intendhéntzia intendéntzia
intèndhere , vrb: intendi,
intèndiri,
intènnere Definizione
ingòllere cun s’oidu, cun is origas, totugantu su chi si podet cunsiderare sonu, boghe, fintzes chentza dhue atuare o pentzare, chentza iscurtare apostadamente; dhu narant fintzes in su sensu de pònnere mente a su chi narat s’àteru, de dh’acuntentare, in su sensu de fàere efetu; rfl. istare de salude, sapire calecuna cosa de malu o de bonu in sa carena / pps. inténdhidu, intésiu; ger. intendhendhe, intendhindhe
Sinonimi e contrari
sentire
Modi di dire
csn:
èssiri bellu, o malu, a intèndiri = chi intendhet o chi no intendhet cun fatzilidade, chi no pecat o chi pecat a origras (ma fintzas chi ponet o no ponet mente); intèndhere a un'incamba = cumprèndiri allu pro cibudha; intè, intè!…, intendei!… = labai!; za l'intendhes = zenia de nada, in mesu de su chistionu, in mesu de un'àtera fràsia (e pro cussu iscrita in mesu de duas vírgulas), po no arrepítiri ma fintzas po fai arregordai su chi in su chistionu unu at giai nau; intendheresila = andai de acórdiu (fintzas èssiri afancedhaus a iscusi); abarrai inténdius = abarrai de acórdiu; mancu intesa l'at! = su corpu chi at leadu l'at furminadu, mortu in s'istante
Frasi
est s'orija infadada de cantu a sa limba intendhiat ◊ a chie l'as intesu a nàrrere gai, maleducadu?! ◊ intendho chi sos babbais sunt fatendhe a litru intreu! ◊ chini no intendit a fuedhus no intendit mancu a cropus ◊ intendho su coro a bàtimos
2.
atzerrieimí su dotori ca m'intendu totu caramau! ◊ candu dh'arrexonasta no fut prus cudhu: si bit ca si dh'intendiat, sa maladia ◊ nerit, ita s'intendit? aundi dh'increscit? ◊ su malàidu como s'intendhet bene ◊ candu si est inténdia at avisau sa levadora
3.
intesa l'at: cheret nàrrere chi cussa fit sa meighina zusta ◊ Gesugristu, iscurtainnosí, intendeinnosí! ◊ gei est bellu a intendi, pichiendi totu s'ora!…◊ cussu est malu a intèndhere: li naras sa cosa a tantas bias ma no ponet mente etotu!
4.
sa muzere si l'intendhiat cun àter'ómine ◊ su mere si l'intendhiat chin sa teraca ◊ fint a cumone ma no si l'intendhiant e ant iscrobadu
5.
cussu, za l'intendhes, est malu: totu su chi at fatu a mie? odheu!…
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no intendhet peràulas mancu corpos!
Etimo
ltn.
intendere
Traduzioni
Francese
entendre,
sentir
Inglese
to hear
Spagnolo
oír
Italiano
udire,
sentire
Tedesco
hören.
inténdhida , nf: inténdia, inténdida Definizione su intèndhere, nau pruschetotu in su sensu de sa volontade de ascurtare Sinonimi e contrari intesa Frasi de gràtzias mancu s'inténdhida ndhe cheriat ◊ cussu no ndi boliat mancu s'inténdia, de cudha, e funt abarraus che Annica cun is cadiras ◊ si oponiant e no ndi boliant nimmancu s'inténdida Etimo srd.
inténdhidu , pps: inténdiru,
inténdiu Definizione
de intèndhere
Sinonimi e contrari
intésiu
Traduzioni
Francese
senti,
entendu
Inglese
heard
Spagnolo
oído
Italiano
sentito,
udito
Tedesco
gehört.
intendhiméntu , nm Definizione su si dha intèndhere, ma fintzes su intèndhere e cumprèndhere Sinonimi e contrari cuncórdia, intelizéntzia, intesa / oidu Frasi cussa santa fémina dimustreit pro me amore e intendhimentu abbratzèndhesi afannos piús graes de sas fortzas suas Etimo itl. intendimento.
intèndi intèndhere
inténdia, inténdida inténdhida
intèndiri intèndhere
inténdiru, inténdiu inténdhidu
inteneàre , vrb Sinonimi e contrari ateneae Etimo srd.
inteneàu , pps, agt Definizione de inteneare; chi sighit in sa matessi cosa, chi no cessat, chi faet a tenea, chi portat ateneu Sinonimi e contrari frapudu.
inteneghitàre , vrb Definizione pònnere sa teneghita, sa cadenita Sinonimi e contrari incadenitare Etimo srd.
intennantài indennentài
intenneràre , vrb Definizione
fàere ténneru, fàere dereta una cosa trota o atrotigada
Sinonimi e contrari
adaretzai,
indritare
| ctr.
abbajonare,
acocovedhae,
allachedhare,
atortiae,
colembrai,
indortigare
Frasi
cussu ferru dortu cheret intenneradu pro l'intrare in su tubbu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
redresser
Inglese
to straighten
Spagnolo
enderezar
Italiano
raddrizzare
Tedesco
gerade machen.
intènnere intèndhere
intenniàu , agt Definizione nau de logu po sa cosa chi dhue creschet, chi ndh'est prenu, totu leau, leau totu pínnigu Frasi su cugnau est totu intenniau de murdegu (P.La Croce).
intenósu , agt Definizione chi est de intena o mota mala Sinonimi e contrari apedhiosu, arresciliosu, furighedosu, franedigosu.
intensidàde , nf Definizione una de is duas calidades de s'elétricu, medida in amperes, su tanti chi passat (foras cunsideru de sa tensione): paragonada a s'abba intubbada, su tanti chi passat cunforma a sa largària o setzione de su tubbu (i. e tensione cussideradas impare, moltiplicadas s'una po s'àtera, giaent sa fortza de s'elétricu medidu in vatas).
intensionàu , agt: intentzionadu, intessionadu Definizione nau de ccn., chi portat s'idea in conca, chi tenet sa gana de fàere ccn. cosa Sinonimi e contrari imbideadu, inganatzidu, intentzionidu.
intensiòne integiòne