare Definition arrastare, andhare aifatu de su trastígiu, de is arrastos fintzes a agatare su pegus chi mancat, bíere, agatare, lòmpere a unu logu / su pps. manigiau po agetivu podet tènnere su significau de fragu forte, chi abbarrat, no ndhe andat Synonyms e antonyms arrastai, sejare / acatare / segudare 2. apu inseau linna sicada (E.Nieddu)◊ asuta nostru iaus inseau una craba mannalissa e su pastoredhu 3. sa maladia medas bias inseat própriu sos prus atacaos a sa vida (F.Vella) 4. mi parit de m'intendi ancora su fragu inseau in su nasu de totu cussas cosas chi nannai teniat in sa credentza (Sc.Carta) Etymon ltn. insidiare.
insedàu , agt Definition paperi i. = paperi fini fini (itl. carta velina) Sentences su "frori" po unu mortu fiat fatu cun tres buchetus de froris de paperi insedau.
insedhài, insedhàre , vrb: issedhare Definition
pònnere sa sedha, su sedhatzu a un'animale (molente, cuadhu); pigare a unu che àinu in su sensu de dhu trampare, cullonare, brinchidare a pitzu a cobèrrere; arresurtare, orrúere
Synonyms e antonyms
imbastai,
sedhai
Sentences
su teracu insedheit sos cadhos e prepareit fusile e cabbanu a su mere
2.
si mi at insedhau una borta no m'insedhat prus! ◊ su caboni insedhat sa pudha
3.
sa festa de sa Defessa si nche issedhat in úrtimos de capitanni
Etymon
srd.
Translations
French
seller
English
to saddle
Spanish
ensillar
Italian
sellare
German
satteln.
insedhàu , pps, agt: issedhadu Definition
de insedhare; nau de animale, chi portat sa sedha posta / su carrammerda issedhau = carrabbusu, nau in cobertantza po unu chi si fait istimai pagu
Synonyms e antonyms
sedhau
/
cdh. insidhatu
Translations
French
sellé
English
saddled
Spanish
ensillado
Italian
sellato
German
gesattelt.
insegnaméntu , nm Definition trebballu de imparamentu chi faent maistos e professores, de chie ndhe imparat àteros Synonyms e antonyms imparonzu.
insegnànte , nm Definition chie imparat is àteros, ispiegandho e agiudandho a imparare Synonyms e antonyms maistu, professore.
inségus , avb, prep: issecus,
issegus Definition
parte, logu apalas de comente si càstiat chentza si furriare; nau de tempus, innanti (passau) e fintzes ainnanti (benidore)
Synonyms e antonyms
acoacò,
addaesegus,
aissegus,
daesecus,
incuadas
| ctr.
ananti
Idioms
csn:
sa die insegus = sa die ifatu, sa chi depit bènniri; dae como issegus = de immoi a innantis; torrare in issegus = torrai acò
Sentences
dai s'asciuconu at iscutu unu brincu a issegus ◊ no balet chi pentida ti boltes a insegus! ◊ pro cantu eo cun tegus aimus fin'a como arrejonadu, mi so già meledadu: torramindhe sas líteras insegus! (Grolle)
2.
in iscola nos poniant fichidos a insegus de sa lavagna
Etymon
srd.
Translations
French
en arrière
English
back
Spanish
atrás
Italian
indiètro
German
zurück.
insejàre inseàe
inseltàre ingertài