insangidúra , nf Definizione regollimentu de matéria, cosa fata a sàngia Sinonimi e contrari impostemadura, martzidura Etimo srd.
insangíe, insangíri , vrb Definizione nau de segada, freadura, fruschedha, fàere a sàngia, a matéria Sinonimi e contrari insangiai Frasi su strupiu s'est insangiu 2. sa feria at insangiu totu sa camba (E.Nieddu) Etimo srd.
insangrentàre , vrb Sinonimi e contrari insambenare, insambentae 2. sas trempas abbofetadas, sas palas giughet abbertas, sas laras insangrentadas (B.Licheri)◊ sa poborita portat trincus insangrentaus Etimo spn. ensangrentar.
insanguantài, insanguentài, insanguetài insambentàe
insangunài insambenàre
insàra, insàras, insàsa , avb, cng: intzaras,
issara,
issaras Definizione
como pag'ora; comogomo, issarighedha, tandhodandho; a su tempus, in cussu mamentu; ca est (fut) deasi ndhe benit (ndh'est beniu) chi…
Sinonimi e contrari
assora,
cuschindhe,
inciandus,
tandho
| ctr.
commo
Modi di dire
csn:
issara, insara insara = pagu in s'ora, apenas un'iscutighedha innanti, comogomo; de insaras a immoi = de tandho a como; de insaras a innantis = de tandho in pustis
Frasi
biendi is ogus tuus disigiamu de morri intzaras ◊ li conto una cosa chi mi est sutzessa issara andhendhe a s'abba ◊ su sole ch'est faladu da'insara in sos saltos ispanos de ponente (S.Casu)◊ ti repito su chi apo nadu issara: chi ses faltzu già si bidet a sa chinna! ◊ si emu pentzau insaras, de custas penas no nd'emu bistu mai! ◊ no ti l'apo a fàghere prus sa proposta de issara
2.
tiu tou fit inoghe issara: fia pessendhe chi aizis fatu a paris!
3.
ojos de bellesa rara, niedhos, castanzos, vàrios, cun milli modos contràrios ferint e curant insara ◊ chi ndi tenis meda, intzaras donamindi!
Etimo
ltn.
ipsa hora
Traduzioni
Francese
à ce moment -là,
naguère
Inglese
just now
Spagnolo
entonces
Italiano
allóra,
testé
Tedesco
da,
kurz zuvor.
insaulài inciauài
insaurràre , vrb: issaurrare Definizione
isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra
Sinonimi e contrari
allentorire,
issaghinare
Frasi
custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba
Traduzioni
Francese
mouiller de rosée
Inglese
growing of dew
Spagnolo
rociar
Italiano
formarsi della guazza,
bagnare di guazza
Tedesco
Taubildung.
inschidonài , vrb: schidonai Definizione ifrichire o púnghere sa petza in s'ischidone, po dh'orrostire Sinonimi e contrari iferchire, ifertzire, ispitare 1 Etimo srd.
insculpíre, insculpíri , vrb Definizione trebballare (pedra, màrmuri, linna) a iscrapedhu po ndhe fàere un'òpera segundu sa cona chi s'artista portat in mente Sinonimi e contrari iscarpedhare.
inseàe, inseài, inseàre , vrb: insejare, insiare Definizione arrastare, andhare aifatu de su trastígiu, de is arrastos fintzes a agatare su pegus chi mancat, bíere, agatare, lòmpere a unu logu / su pps. manigiau po agetivu podet tènnere su significau de fragu forte, chi abbarrat, no ndhe andat Sinonimi e contrari arrastai, sejare / acatare / segudare 2. apu inseau linna sicada (E.Nieddu)◊ asuta nostru iaus inseau una craba mannalissa e su pastoredhu 3. sa maladia medas bias inseat própriu sos prus atacaos a sa vida (F.Vella) 4. mi parit de m'intendi ancora su fragu inseau in su nasu de totu cussas cosas chi nannai teniat in sa credentza (Sc.Carta) Etimo ltn. insidiare.
insedàu , agt Definizione paperi i. = paperi fini fini (itl. carta velina) Frasi su "frori" po unu mortu fiat fatu cun tres buchetus de froris de paperi insedau.
insedhài, insedhàre , vrb: issedhare Definizione
pònnere sa sedha, su sedhatzu a un'animale (molente, cuadhu); pigare a unu che àinu in su sensu de dhu trampare, cullonare, brinchidare a pitzu a cobèrrere; arresurtare, orrúere
Sinonimi e contrari
imbastai,
sedhai
Frasi
su teracu insedheit sos cadhos e prepareit fusile e cabbanu a su mere
2.
si mi at insedhau una borta no m'insedhat prus! ◊ su caboni insedhat sa pudha
3.
sa festa de sa Defessa si nche issedhat in úrtimos de capitanni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
seller
Inglese
to saddle
Spagnolo
ensillar
Italiano
sellare
Tedesco
satteln.
insedhàu , pps, agt: issedhadu Definizione
de insedhare; nau de animale, chi portat sa sedha posta / su carrammerda issedhau = carrabbusu, nau in cobertantza po unu chi si fait istimai pagu
Sinonimi e contrari
sedhau
/
cdh. insidhatu
Traduzioni
Francese
sellé
Inglese
saddled
Spagnolo
ensillado
Italiano
sellato
Tedesco
gesattelt.
insegnaméntu , nm Definizione trebballu de imparamentu chi faent maistos e professores, de chie ndhe imparat àteros Sinonimi e contrari imparonzu.
insegnànte , nm Definizione chie imparat is àteros, ispiegandho e agiudandho a imparare Sinonimi e contrari maistu, professore.
inségus , avb, prep: issecus,
issegus Definizione
parte, logu apalas de comente si càstiat chentza si furriare; nau de tempus, innanti (passau) e fintzes ainnanti (benidore)
Sinonimi e contrari
acoacò,
addaesegus,
aissegus,
daesecus,
incuadas
| ctr.
ananti
Modi di dire
csn:
sa die insegus = sa die ifatu, sa chi depit bènniri; dae como issegus = de immoi a innantis; torrare in issegus = torrai acò
Frasi
dai s'asciuconu at iscutu unu brincu a issegus ◊ no balet chi pentida ti boltes a insegus! ◊ pro cantu eo cun tegus aimus fin'a como arrejonadu, mi so già meledadu: torramindhe sas líteras insegus! (Grolle)
2.
in iscola nos poniant fichidos a insegus de sa lavagna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
en arrière
Inglese
back
Spagnolo
atrás
Italiano
indiètro
Tedesco
zurück.
insejàre inseàe
inseltàre ingertài