nicotína , nf Definition
elementu o sustàntzia chi portat su tebbacu; un'erba bella po frore (Nicotiana albiflora)
Synonyms e antonyms
matabriogu 1,
tabbacu
Translations
French
nicotine
English
nicotine
Spanish
nicotina
Italian
nicotina
German
Nikotin.
nícu , nm Definition gioga de mare; in cobertantza, sa natura de sa fémina Synonyms e antonyms brodho, cunnu, pilicarju, pillitu, piricocu, porposeo 2. sa luxi de sa candhela nci bogat s'iscuriu…, cussu nicu che mela mi fait "piubiu"! Etymon itl. nicchio.
nidàle, nidàli niàbi
nidàre , vrb: anniae Definition
pònnere o fàere su niu (nau mescamente de pigiones, ma fintzes de àteru animale); cricare nios
Sentences
tet s'aliusta nidare in sas salas, giochire sas panedhas apicadas (S.Casu)◊ subra de sas àrbures nidant sas aes e cantant in coro ◊ cherimus un'àrbore chin chentu puzones nidandhe
Etymon
srd.
Translations
French
nicher,
nidifier
English
to nest
Spanish
nidificar
Italian
nidificare
German
nisten.
nidàre 1 , vrb: annidai* Definition fàere netu, límpiu, biancu nidu Synonyms e antonyms allimpiare | ctr. imbrutai.
nidédhu , nm Definition min. de nidu, niu piticu / n. de casu = pischedhu, fresa de casu Synonyms e antonyms nidichedhu, nidiolu 2. fit intratu a unu macasinu e nche fit essitu chin duas piritas e unu nidedhu de casu (A.Pau).
nidèsa , nf Definition
su èssere biancu meda, nidu, su èssere bellu límpiu límpiu de una cosa, o fintzes nau de gente po su bonu fàere chi tenet
Synonyms e antonyms
nidori
Sentences
s'arena de su mari at pérdiu sa nidesa
Etymon
srd.
Translations
French
propreté,
pureté
English
clearness
Spanish
nitidez
Italian
nitidézza,
nitóre
German
Reinheit.
nidicàli , nm: nidigale Definition
ou chi si lassat in su niu a is pudhas po criare
Synonyms e antonyms
niabi
Etymon
srd.
Translations
French
nichet
English
nesting-place
Spanish
nidal
Italian
éndice,
nidiàndolo
German
Nestei.
nidichédhu , nm Definition min. de nidu, niu pitichedhu, de pigiones piticos Synonyms e antonyms nidedhu.
nídidu , agt: nítidu Definition
chi si biet bene meda, craru craru, límpiu
Synonyms e antonyms
nidu* 1,
nódidu
/
ciaru
Translations
French
propre
English
clean and tidy
Spanish
nítido
Italian
nìtido
German
klar,
rein.
nidigàle nidicàli
nidiólu , nm Definition min. de nidu / n. de canna = napu, pizoledhu biancu e tundhu chi si bi faghet intro de sa canna Synonyms e antonyms nidedhu.
nidólu , nm Definition nau de casu, pischedhutzu minore Sentences incuna dhue ponint nidolos de casu po isciugari.
nidòri , nm: niroi,
nitore Definition
biancura, su èssere biancu nidu
Synonyms e antonyms
biancore,
biancura,
candhidesa,
nidesa
Etymon
srd.
Translations
French
pureté
English
brightness
Spanish
nitidez
Italian
nitóre
German
Klarheit.
nídu , nm: niu Definition
genia de aprigu chi faent is pigiones (ma fintzes àteros animales) po frochire is oos e fàere fedu nou: est a bisura tundha e a fossu pagu o meda in mesu (si est apertu apitzu), o fintzes a bisura de bòcia, serrau lassandho un'istampu po intrare o essire su pigione; in cobertantza, domo; a logos una genia de pane grussu pintau, de forma tundha a lóriga / min. nidedhu; nidu, nidedhu, nidolu de casu = pischizolu minore
Synonyms e antonyms
nistru
/
dommo
/
tana
Idioms
csn:
bogare nidos = scudi nius, calai pillonedhus de niu; puzone boladu dae n. = de primu bolu, chi at apenas lassadu su nidu; pilloni de n. = puzonedhu chi no est boladu de nidu, ancora tropu minore pro si che bolare; n. de frommiga, de topis, di espis = tana; nidu, nidedhu de casu = pischedhu, fresa de casu
Sentences
che pillonis chi torrant a su niu no iscantzu prus de s’arrastu miu! (M.Pani)◊ in s'istade is piciochedhos andhànt peri is errios o peri is matas cricàndhoro nios ◊ nidu de puzones, d'espes ◊ su nidu est a os, a puzonedhos a bentredha, a puzonedhos apunta a bolare
2.
portu sa conca coment'e unu niu de formigas: no biu s'ora de mi crocai ◊ in su truncu sicau de is carrúcius agatas croxuetas, sosogas, fromiga, frucidharas, nius de espi, iscrafajonis…
3.
apo téssidu nidu in custa bidha e inoghe abbito ancora
Surnames and Proverbs
prb:
dogna pilloni bolit su niu suu
Etymon
ltn.
nidus
Translations
French
nid
English
nest
Spanish
nido
Italian
nido
German
Nest.
nídu 1 , agt: niru,
nitu,
niu 1 Definition
biancu e límpiu, nau meda coment'e unu gradu de su biancu; chi est chentza pecu, chentza difetu, fintzes vérgine
Synonyms e antonyms
càndhidu,
nídidu
Idioms
csn:
biancu n. = biancu che nie, càndhidu; èssiri a conca nida = iscucau, chentza pilos in conca, conchispilidu (nadu de mascru berbeghinu, chi est múdulu)
Sentences
ndhe falesit s'ae a bicu abbertu a si che leare s'anzonedha nida ◊ su pranu fut biancu niu de sa lughi, totu sa noti ◊ de lana calda e nida mandhade seberados fiochedhos ◊ sa luna est nida nida e ndhe lughet totu su frimmamentu ◊ fiat una picioca bella e nida che un'isprigu
2.
s'aera est nida che bòveda de mulinu in andhera
Scientific Terminology
clr
Etymon
ltn.
nitidus
Translations
French
immaculé,
nivéen
English
snow-white
Spanish
níveo
Italian
bianchìssimo,
nìveo,
càndido
German
schneeweiß,
rein.
nídu 2 , agt Definition nau de linna, de truncu, chi est chentza nodos e ne pecu nudha / personi nida = chi portat sa pedhe bella lisa Synonyms e antonyms lísiu, nébidu.
níe ní
niedhacàrta , nf Definition calidade de àghina niedha de binu Scientific Terminology frt.
niedhamànna , nf Definition calidade de àghina Scientific Terminology frt Etymon srd.