insulfaràre , vrb: intzurfuai,
intzurfurai Definition
meighinare sa cosa (bide o àteru) cun su súrfaru
Synonyms e antonyms
alluchetare,
sulfarare,
zorfare
Etymon
srd.
Translations
French
soufrer
English
to sulphur
Spanish
azufrar
Italian
inzolfare,
solforare
German
schwelfen.
insulína , nf Definition s'ormone chi sa carrisàbida bogat e betat a su sàmbene e chi serbit a regulare su metabbolismu de is tzúcuros in totu sa carena: candho s'i. est paga benit su schirru.
insulíre , vrb Definition cosire a sula / pps. insuliu.
insúliu , nm: insulu,
issulu 1,
issúrbiu,
issuru,
issurvu Definition
in is telàrgios, donniunu de is duos fusos ue s'imbodhigat s'ordiu (su de asegus, su prus atesu) e su tessíngiu fatu (su de ananti, acanta a chie cicit trebballandho)
Synonyms e antonyms
insúbbiu*,
istrugu,
istubba,
oldiola,
ónsulu,
sdrúbiu,
sólbiu
Sentences
como chi at s'insúliu pienu falat cotone in pètene e litos
Scientific Terminology
ts
Translations
French
ensouple
English
beam
Spanish
enjulio,
enjullo
Italian
sùbbio
German
Weberbaum.
insúliu 1 , nm: insullu Definition
cosa chi si faet o chi si narat po fàere mòvere bestiàmene o fintzes gente
Synonyms e antonyms
atórigu,
aturigada,
atzitzamentu,
aunzu 1,
impúncia,
incíliu,
insullamentu,
intzídia
Sentences
un'insúliu, una sucada, e is mannalissas partiant! (G.P.Mura)
Etymon
srd.
Translations
French
incitation
English
instigation
Spanish
incitación
Italian
incitaménto
German
Aufhetzung.
insulladòri , agt, nm: intziliadore,
intzuladori,
intzulladori Definition
chi o chie istat ponendho avolotu, faendho naschire brigas e gherras
Synonyms e antonyms
atropegliadori,
atzitzadori,
derreri,
intzidiante,
intzuleri,
intzurtaroi,
provocheri,
tzuntzulladore
/
piliseri,
supuzadore,
supuzeri,
trebuleri
| ctr.
apachiadore
Sentences
de intzuladoris gei no ndi mancat po ponni avolotu! ◊ tui ses faulànciu e intzulladori de su malu fai!
Etymon
srd.
Translations
French
fomentateur
English
fomenter
Spanish
instigador
Italian
fomentatóre
German
Hetzer.
insullài inciulài
insullaméntu , nm: intzugliamentu Definition
su insullai, su pònnere a unu contra a s'àteru
Synonyms e antonyms
atórigu,
aturigada,
atzitzamentu,
aunzu 1,
impúncia,
insúliu 1,
intzídia,
intzullu
Sentences
is arrocas ndi portant s'arretumbu de insullamentus, agiannitus, iscupetadas ◊ sa batàglia fiat un'atropégliu de ispadas e bandheras, intzullamentus e ameletzus ◊ po intzullamentu cosa sua tenemu is parentis totus contras a mimi
Etymon
srd.
Translations
French
instigation
English
incitement
Spanish
el engrescar,
instigación
Italian
aizzaménto
German
Hetze.
insullíri , vrb Synonyms e antonyms assissai, aunzare, inciulai, intzidiare Etymon srd.
insúllu insúliu 1
insúlu insúliu
insúndhere , vrb: isciúndhere,
isciúndiri,
isciúnnere,
issúndhere,
issundi,
issúnnere,
sciundi Definition
pònnere in s'abba, betare abba o cosas deasi apitzu; intrare a modhe in s'abba / pps. inciustu, insustu, sciustu
Synonyms e antonyms
abbagnare,
bagnai,
ifúndhere*,
isfúndhere
| ctr.
asciutai,
frobbire,
istrègere
Sentences
no podiant andai mancu a s'issundi sa limba in s'arriu ◊ rios e trainos insundhent sos poverinos suterrados fizos mios ◊ Gesús a Giudas oferesit unu bículu de pane ch'isciundhesit in su piatu (A.Loy)◊ s'abba no dhos isciunniat ◊ isciundendu sempri seus, pruendu sempri! ◊ cun totu custas nues, custu sero s'issundhimos! ◊ isciundhiosi sa cara ca bosi che ischidat!
Translations
French
baigner,
tremper
English
to wet
Spanish
bañar,
mojar
Italian
bagnare
German
naß machen,
eintauchen.
insuoràe inciorài
insupàre , vrb Definition fàere a supa; atripare a meda / i. sos ossos a unu = dàreli unu banzu azumai a puntu de li segare sos ossos Synonyms e antonyms assupare Etymon srd.
insuràdu , agt Definition its, collidu carcu? Sentences su fumu andhat bolendhe o insuradu o ispaltu (A.D.Migheli).
insurcàre , vrb Definition trantzire (s'abba) a unu surcu, a una cora Synonyms e antonyms cansai 1 Sentences in s’istiu andhaimus a note manna pro insurcare s’abba de su riu prima de l'iscansiare àteros ortulanos.
insurdabitzínnos , nf Definition fenu o fògia de ispàdula (pruschetotu su frore), s'erba bona po fàere istojas Synonyms e antonyms buda, guda, ispadarzu, ispàdula, tuturatzu / issurda, issurdorija, surduricra / istògia Scientific Terminology rba, Typha angustifolia, T. latifolia Etymon srd.
insurdài , vrb: insurdare,
insurdari,
intzurdai,
issuldare,
issurdare Definition
essire surdu, fàere pèrdere sa capacidade de intèndhere o fintzes aciapare pecu a origas
Synonyms e antonyms
insuldire
Sentences
su tremedheri de s’artiglieria insurdàt is origas ◊ non fut s’abba sa chi avio tímiu de prus, e nemmancu sos tronos chi m’issurdavant (M.Ladu)◊ su raju fit una luche ch'intzecaiat, sa trónita unu degógliu chi issurdaiat (M.Pira)◊ sa genti aferrat a Coitedha e dhu portat in panteus, a tzérrius de insurdai
2.
iscuru, no bos at cumpréndhiu: ch'est totu issurdau!
Etymon
srd.
Translations
French
assourdir
English
to deafen
Spanish
ensordecer
Italian
assordare
German
taub machen.
insurdaméntu , nm Definition
su insurdare
Etymon
srd.
Translations
French
assourdissement
English
deafening
Spanish
ensordecimiento
Italian
assordaménto
German
Betäubung.
insurdàre, insurdàri insurdài