insagiài, insagiàre, insajài, insajàre , vrb Definizione
provare, ma fintzes ifricire (nau de bestimentu)
Sinonimi e contrari
annestrare,
assagiai,
assagliai
Frasi
su maistu de pannos insàgiat una giubba, una bestimenta
2.
abbitaant campiles e sartos, a chie pastorighendhe, a chie bandhidendhe e a chie insajèndhesi pro su zogu (Z.P.Pintore)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
essayer,
éprouver,
exercer
Inglese
to train,
to prove
Spagnolo
ensayar
Italiano
provare,
addestrare
Tedesco
probieren,
unterweisen.
insàju , nm Definizione su insajare Frasi lughe e sàmbene cogliesit guta a guta, raju a raju, a sas làgrimas insaju dendhe a sa mortale pena (cps) Etimo srd.
insàla , nf, nm: insalu,
isciala,
iscialu,
isciaru,
issalu,
sciala Definizione
festa manna ue si brindhat e faet a papare e a bufare meda; si narat fintzes in su sensu de consumare tropu cosa chentza bisóngiu, a isperdítziu
Sinonimi e contrari
iscialada 1,
sarau,
scialema
/
istrubberia
Frasi
at batidu sos fiores chin ispaju e chena iscialu pispiados de lentore ◊ sos istranzos sighiant a andhare in iscialos, soguzados dae tiu Zuanne cun cudhu "Bufa!" e "Bufa!" ◊ no ses naschidu pro bívere in iscialos e dormidu! ◊ sa fígia at preténdhiu de fàere sa cójua a isciala manna
Etimo
itl.
scialo
Traduzioni
Francese
fête,
banquet
Inglese
rejoicing,
banquet
Spagnolo
convite,
festín
Italiano
tripùdio,
convito
Tedesco
Jübeln,
Gastmahl.
insalàda , nf: intzalada,
iscialada,
issalada Definizione
erba (prus che àteru crua) cundhia cun ógiu, sale e aghedu (o limone) po acumpangiare àteru papare / i. de mare = zenia de issalada fata cun cosa piscada (càvuru, prupu, cambaredha e gai), de manigare a prima imbucada
Sinonimi e contrari
antzalada
Frasi
sos chi amministrant bi ant leadu parte in fàghere e cumpònnere s'iscialada…◊ in su logu de pònnere robba de iscialada sèmeno indívia, latuca, corcorijedha e cugúmene ◊ mai mi est pràxida s'insalada: fintzas a giòvuna apena apena dha tastai! ◊ chentza issalada deo no bi mànigo!
Terminologia scientifica
mng
Traduzioni
Francese
salade
Inglese
salad
Spagnolo
ensalada
Italiano
insalata
Tedesco
Salat.
insaladéri , nm Definizione butegheri chi bendhet birdura, cosas de fàere a insalada (e no solu) Sinonimi e contrari birdureri Etimo srd.
insaliàdu , pps Definizione de insaliare; chi portat salia.
insaliadúra , nf Definizione
su insaliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
insalivation
Inglese
insalivation
Spagnolo
salivación
Italiano
insalivazióne
Tedesco
Einspeichelung.
insaliàre , vrb: issaliare,
issalibare Definizione
pònnere salia, isciúndhere cun sa salia, fintzes ispudare
Sinonimi e contrari
gruspire,
imbusinare,
ispudai,
saliai
2.
dogni nemigu l'at insaliada, dogni limba, ridendhe, l'at befada
Traduzioni
Francese
mouiller de salive
Inglese
to insalivate
Spagnolo
salivar
Italiano
insalivare
Tedesco
einspeicheln.
insaltiàre , vrb Definizione isciuliare, fàere fuire, giagarare is pigiones a boghes o cun àteru Sinonimi e contrari isciuliai.
insàlu insàla
insambenàdu , pps, agt: insammenadu,
issambenadu Definizione
de insambenare; chi portat sàmbene calandho, chi est brutu de sàmbene; chi est chentza sàmbene, chi no dhi at abbarrau sàmbene
Sinonimi e contrari
insambinidu
2.
in s'istante matessi una lantzada li at ispacadu in petus una vena e in d-unu minutu apen'apena sa persone fit tota insambenada ◊ lassat insammenadu su terrinu
3.
devia manigare su parasàmbene chi mi deviat intrare sàmbene ca nachi fia issambenada
Traduzioni
Francese
ensanglanté
Inglese
bloodstained,
stained with blood
Spagnolo
ensangrentado
Italiano
insanguinato
Tedesco
blutig.
insambenàre , vrb: issambenare,
issambentare,
insangunai Definizione
imbrutare de sàmbene
Sinonimi e contrari
insambentae,
insangrentare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ensanglanter
Inglese
to cover with blood
Spagnolo
ensangrentar
Italiano
insanguinare
Tedesco
blutig machen.
insambentàe, insambentàre , vrb: insanguantai, insanguentai, insanguetai Definizione imbrutare de sàmbene Sinonimi e contrari insambenare, insambentire, insangrentare Frasi unu surrúngiu cumenti a obbibi dhis at insanguantau s'ànima Etimo srd.
insambentídu , pps, agt: insambentiu, insambinidu, issambentiu Definizione de insambentire: chi portat sàmbene, est brutu de sàmbene; in cobertantza nau de ccn., chi est dispràxiu meda Sinonimi e contrari insambenadu Frasi zughet sos benugros totu betados e insambinidos ◊ portat is manos freadas e insambentias po sa fortza chi at fatu poderandho su frenu de su cuadhu 2. a donna Lianora bi ch’ant fichiu un’àtera fritza in su coro zai insambentiu.
insambentíre , vrb: insambitie Sinonimi e contrari insambenare, insambentae, insangrentare Etimo srd.
insambentíu, insambinídu insambentídu
insambitíe insambentíre
insàmus , prep, cng, avb: antamas,
intàmada,
intamas,
intambus,
intamen,
intames,
intamis,
intamu,
intemes,
intomas,
intramus Definizione
coment’e prep. e cng. giaet s'idea de unu càmbiu, de fàere, o pònnere o nàrrere una cosa a su postu de un'àtera; podet giare fintzes s'idea de àteru, cosa in prus
Sinonimi e contrari
annotamala,
imbecis,
tamen*
/
assora,
inciandus
/
annotamala
Frasi
intamas de sa manu iat artziau su pei ◊ dispraxit a sa genti manna puru, intamis de a is pipius isceti ◊ no si fidaiat mancu de sos ojos suos intrames de sos ojos anzenos ◊ immoi is crabas no dhas faint caminai mancu a dedí insamus de a denoti
2.
intamen de ndi dhi bèniri gosu dhi fiat abarrau unu sentidu de isbuidori ◊ si abbaidaiant a ógiu tortu, intames de si faedhare ◊ mancu abba dhi at dadu, intomas de dhi dare dinari!◊ intemes de las iscríere, sas cantones, si las at registradas
3.
de custu intamas sos ambassadores no ndhe faedhant (G.Sanna)◊ intamis, una fémina si est acostada a su tziu po dhu preguntai
Traduzioni
Francese
au lieu de,
au contraire
Inglese
instead of,
on the contrary
Spagnolo
en vez de,
en lugar de
Italiano
invéce di,
anziché
Tedesco
statt.
insàndu, insàndus inciàndus