sechintrèse , nm Definition linna istóchina, candho est sicada, àrrida, nau deosi de su ghidhostre ca segandho sa nae a atrotigadura ndhe andhat un'àstula in s'oru de sa segada e in pràtiga arresurtant tres orrugos Synonyms e antonyms castagnarza, ghidhostra.
sechischílliu , avb Definition colare a s. (nau fintzes de làcana) = serra serra de monte, passandho ischina ischina.
sécia séchia
seciài , vrb: siciai, sitzai Synonyms e antonyms cecire, sècere, sèdere* Sentences m'incresciat s'ischina, no mi podei mancu seciai ◊ pighit sa cadira e seciassí!◊ acanta de sa forredha sitzastis a giru aspetendi s'ora chi issu torràt candu et finiu de fai sa gerronara (C.Líndiri)◊ si seus seciaus po aspetai a babbu.
secidórgiu , nm, nf: sedidórgiu,
sedidorzu,
seitógliu,
seitorju,
setidógliu,
setidolza,
setidorju,
setidorzu,
setzidolzu,
setzidórgiu,
setzidorzu,
setzidroxu,
tzetzidorzu Definition
logu o cosa, pedra chi faet a cicire, o de ue si podet cicire a cuadhu (istrada de sètzere); fundhu de cadira fata po crésia, de pòdere artzare po si imbenugare in àteru fundhu prus bàsciu; fintzes sa parte de asegus de sa carena, sa chi si ponet cicindho
Synonyms e antonyms
cicidórgiu,
pedríscia,
scannu
Sentences
aprontade oros oros setzidorzos ue pasent sos betzos! ◊ in s'oru de sa zanna bi sunt sos setidorzos ◊ s'insurpu no si est móviu de su secidórgiu ◊ in su giardinu bi at seitòglios de linna ◊ si setzeint in d-unu setzidolzu de granitu, aisetendhe
2.
sas crateas fint líticas, chin sos seitòglios galu ritzos
Etymon
srd.
Translations
French
siège,
banc
English
seat
Spanish
asiento
Italian
sedile
German
Sitz.
sèciri sècere
séciru , agt Definition sétzidu Synonyms e antonyms | ctr. ficadu, istantàrgiu, reu, ritzu.
secotiànu sagotziànu
secretài, secretàre , vrb: assecretae,
segretare Definition
foedhare o nàrrere in segretu, unu segretu, a iscúsiu
Synonyms e antonyms
scasumai
Sentences
bos segreto custu chi mi est capitadu paritzos annos ◊ sos poetas chircant de nàrrere a sos àteros, guasi a bi lis segretare, sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro ◊ s'Àrdia cheret nàrrere libbertade de segretare a nois solu (P.Pillonca)◊ si filti cufidadu ti dia secretare su de su coro meu ◊ custu so segretendhe a tie ebbia, no ndhe nelzas mancu a mamma tua!
Translations
French
confier
English
to confide
Spanish
confiar
Italian
confidare
German
anvertrauen.
secretàriu , nm: segretàriu,
serchetàriu Definition
chie atendhet a un'àteru chi po s'impreu o s'autoridade chi tenet at bisóngiu de calecunu chi dh'agiudat, dhi aprontat calecuna cosa, arrespondhet in parte sua e àteru: mescamente su funtzionàriu prus de importu de un'ente cun impreu fissau cun sa lei ma a órdines de s'autoridade púbblica; in d-unas cantu organizatziones (es. partidos), s'autoridade prus arta, sa chi arrapresentat e ghiat s'organizatzione matessi
Synonyms e antonyms
cdh.,
ttrs. sigritàriu
Scientific Terminology
prf
Translations
French
secrétaire
English
secretary
Spanish
secretario
Italian
segretàrio
German
Sekretär.
secretería , nf: segreteria Definition
ufíciu e funtzione de su segretàriu; in d-unas cantu organizatziones, organísimu colletivu chi si atóbiat e trebballat cun su segretàriu
Translations
French
secrétariat
English
secretariat
Spanish
secretaría
Italian
segreterìa
German
Sekretariat.
secretèsa , nf: segretesa Definition
su èssere segretu
Synonyms e antonyms
cdh. sicritesa
Sentences
custas sunt cosas de segretesa ◊ de me ti ammenta, fàghendhe pregontu, màndhami in segretesa un'imbasciada! ◊ in fatu de segretesa, cussu est unu putu isfundhadu!
Translations
French
secret
English
secrecy
Spanish
secreto
Italian
segretézza
German
Heimlichkeit.
secrétu sarchétu
secretziòne , nf Definition cosa chi bogant is gràndhulas (o néulas), in sa carena.
secuestrài, secuestràre , vrb: assecuestrare Definition arretirare una cosa a ccn. cun sa fortza de sa giustítzia; fintzes faina de bandhios chi che furant e cuant a ccn. erricu po si fàere giare de su chi tenet Synonyms e antonyms arrecatai, escecutare, imbargai, issucutare, istajire, preare Sentences dèu domandu poita no dhi ant, apenas arrestau, secuestrau s’arma! ◊ su cuadernu de su romanzu mi ndi dh'iat secuestrau su Retori ◊ no si podet piús comporare mancu unu fiascu de binu chi arrivit su datziante e ti ndhe secuestrat su mesu!◊ pòburu de mei, fatuvatu benint a mi secuestrai calincuna cosa!
secuestràu , pps, agt, nm Definition de secuestrare; cosa secuestrada, chi o chie dh'ant secuestrau, che dh'ant furau 3. aus biu unu muntone de cosas ci non annant bene: guerras, gente molta de fàmene, secuestraos…
secuéstru , nm Definition su secuestrare Sentences sos secuestros sunt de chentu modos e sas curpas de milli maneras (I.Porcheddu).
seculàre, seculàri , agt Definition
chi tenet calecunu séculu o séculos de tempus, chi si agatat séculos
Sentences
restat che una bia s'úlumu seculare ◊ in custas éliches seculares est iscritu su colare, su vènnere e su andhare, de sos Lodinos ◊ su bentu frúsiat in mesu de is opinus secularis ◊ Parde Vissente fit imbarau cun d-una carena manniosa e pinnicrada che truncu de ozastru seculare
Translations
French
séculaire
English
age-old
Spanish
secular,
centenario
Italian
secolare
German
jahrhundertealt.
séculu , nm Definition
tempus o durada de chent'annos, tempus longu
Sentences
s'istória de is Sardus cun d-unu trabballu de séculus andat totu a s’arrovésciu de su natzionalismu de s’istadu furisteri (G.Lilliu)◊ s'iscít de séculus chi su sardu est una língua distinta ◊ sos ricos ant mantesu sos míseros in gutiperu che iscravos pro si fravicare su rennu chi depiat durare séculos ◊ sas notes mi pariant séculos, sena resèssere a drommire un'iscuta
Scientific Terminology
tpc
Translations
French
siècle
English
century
Spanish
siglo
Italian
sècolo
German
Jahrhundert.
secúndhe , prep: segundhu,
segundis,
sicundhe,
sicundhu,
sicunne,
sicunnu,
sincundhu Definition
foedhu chi (a solu o cun sa prep. a) acumpàngiat unu númene o pronúmene po giare s'idea chi calecuna cosa est cunforma, adata, adatada a cussu: si podet nàrrere fintzes a solu po giare un'idea de diferente possibbilidade
Synonyms e antonyms
cuforma
Idioms
csn:
sicundhe mene, tene, isse = a pàrriri miu, tuu, suu; a sicundhe de… = segundhu su…; in sicundhe + nm. pl. chi inditat logu = in tzertos (nm.)… dhoi at (nm.) aundi…
Sentences
secundhe issu no si ndhe acatat un'àtera gai bella ◊ sicunnu ite faches fuitinne! ◊ segundhu tue mi pagas cun cosas de nudha!…◊ su telarzu faghet sonu divressu segunnu su chi tesset ◊ a sincundhu s'istampu su bobborrotzi ◊ a segundu de su daori si pigat sa mexina ◊ si bendit sa cosa a segundu de su tempus ◊ a segundis, est cosa de arriri o de timiri ◊ Cristos est torradu a biu segundhu sas Iscrituras ◊ sicundhu tene est gai
2.
podet andhare bene comente podet andhare male: segundhu! ◊ in sicundhe cussorjas andhat peri su focu ◊ gopai andàt a domu insoru po dhis aderetzai is pilus, dónnia tres cidas o una borta su mesi, segundu (B.Lobina)
Surnames and Proverbs
prb:
segundhu su pastore sas belveghes
Etymon
ltn.
secundum
Translations
French
selon
English
in accordance with,
according to
Spanish
según
Italian
secóndo
German
nach,
gemäß.