secadòre , agt, nm: segadore, segadori Definition chi o chie segat Synonyms e antonyms segante Idioms csn: segadore de tenta = su messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi segat sa tenta; animale segadore = chi si daet a zirare meda, no abbarrat inue lu lassant, de malos pes Sentences ispeto su mastru segadore pro custa roca ◊ est unu gortedhu segadori ◊ cussa est lesorja secadora Etymon srd.
secadúra , nf: segadura,
segarura Definition
su segare; su tretu segau
Synonyms e antonyms
arrogadura,
crichinonzu,
secada
Sentences
sa segarura chi dhi ant fatu, portat is pius a pingiaredha!
Etymon
srd.
Translations
French
coupe
English
cut
Spanish
corte
Italian
tàglio
German
Schnitt.
secài , vrb: sercai Definition bogare o fuliare serca, fàere carràschios, bogare ispudu Synonyms e antonyms arruspire, carralciare, gruspiare, iscarraschiare, iscupiri, ispudai, sdarrasciai, taraxiai Sentences a sercai in terra innoxi no si podit! 2. est totu su logu sercau: arratza de genti maleducada! Etymon srd.
secaítu , agt Definition nau de aina, chi segat, chi portat atza bona po segare Synonyms e antonyms secadore, segante | ctr. ingudru Etymon srd.
secamànu , nm Synonyms e antonyms secapedes Scientific Terminology crp Etymon srd.
secaméntu , nm: segamentu Definition
su secare, segare / èssere unu segamentu, s. de matza, de conca = dare istrobbu, pònnere dificurtades, chircare tropu cosas, dare ifadu
Synonyms e antonyms
orrugamentu,
ruciadura,
secadura,
segognu
/
gena,
ifadu,
ifestu,
impelegu,
impéltinu,
segori
2.
ndi tengu de segamentus de conca in su trabballu e fintzas in domu!…◊ dhu tenint iscapu, cussu cani: est unu segamentu de conca!
Etymon
srd.
Translations
French
embêtement
English
bother
Spanish
lata,
fastidio
Italian
seccatura
German
Belästigung.
secantínu , nm: segantinu,
sigantinu Definition
chie est impreau a segare matas, linna
Synonyms e antonyms
serradore,
talladore
Sentences
mi soe firmau a pompiare sos secantinos: fint secandhe un'àrbore de nuche ◊ a segantinos e a impresàrios sa guàrdia sas piantas signaiat
Etymon
itl.
segantino
Translations
French
bûcheron
English
woodcutter
Spanish
leñador
Italian
tagliabòschi
German
Holzfäller.
secapèdes , nm: segapedes Definition cobadhu de brusore, de su diàulu, genia de bobboi chi assimbígiat unu pagu a su pibitziri Synonyms e antonyms arrenza 1, bochiaca, bocigani, mammaeritu, mutzamanu, segadidus 1, serramanu Scientific Terminology crp, mantis religiosa Etymon srd.
secapetréri , nm: secaprederi,
secapreteri Definition
segadore, bogadore de pedra in is cavas; maistu chi trebballat sa pedra a iscrapedhu
Synonyms e antonyms
iscrapedheri,
pedreri
Sentences
chena mai s'istracare secant petra pro vèndhere, sos duos secapetreris (P.Dui)◊ deo soe secaprederi e in totu s'annu za mi pisto a fizubonu! ◊ su secaprederi iscàrtarat sa preda a palu e a picone e la fracassat a cantzos
Etymon
srd.
Translations
French
tailleur de pierres
English
stonecutter
Spanish
picapedrero,
cantero
Italian
tagliapiètre,
scalpellino
German
Steinhauer,
Steinmetz.
secapódhiches , nm: segabódhighes 1 Definition genia de erba de logos chi dhue sumit abba: fenu carcuratzu, faet una fògia a serrita chi segat sa carre Synonyms e antonyms segadidus 1 Scientific Terminology rba, Carex echinata Etymon srd.
secapredéri, secapretéri secapetréri
secàre , vrb: segae,
segai,
segare Definition
fàere a orrugos (de css. manera e cun css. aina, ma fintzes solu fàere tachedha), ispartzire in partes, pigare una parte de ccn. cosa istacandhodha cun ccn. aina o fintzes a tiradura; tènnere sa capacidade de segare, de si segare; isconciare un'acórdiu, bènnere mancu a un'acórdiu, a una manera de fàere
Synonyms e antonyms
arrogai,
chimentare,
filchinare,
istruncai,
ruciare,
stronciai,
trincare 1
Idioms
csn:
segare a minudu, a maduru, a dortu, dritu, ororu, in frimmu, in bóidu, a istratzadura, a pistadura, a tostadura, segai a sbiàsciu, a unga, a corrupetza; segare una cosa morimori = andhendhe e miminendhe, semper prus istrintu, prus fine fintzas a torrare zustu a s'oru; segai a cíncinu, a límpiu (o in truncu) = a ororu, cun segada pertzisa a paris; segare fenu = fartzare; segare laore = messare; segàresi unu mermu de sa carena = fai una segada, arrogai ccn. ossu; segàreche unu mermu = istacaindedhu; segare su crèschere a unu = fai mali a unu de no sighiri a crèsciri; segare su rispetu a unu = pigaidhu sentza de arrespetu, fuedhai mali; secare sa passéntzia = donai tanti istrobbu de fai pèrdiri sa passiéntzia; segai a curtzu, segai in mesu de… (andhendhe)= andhare a rugadura, fora de caminu pro fàghere innantis, colare in mesu de…; segai sa diferénsia = pònnere de acordu duos, chircare de fàghere torrare paris duas ideas o àteru in disacórdiu; segai su giaunu = faghindhe zeunu, manigare carchi cosa; segai su sonnu = ischidare a unu chentza chi apet drommidu su tantu chi li cheret; segai is casidhus = bogare su mele; segai sa conca (in suspu) = dare ifadu mannu; segai su coru = àere o dare dispiaghere mannu; segai in ccn. logu = andhare, essíreche in…; segare sa currente, segare s'abba a unu (a una domo)= pigaindedhu o istacai sa currenti, serrai s'àcua a manera chi no ndi tengat, chi no ndi potzat pigai; segaisí de (un'arereu, de una famíglia) = bènnere de…, èssere de un'arereu, de una famíglia
Sentences
segai nuxi, méndula, nuxedha ◊ so andhadu a mi che segare sos pilos ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu meu (P.Dui)◊ s'ampudhita ndi est arruta e si est segada ◊ si at segadu unu pódhighe tochendhe bidru a cantos ◊ in montes che sunt seghendhe sas àrbures ◊ su maistu de pannu segat s'arrobba po fai sa bestimenta ◊ est rutu e si at segadu s'anca
2.
custa est lepa chi no segat ◊ custus ferrus no segant: donamí is nous! ◊ sa pedra ferrina est mala a segare
3.
unu sero at isetau a babbu e li at secau a tundhu s'errore meu e de sa fiza ◊ fiat faendusí una barchitedha po ci segai in s'ocèanu ◊ iat acabussau e in s'àcua ci segàt coment'e unu pisci ◊ dego no bos apo mai secau su rispetu! ◊ si no pagas sa currente, ti che la segant ◊ custu leputzedhu no segat mancu s'abba ◊ labai de no arrui in sa trampa de nc'iscavuai sa língua nosta po su progressu: est una trampa chi si at segau su cresci! (A.Satta)◊ sa lepa mia segat chei su pensamentu ◊ naramí de innui si segat cussu piciocu e ti potzu donai informatzionis giustas!
Etymon
ltn.
secare
Translations
French
couper,
casser,
rompre,
amputer
English
to cut (off),
to amputate
Spanish
cortar,
romper
Italian
tagliare,
recìdere,
amputare,
rómpere,
spezzare
German
schneiden,
abschneiden,
amputieren,
brechen,
durchbrechen.
secàtu, secàtzu , nm Synonyms e antonyms dannu / gena, ifadu, secamentu Sentences li tremiant sas manos e aiat fatu secatu seghendhe duos piatos ◊ su letu fit totu iscontzu, ma no faghet totu cussu secatu una pessone sola! 2. innoghe est a manigare chena fàghere secatu meda: sinono… bi at corpos! Etymon srd.
secàu , pps, agt, nm: segadu Definition
de secare; chi est a cantos, a orrugos; cosa segada; fintzes terrenu a pàsculu; iscavu a bisura de canale, po fundhamentu
Synonyms e antonyms
arrogau
/
cunsolza,
segada 1
| ctr.
intregu
Idioms
csn:
macu segadu de crèschere = chi no at callau a ciorbedhu; ne polto sa cara segada = portu sa faci in terra de sa bregúngia
3.
tenzo su segadu de campu a bidatone e apo bisonzu de àtera pastura ◊ ant fatu su secau pro ghetare sos fundhales de sa domo ◊ ant acontzau su camminu e apertu unu secau! (G.F.Sedda)
Translations
French
coupé,
cassé,
rompu,
brisé
English
cut (off),
amputated
Spanish
cortado,
roto
Italian
tagliato,
reciso,
rótto,
spezzato,
infranto
German
geschnitten,
abgeschnitten,
gebrochen,
zerbrochen.
sècere , vrb: sèciri,
sètzede,
sètzere,
setzi,
sètziri,
tzètzere Definition
pònnere o istare cun is nàdigas postas (in terra, in cadira, a cuadhu o àteru) a manera chi sa carena no peset in is cambas; nau mescamente de cosa, pònnere a manera de istare prus bàscia e firma (aus. àere); calare o istare bene, a manera chi una cosa si adatat, o istat firma; nau de animale mascu, cobèrrere sa fémina; nau de cosa avolotada, pausare, su si pònnere de sa malesa in su fundhu / pps. sétzidu, sétziu
Synonyms e antonyms
cecire,
seciai,
sèdere*
/
zúchere
/
pasare
| ctr.
ficare,
istantargiai,
pesai
Idioms
csn:
sèciri a isperrancòscia, sètziri a s'imperrimperrada = a s'imperriotu, coment'e a cadhu, un'anca a un'ala e una a s'àtera de carchi cosa; sètziri in sa mesa = sere acurtzu a sa mesa pro manigare; setzi che ollu a petza = andhare bene meda, èssere própiu addatu; sètziri in callu (nadu de carchi cosa a ccn.)= cúrrere a cazu, cúrrere de culu, piàghere chentza unu motivu zustu, gai segundhu su meledu; sa festa de Secidindomu = de santu Seindomo (de no andhare a perunu logu)
Sentences
pighit sa cadira e setzassidha! ◊ unu tzertu amigu un'ègua teniat chi no dha setziat solus che issu e dèu ◊ su pitzinnu sétzilu in sa cradea! ◊ in sa cosa dividia s'àngelu si dhue secet ◊ beni a inolle e secedí!
2.
non c'est perda chi non setzat a muru ◊ dh'est sétziu che capedhu a tingiosu ◊ su bistiri mi setzit bèni ◊ setzit prus befa chi no frastimu
3.
su caboni at sétziu is pudhas
4.
s'àcua trulla boit lassada sètzi ◊ su binu tocat a dhu lassare sètzere chi no abbarret trudu
Surnames and Proverbs
prb:
buconi pretziu, s'àngelu si dhoi setzit ◊ chini setzit cuadhu allenu ndi calat candu non bolit
Translations
French
s'asseoir
English
to sit
Spanish
sentarse
Italian
sedére,
assìdersi
German
sitzen,
sich hinsetzen.
sèche , nf Definition its, seca 1? Synonyms e antonyms foltuna, iscofa Sentences sos mastros de iscolas za l'ant sa seche: in istiu no traballant e sunt pagados! ◊ già l'at àpida sa seche cun su tiu: at lassadu totu a isse! ◊ si no traballo già l'apo sa seche!…
secheràre saeràre
sechèrre , avb Definition
segare s. = segai a oru a oru, a rasu, secherru secherru, serente
Synonyms e antonyms
serente
Translations
French
au ras de
English
close to
Spanish
rasante,
rasando
Italian
rasènte
German
dicht.
sechérru , agt, nm: sicherru,
sigherru Definition
chi est (o tanti chi est) apenas giustu, o fintzes própriu giustu giustu, su tantighedhu chi bastat, su tanti giustu chi serbit a unu bisóngiu / a sigherru = secherre, zustu zustu
Synonyms e antonyms
necessàriu
Sentences
si nche fit andhau chin sos úrtimos secherros sodhos de sa paca ◊ as a campare sèmpere in predarjos e in sartos de tzimentu penàndhelu secherru, su bucone (G.Piga)◊ est arrejonanne in vitzichesu secherru
2.
a bidha ghirabant a sas ocasiones de notu e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a su manizu ◊ su secherru in dommo bi est sèmpere istau
3.
su tzapadore tirat e campat a sigherru, che cundennadu
Etymon
srdn.
Translations
French
juste,
à peine suffisant
English
enough
Spanish
lo suficiente
Italian
quanto basta
German
gerade ausreichend.
séchia , nf: sécia,
sícia,
sírcia Definition
genia de istrégiu, matucu, largu, carcida, po pònnere abba e fintzes po múrghere / min. sicigedha
Synonyms e antonyms
caltzida,
candharja,
istagnale,
umpiolu,
umpuale
/
murghiola
Sentences
sa sírcia àrtziat plena de àcua clara e tui incarendindi in sa cronta ti miras in funtana
Scientific Terminology
stz
Etymon
itl.
Translations
French
seau
English
bucket
Spanish
balde,
cubo
Italian
sécchia
German
Kübel.