intendhéntzia intendéntzia
intèndhere , vrb: intendi,
intèndiri,
intènnere Definitzione
ingòllere cun s’oidu, cun is origas, totugantu su chi si podet cunsiderare sonu, boghe, fintzes chentza dhue atuare o pentzare, chentza iscurtare apostadamente; dhu narant fintzes in su sensu de pònnere mente a su chi narat s’àteru, de dh’acuntentare, in su sensu de fàere efetu; rfl. istare de salude, sapire calecuna cosa de malu o de bonu in sa carena / pps. inténdhidu, intésiu; ger. intendhendhe, intendhindhe
Sinònimos e contràrios
sentire
Maneras de nàrrere
csn:
èssiri bellu, o malu, a intèndiri = chi intendhet o chi no intendhet cun fatzilidade, chi no pecat o chi pecat a origras (ma fintzas chi ponet o no ponet mente); intèndhere a un'incamba = cumprèndiri allu pro cibudha; intè, intè!…, intendei!… = labai!; za l'intendhes = zenia de nada, in mesu de su chistionu, in mesu de un'àtera fràsia (e pro cussu iscrita in mesu de duas vírgulas), po no arrepítiri ma fintzas po fai arregordai su chi in su chistionu unu at giai nau; intendheresila = andai de acórdiu (fintzas èssiri afancedhaus a iscusi); abarrai inténdius = abarrai de acórdiu; mancu intesa l'at! = su corpu chi at leadu l'at furminadu, mortu in s'istante
Frases
est s'orija infadada de cantu a sa limba intendhiat ◊ a chie l'as intesu a nàrrere gai, maleducadu?! ◊ intendho chi sos babbais sunt fatendhe a litru intreu! ◊ chini no intendit a fuedhus no intendit mancu a cropus ◊ intendho su coro a bàtimos
2.
atzerrieimí su dotori ca m'intendu totu caramau! ◊ candu dh'arrexonasta no fut prus cudhu: si bit ca si dh'intendiat, sa maladia ◊ nerit, ita s'intendit? aundi dh'increscit? ◊ su malàidu como s'intendhet bene ◊ candu si est inténdia at avisau sa levadora
3.
intesa l'at: cheret nàrrere chi cussa fit sa meighina zusta ◊ Gesugristu, iscurtainnosí, intendeinnosí! ◊ gei est bellu a intendi, pichiendi totu s'ora!…◊ cussu est malu a intèndhere: li naras sa cosa a tantas bias ma no ponet mente etotu!
4.
sa muzere si l'intendhiat cun àter'ómine ◊ su mere si l'intendhiat chin sa teraca ◊ fint a cumone ma no si l'intendhiant e ant iscrobadu
5.
cussu, za l'intendhes, est malu: totu su chi at fatu a mie? odheu!…
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no intendhet peràulas mancu corpos!
Ètimu
ltn.
intendere
Tradutziones
Frantzesu
entendre,
sentir
Ingresu
to hear
Ispagnolu
oír
Italianu
udire,
sentire
Tedescu
hören.
inténdhida , nf: inténdia, inténdida Definitzione su intèndhere, nau pruschetotu in su sensu de sa volontade de ascurtare Sinònimos e contràrios intesa Frases de gràtzias mancu s'inténdhida ndhe cheriat ◊ cussu no ndi boliat mancu s'inténdia, de cudha, e funt abarraus che Annica cun is cadiras ◊ si oponiant e no ndi boliant nimmancu s'inténdida Ètimu srd.
inténdhidu , pps: inténdiru,
inténdiu Definitzione
de intèndhere
Sinònimos e contràrios
intésiu
Tradutziones
Frantzesu
senti,
entendu
Ingresu
heard
Ispagnolu
oído
Italianu
sentito,
udito
Tedescu
gehört.
intendhiméntu , nm Definitzione su si dha intèndhere, ma fintzes su intèndhere e cumprèndhere Sinònimos e contràrios cuncórdia, intelizéntzia, intesa / oidu Frases cussa santa fémina dimustreit pro me amore e intendhimentu abbratzèndhesi afannos piús graes de sas fortzas suas Ètimu itl. intendimento.
intèndi intèndhere
inténdia, inténdida inténdhida
intèndiri intèndhere
inténdiru, inténdiu inténdhidu
inteneàre , vrb Sinònimos e contràrios ateneae Ètimu srd.
inteneàu , pps, agt Definitzione de inteneare; chi sighit in sa matessi cosa, chi no cessat, chi faet a tenea, chi portat ateneu Sinònimos e contràrios frapudu.
inteneghitàre , vrb Definitzione pònnere sa teneghita, sa cadenita Sinònimos e contràrios incadenitare Ètimu srd.
intennantài indennentài
intenneràre , vrb Definitzione
fàere ténneru, fàere dereta una cosa trota o atrotigada
Sinònimos e contràrios
adaretzai,
indritare
| ctr.
abbajonare,
acocovedhae,
allachedhare,
atortiae,
colembrai,
indortigare
Frases
cussu ferru dortu cheret intenneradu pro l'intrare in su tubbu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
redresser
Ingresu
to straighten
Ispagnolu
enderezar
Italianu
raddrizzare
Tedescu
gerade machen.
intènnere intèndhere
intenniàu , agt Definitzione nau de logu po sa cosa chi dhue creschet, chi ndh'est prenu, totu leau, leau totu pínnigu Frases su cugnau est totu intenniau de murdegu (P.La Croce).
intenósu , agt Definitzione chi est de intena o mota mala Sinònimos e contràrios apedhiosu, arresciliosu, furighedosu, franedigosu.
intensidàde , nf Definitzione una de is duas calidades de s'elétricu, medida in amperes, su tanti chi passat (foras cunsideru de sa tensione): paragonada a s'abba intubbada, su tanti chi passat cunforma a sa largària o setzione de su tubbu (i. e tensione cussideradas impare, moltiplicadas s'una po s'àtera, giaent sa fortza de s'elétricu medidu in vatas).
intensionàu , agt: intentzionadu, intessionadu Definitzione nau de ccn., chi portat s'idea in conca, chi tenet sa gana de fàere ccn. cosa Sinònimos e contràrios imbideadu, inganatzidu, intentzionidu.
intensiòne integiòne