intènta , agt Definitzione nau de fémina, chi est chinta cun sa gunnedha; su chintzu de sa gunnedha Ètimu ltn. intenta.
intentàrzu , agt Definitzione chi est in posidura verticale, prantau / fàghere cosa a s'intentarza = a sa ritza Sinònimos e contràrios daretu, istantàrgiu*, ritzu, tolu Frases s'Evangéliu s'iscurtat a s'intentarza.
intentiedhàre , vrb: intintiedhare,
intitibedhare,
intitiedhare,
intzintziedhare,
intzitzivedhare Definitzione
pònnere, frigare o picigare tzintziedhu (es. in cara, a carrasegare, a giogu), imbrutare de tzintziedhu
Sinònimos e contràrios
ammascarai,
imberdonare,
infodhinai,
tintiedhare
Frases
su fumu de su fogu intitiedhat s'isterzu
2.
si divertiat a machine bidendhe sa zente intintiedhada ◊ est totu intitiedhada chi paret essida dae fraile!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
noircir de suie
Ingresu
to soil with soot
Ispagnolu
tiznar
Italianu
sporcare di fulìggine
Tedescu
mit Ruß beschmutzen.
inténtu , nm Definitzione
su chi unu disígiat, iscopu a ue bolet lòmpere
Sinònimos e contràrios
idea,
integione,
iscopu
Maneras de nàrrere
csn:
giòmpere a s'i. = lòmpere a su chi unu disizat, lograre s'i.; fàghere una cosa a totu i. = bèni meda, apostadamenti, cun totu s'interessamentu; a tot'i. = cun totu is fortzas, cun totu sa bona volontadi
Frases
a s'intentu tou siat! ◊ li pariat chi no fit bonu de giòmpere a s'intentu sou ◊ a Deus solamente est su chi timo si no mi lassat s'intentu lograre ◊ pro portare a s'intentu sa faina ti ses postu cun trassas e malesa
2.
a Ninnitedha bella bi lu cherzo pranciare a intentu, su bestire! ◊ mancu fatu a intentu, s'àtera borta tocheit a nois
3.
cantos passos ant postu sos pastores pro amare a totu intentu s'ama issoro! ◊ abburro sos pecados mios a totu intentu ◊ apo letu a intentu sas líricas de custu libbru
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
but
Ingresu
aim
Ispagnolu
intento
Italianu
intènto
Tedescu
Ziel.
intentzionàdu intensionàu
intentziòne, intentziòni integiòne
intentzionídu , agt Definitzione chi tenet idea, o gana, intentzione de fàere ccn. cosa Sinònimos e contràrios imbideadu, inganatzidu, intensionau* Frases cudhu, de parte de èssere unu pudhighinu malavesadu e presumidu, fit deabberu tantu intentzionidu.
intepiàre intebiài
ínter , prep: intre Definitzione
aintru o in mesu de: prep. chi faet a cumprèndhere comente calecuna cosa o ccn. est in mesu de àteras duas, in relatzione s’una cun s’àtera, impreada fintzes coment’e prefissu po cumpònnere àteros foedhos
Sinònimos e contràrios
intra,
tra
Maneras de nàrrere
csn:
inter pare = intrepare, tra unu e àteru, s'unu cun s'àteru; intre mesu (intramesu) de… = in mesu; èssiri intre billa e sonnu = a su dromm'ischida
Frases
passat su bentu inter sas rocas ◊ sos coros s'istimant inter pare ◊ amus sempre mantesu s'afetu inter pare ◊ mi as a iscoberri acuau intr'e is fuedhus (V.Pisanu)◊ fint inter pare totas chimbe e totuna passione ◊ intre is àterus nci fiant issus puru ◊ intre is cortinedhas obertas biriat is opinus ◊ intre issos bi at un'istranzu
Ètimu
ltn.
inter
Tradutziones
Frantzesu
entre
Ingresu
between,
among
Ispagnolu
entre
Italianu
fra,
tra
Tedescu
zwischen.
interbènnere , vrb: intervèniri, intervènnere Definitzione intrare in su chistionu o in is chistiones de àtere, su si pònnere.
interbéntu , nm: interventu Definitzione su intrare, su si pònnere in mesu in calecuna chistione (fintzes foedhandho ebbia); foedhandho de malàidos, su operare Sinònimos e contràrios chistionada, faedhada / operassione.
intercíllus , nm Definitzione in cara, su tretu de mesu de is chígios, in pitzu de su nasu Terminologia iscientìfica crn.
intère , nm, prep: interi,
ínteri,
interis,
íntiri,
intiris,
iteris Definitzione
s'ora, su tempus tra duos momentos, tra duos oràrios diferentes: tra, in mesu de… / inter'e mesu de… = in mesu de…, intremesu
Sinònimos e contràrios
assunteris,
impeltantu,
interinti,
intertantu,
paristantu,
pestantu,
sughestantu,
tramente,
trassintru,
trastempus
/
inter,
tra
Frases
lu devias nàrrere in s'intere ◊ in s'interis seus andaus a biri calincun'àtera cosa, po no abarrai abetendi ◊ in s'interis, su fàmini dhi pigàt a iscrafíngiu, poita fiant giai passadas binti cuatru oras sentza tastai nudha ◊ in s'interi chi fit andhendhe a crésia
2.
interis is tessíngius e is arricamus tessiat is sonnus puru
3.
apo apubadu un'iscritura antiga e àteros signales inter'e mesu de molas e cubas
Ètimu
ltn.
interim
Tradutziones
Frantzesu
en attendant,
pendant que
Ingresu
while,
interim
Ispagnolu
mientras tanto
Italianu
frattèmpo,
méntre,
interim
Tedescu
inzwischen,
Interim.
interemàre , vrb Definitzione passare, andhare in mesu de tèremas, de trèmenes Frases sa carrera manna de sa bidha s’ispérriat a costazos in andheras chi s’intèremant a destra e a manca (Ptz.Mura) Ètimu srd.
interèsa , nf Definitzione
su èssere intreu, su dhu'èssere totu de una cosa, su èssere chentza tocada
Ètimu
spn.
entereza
Tradutziones
Frantzesu
intégrité
Ingresu
entireness
Ispagnolu
integridad
Italianu
integrità,
interézza
Tedescu
Vollständigkeit.
interessài , vrb: interessare Definitzione
reguardare, èssere importante po ccn. o po calecuna cosa; prnl. fàere bíere contivígiu, incuru, atentzione po calecuna cosa o po ccn.
Sinònimos e contràrios
importai,
reguardai
/
contifizare,
intertènnere
Frases
sa chistioni interessat a issus puru, mancai giòvunus e pagu pràtigus de língua sarda ◊ custas cosas chi sezis nendhe bois no m'interessant
2.
si ndh'est interessadu, de sa faina, e l'at fata a dovere ◊ ti promitu de mi nd'interessai dèu, de cussa chistioni
Tradutziones
Frantzesu
intéresser
Ingresu
to concern
Ispagnolu
interesar
Italianu
interessare
Tedescu
angehen.
interessaméntu , nm Definitzione
su s'interessare, fintzes in su sensu de amparare o cricare o giare amparu, agiudu, a ccn.; su tènnere contu o contivigiare calecuna cosa o chistione
Sinònimos e contràrios
contibizu,
importu
Frases
custa fémina no drommit po s'interessamentu chi si pigat ◊ custos amministradores no tenent interessamentu pro sa bidha ◊ Luisicu no cumprendiat totu custu interessamentu de Pàulu po is cosas suas ◊ cun interessamentos est ammissu in d-un'orfanotrófiu, in s'istitutu inue de s'anzenu contribbutu vivent àteros símiles a issu (Zizi)◊ cudh'impiegadu trabagliaiat in banca gràscias a s'interessamentu sou
Tradutziones
Frantzesu
intérêt
Ingresu
interest
Ispagnolu
interés
Italianu
interèsse,
interessaménto
Tedescu
Interesse.
interessànte, interessànti , agt, nm Definitzione chi o cosa chi interessat, chi podet serbire, pràghere / in istadu i. = nau de fémina, príngia, impedida Frases est interessanti me in Monti Prama sa forma de is tumbas e fintzas sa manera de pònniri is mortus ◊ su prus interessante fut issu ca teniat domo e cungiadedhos ◊ vostè si est lamentadu e dh'ispiego crachi puntu interessante 2. mancai no lígiat, s'interessanti est chi ísciat a contai! 3. sa fémina in istadu interessanti no nci dh’at fata a tratenni su pipiu e aici fuat nàsciu.
interessàre interessài
interessósu , agt Definitzione nau de ccn., chi est atacau a s'interessu, afarista Frases fuat un'ómini interessosu ◊ fiat unu préide tropu interessosu e de funtziones chena pagare no ndhe faiat ◊ interessosu su piciochedhu: bollit bèndiri custa cosa! ◊ fustei no bivit bèni ca est tropu interessosa, ma balit prus mes'ora de afetu chi no centu millionis! Ètimu srd.