intendhéntzia intendéntzia
intèndhere , vrb: intendi,
intèndiri,
intènnere Definition
ingòllere cun s’oidu, cun is origas, totugantu su chi si podet cunsiderare sonu, boghe, fintzes chentza dhue atuare o pentzare, chentza iscurtare apostadamente; dhu narant fintzes in su sensu de pònnere mente a su chi narat s’àteru, de dh’acuntentare, in su sensu de fàere efetu; rfl. istare de salude, sapire calecuna cosa de malu o de bonu in sa carena / pps. inténdhidu, intésiu; ger. intendhendhe, intendhindhe
Synonyms e antonyms
sentire
Idioms
csn:
èssiri bellu, o malu, a intèndiri = chi intendhet o chi no intendhet cun fatzilidade, chi no pecat o chi pecat a origras (ma fintzas chi ponet o no ponet mente); intèndhere a un'incamba = cumprèndiri allu pro cibudha; intè, intè!…, intendei!… = labai!; za l'intendhes = zenia de nada, in mesu de su chistionu, in mesu de un'àtera fràsia (e pro cussu iscrita in mesu de duas vírgulas), po no arrepítiri ma fintzas po fai arregordai su chi in su chistionu unu at giai nau; intendheresila = andai de acórdiu (fintzas èssiri afancedhaus a iscusi); abarrai inténdius = abarrai de acórdiu; mancu intesa l'at! = su corpu chi at leadu l'at furminadu, mortu in s'istante
Sentences
est s'orija infadada de cantu a sa limba intendhiat ◊ a chie l'as intesu a nàrrere gai, maleducadu?! ◊ intendho chi sos babbais sunt fatendhe a litru intreu! ◊ chini no intendit a fuedhus no intendit mancu a cropus ◊ intendho su coro a bàtimos
2.
atzerrieimí su dotori ca m'intendu totu caramau! ◊ candu dh'arrexonasta no fut prus cudhu: si bit ca si dh'intendiat, sa maladia ◊ nerit, ita s'intendit? aundi dh'increscit? ◊ su malàidu como s'intendhet bene ◊ candu si est inténdia at avisau sa levadora
3.
intesa l'at: cheret nàrrere chi cussa fit sa meighina zusta ◊ Gesugristu, iscurtainnosí, intendeinnosí! ◊ gei est bellu a intendi, pichiendi totu s'ora!…◊ cussu est malu a intèndhere: li naras sa cosa a tantas bias ma no ponet mente etotu!
4.
sa muzere si l'intendhiat cun àter'ómine ◊ su mere si l'intendhiat chin sa teraca ◊ fint a cumone ma no si l'intendhiant e ant iscrobadu
5.
cussu, za l'intendhes, est malu: totu su chi at fatu a mie? odheu!…
Surnames and Proverbs
prb:
chie no intendhet peràulas mancu corpos!
Etymon
ltn.
intendere
Translations
French
entendre,
sentir
English
to hear
Spanish
oír
Italian
udire,
sentire
German
hören.
inténdhida , nf: inténdia, inténdida Definition su intèndhere, nau pruschetotu in su sensu de sa volontade de ascurtare Synonyms e antonyms intesa Sentences de gràtzias mancu s'inténdhida ndhe cheriat ◊ cussu no ndi boliat mancu s'inténdia, de cudha, e funt abarraus che Annica cun is cadiras ◊ si oponiant e no ndi boliant nimmancu s'inténdida Etymon srd.
inténdhidu , pps: inténdiru,
inténdiu Definition
de intèndhere
Synonyms e antonyms
intésiu
Translations
French
senti,
entendu
English
heard
Spanish
oído
Italian
sentito,
udito
German
gehört.
intendhiméntu , nm Definition su si dha intèndhere, ma fintzes su intèndhere e cumprèndhere Synonyms e antonyms cuncórdia, intelizéntzia, intesa / oidu Sentences cussa santa fémina dimustreit pro me amore e intendhimentu abbratzèndhesi afannos piús graes de sas fortzas suas Etymon itl. intendimento.
intèndi intèndhere
inténdia, inténdida inténdhida
intèndiri intèndhere
inténdiru, inténdiu inténdhidu
inteneàre , vrb Synonyms e antonyms ateneae Etymon srd.
inteneàu , pps, agt Definition de inteneare; chi sighit in sa matessi cosa, chi no cessat, chi faet a tenea, chi portat ateneu Synonyms e antonyms frapudu.
inteneghitàre , vrb Definition pònnere sa teneghita, sa cadenita Synonyms e antonyms incadenitare Etymon srd.
intennantài indennentài
intenneràre , vrb Definition
fàere ténneru, fàere dereta una cosa trota o atrotigada
Synonyms e antonyms
adaretzai,
indritare
| ctr.
abbajonare,
acocovedhae,
allachedhare,
atortiae,
colembrai,
indortigare
Sentences
cussu ferru dortu cheret intenneradu pro l'intrare in su tubbu
Etymon
srd.
Translations
French
redresser
English
to straighten
Spanish
enderezar
Italian
raddrizzare
German
gerade machen.
intènnere intèndhere
intenniàu , agt Definition nau de logu po sa cosa chi dhue creschet, chi ndh'est prenu, totu leau, leau totu pínnigu Sentences su cugnau est totu intenniau de murdegu (P.La Croce).
intenósu , agt Definition chi est de intena o mota mala Synonyms e antonyms apedhiosu, arresciliosu, furighedosu, franedigosu.
intensidàde , nf Definition una de is duas calidades de s'elétricu, medida in amperes, su tanti chi passat (foras cunsideru de sa tensione): paragonada a s'abba intubbada, su tanti chi passat cunforma a sa largària o setzione de su tubbu (i. e tensione cussideradas impare, moltiplicadas s'una po s'àtera, giaent sa fortza de s'elétricu medidu in vatas).
intensionàu , agt: intentzionadu, intessionadu Definition nau de ccn., chi portat s'idea in conca, chi tenet sa gana de fàere ccn. cosa Synonyms e antonyms imbideadu, inganatzidu, intentzionidu.
intensiòne integiòne