A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

insangidúra , nf Definizione regollimentu de matéria, cosa fata a sàngia Sinonimi e contrari impostemadura, martzidura Etimo srd.

insangíe, insangíri , vrb Definizione nau de segada, freadura, fruschedha, fàere a sàngia, a matéria Sinonimi e contrari insangiai Frasi su strupiu s'est insangiu 2. sa feria at insangiu totu sa camba (E.Nieddu) Etimo srd.

insangrentàre , vrb Sinonimi e contrari insambenare, insambentae 2. sas trempas abbofetadas, sas palas giughet abbertas, sas laras insangrentadas (B.Licheri)◊ sa poborita portat trincus insangrentaus Etimo spn. ensangrentar.

insanguantài, insanguentài, insanguetài insambentàe

insangunài insambenàre

insàra, insàras, insàsa , avb, cng: intzaras, issara, issaras Definizione como pag'ora; comogomo, issarighedha, tandhodandho; a su tempus, in cussu mamentu; ca est (fut) deasi ndhe benit (ndh'est beniu) chi… Sinonimi e contrari assora, cuschindhe, inciandus, tandho | ctr. commo Modi di dire csn: issara, insara insara = pagu in s'ora, apenas un'iscutighedha innanti, comogomo; de insaras a immoi = de tandho a como; de insaras a innantis = de tandho in pustis Frasi biendi is ogus tuus disigiamu de morri intzaras ◊ li conto una cosa chi mi est sutzessa issara andhendhe a s'abba ◊ su sole ch'est faladu da'insara in sos saltos ispanos de ponente (S.Casu)◊ ti repito su chi apo nadu issara: chi ses faltzu già si bidet a sa chinna! ◊ si emu pentzau insaras, de custas penas no nd'emu bistu mai! ◊ no ti l'apo a fàghere prus sa proposta de issara 2. tiu tou fit inoghe issara: fia pessendhe chi aizis fatu a paris! 3. ojos de bellesa rara, niedhos, castanzos, vàrios, cun milli modos contràrios ferint e curant insara ◊ chi ndi tenis meda, intzaras donamindi! Etimo ltn. ipsa hora Traduzioni Francese à ce moment -là, naguère Inglese just now Spagnolo entonces Italiano allóra, testé Tedesco da, kurz zuvor.

insaulài inciauài

insaurràre , vrb: issaurrare Definizione isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra Sinonimi e contrari allentorire, issaghinare Frasi custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba Traduzioni Francese mouiller de rosée Inglese growing of dew Spagnolo rociar Italiano formarsi della guazza, bagnare di guazza Tedesco Taubildung.

inschidonài , vrb: schidonai Definizione ifrichire o púnghere sa petza in s'ischidone, po dh'orrostire Sinonimi e contrari iferchire, ifertzire, ispitare 1 Etimo srd.

insculpíre, insculpíri , vrb Definizione trebballare (pedra, màrmuri, linna) a iscrapedhu po ndhe fàere un'òpera segundu sa cona chi s'artista portat in mente Sinonimi e contrari iscarpedhare.

inseàe, inseài, inseàre , vrb: insejare, insiare Definizione arrastare, andhare aifatu de su trastígiu, de is arrastos fintzes a agatare su pegus chi mancat, bíere, agatare, lòmpere a unu logu / su pps. manigiau po agetivu podet tènnere su significau de fragu forte, chi abbarrat, no ndhe andat Sinonimi e contrari arrastai, sejare / acatare / segudare 2. apu inseau linna sicada (E.Nieddu)◊ asuta nostru iaus inseau una craba mannalissa e su pastoredhu 3. sa maladia medas bias inseat própriu sos prus atacaos a sa vida (F.Vella) 4. mi parit de m'intendi ancora su fragu inseau in su nasu de totu cussas cosas chi nannai teniat in sa credentza (Sc.Carta) Etimo ltn. insidiare.

insedàu , agt Definizione paperi i. = paperi fini fini (itl. carta velina) Frasi su "frori" po unu mortu fiat fatu cun tres buchetus de froris de paperi insedau.

insedhài, insedhàre , vrb: issedhare Definizione pònnere sa sedha, su sedhatzu a un'animale (molente, cuadhu); pigare a unu che àinu in su sensu de dhu trampare, cullonare, brinchidare a pitzu a cobèrrere; arresurtare, orrúere Sinonimi e contrari imbastai, sedhai Frasi su teracu insedheit sos cadhos e prepareit fusile e cabbanu a su mere 2. si mi at insedhau una borta no m'insedhat prus! ◊ su caboni insedhat sa pudha 3. sa festa de sa Defessa si nche issedhat in úrtimos de capitanni Etimo srd. Traduzioni Francese seller Inglese to saddle Spagnolo ensillar Italiano sellare Tedesco satteln.

insedhàu , pps, agt: issedhadu Definizione de insedhare; nau de animale, chi portat sa sedha posta / su carrammerda issedhau = carrabbusu, nau in cobertantza po unu chi si fait istimai pagu Sinonimi e contrari sedhau / cdh. insidhatu Traduzioni Francese sellé Inglese saddled Spagnolo ensillado Italiano sellato Tedesco gesattelt.

insegnaméntu , nm Definizione trebballu de imparamentu chi faent maistos e professores, de chie ndhe imparat àteros Sinonimi e contrari imparonzu.

insegnànte , nm Definizione chie imparat is àteros, ispiegandho e agiudandho a imparare Sinonimi e contrari maistu, professore.

insegnàre , vrb: insinzare, issinzare Sinonimi e contrari imparai.

inségus , avb, prep: issecus, issegus Definizione parte, logu apalas de comente si càstiat chentza si furriare; nau de tempus, innanti (passau) e fintzes ainnanti (benidore) Sinonimi e contrari acoacò, addaesegus, aissegus, daesecus, incuadas | ctr. ananti Modi di dire csn: sa die insegus = sa die ifatu, sa chi depit bènniri; dae como issegus = de immoi a innantis; torrare in issegus = torrai acò Frasi dai s'asciuconu at iscutu unu brincu a issegus ◊ no balet chi pentida ti boltes a insegus! ◊ pro cantu eo cun tegus aimus fin'a como arrejonadu, mi so già meledadu: torramindhe sas líteras insegus! (Grolle) 2. in iscola nos poniant fichidos a insegus de sa lavagna Etimo srd. Traduzioni Francese en arrière Inglese back Spagnolo atrás Italiano indiètro Tedesco zurück.

insejàre inseàe

inseltàre ingertài