arrúllu , nm Definition
sa boghe, su càntidu de culumbos e trúturis
Etymon
spn.
arrullo
Translations
French
roucoulade
English
cry of the turtledove
Spanish
arrullo
Italian
vèrso della tórtora
German
turteln.
assanniàda, assannigàda , nf Definition
cropu de sanna
Synonyms e antonyms
issannada
Sentences
assanniadas e mossos de sirbone ◊ lassa istare sa figu biculada, ca si bi agatas calchiunu bobboi ndhe podes àere un'assannigada… (B.Mureddu)
Etymon
srd.
Translations
French
coup de défense
English
bite with the fangs
Spanish
colmillazo
Italian
zannata
German
Hieb mit den Hauern.
assassécus, assasségus , avb Definition
in o a úrtimu, tempus apustis de su cuménciu de una cosa, a fine e a candho, apustis de tanti, po acabbare
Synonyms e antonyms
assacoa
Sentences
assassegus, mi est fuendhe donz'ispera! ◊ como sezis essendhe dai sa beste abberu: assassegus bos faedho male! ◊ fit unu dischente abbistu ma, assassecus, resurtatos non bi n'aiat ◊ assassegus at cumpresu comente fit sa chistione
Surnames and Proverbs
prb:
chie assassegus istat, o perdet o achistat
Etymon
srd.
Translations
French
enfin
English
in the end
Spanish
por fin,
finalmente
Italian
infine
German
schließlich.
assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definition
pònnere a pigare sole, pigare sole
Synonyms e antonyms
assobinai,
assorinai,
soghiai
Sentences
sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora!
Etymon
srd.
Translations
French
exposer au soleil
English
to dry in the sun
Spanish
solear
Italian
soleggiare
German
in die Sonne legen.
astrolicàre , vrb: astroligare,
astrologare Definition
foedhare credendho a is astros, a ingertu, cricare de ingertare su benidore, foedhare a s’afaiu, nàrrere istrolichéntzias, isciolórios
Synonyms e antonyms
illeriare,
imbisare,
istralobbiare,
pantasiai,
sfasolai,
stenteriai,
strolicai
Sentences
tempos bonos e malos, astrolighendhe istamus s'orizonte (S.Casu)◊ eo apo a mente mia astroligadu chi…
Etymon
srd.
Translations
French
rêver
English
to build castles in the air,
to rave
Spanish
fantasear,
decir disparates
Italian
fantasticare,
farneticare
German
fantasieren.
avaloraméntu , nm Definition
su avalorare
Synonyms e antonyms
abbalorinzu
Translations
French
évaluation,
valorisation
English
improvement,
increase in the value
Spanish
valoración
Italian
valutazióne,
valorizzazióne
German
Schätzung,
Aufwertung.
bàdula , nf: Definition
su istare foedhandho meda, coment'e capacidade de foedhare cun facilidade ma fintzes coment'e chistionu chentza cabu
Synonyms e antonyms
allegantina,
apísciulu,
argiolu 1,
baràglia,
ciaciarra,
ciaramedha,
ciarra,
lúlluru,
nànnara,
paraleta,
ragàglia
Sentences
custas sunt veridades, no bàdulas de binu!
Etymon
srd.
Translations
French
bavardage,
babillage
English
gift of the gab
Spanish
labia,
parla
Italian
parlantina
German
Zungenfertigkeit.
bandhidàzu , nm Definition
su bandhidare, su essire a bandhidare
Synonyms e antonyms
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidera,
bandhidonzu,
bandhulizu,
bannidamentu
Etymon
srd.
Translations
French
fuite
English
being on the run
Spanish
huida
Italian
latitanza,
banditismo
German
Verborgensein,
Banditenwesen.
bandhidía , nf Definition
su bandhidare, su istare bandhidandho
Synonyms e antonyms
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidazu,
bandhidonzu
Etymon
srd.
Translations
French
fuite
English
being on the run
Spanish
estar en paradero desconocido
Italian
latitanza
German
Verborgensein.
bandhidónzu , nm Definition
su bandhidare, su istare bandhidandho
Synonyms e antonyms
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidazu,
bandhidia
Etymon
srd.
Translations
French
fuite
English
being on the run
Spanish
estar en paradero desconocido
Italian
latitanza
German
Verborgensein.
bufonài , vrb: bufonare Definition
pigare a unu a errisu, a brullas, a cullonu, a bregúngia, a befa
Synonyms e antonyms
abbefiare,
befai,
brugliare,
ciascare,
collonare
Sentences
ti ses bufonadu de tanta zente, tue! ◊ a bufonare cun su fogu est comente a si chircare sa morte ◊ bos ndhe sezis bufonendhe, de isse ◊ peri su babbu at bufonau a su fizu prus mannu ca fit galu a códias a si cojubare
Etymon
itl.
buffonare
Translations
French
bouffonner,
plaisanter
English
to play the fool,
to laugh at
Spanish
vacilar
Italian
burlare,
buffoneggiare
German
verspotten,
Possen reißen.
cabbéssu , nm Definition
cropu forte giau cun sa manu a cara
Synonyms e antonyms
bofetada,
bussinada,
ciafarada,
irbirroncu,
iscabbessu,
iscantargiara,
iscantulada,
istuturrone,
scambussara,
sporsugada
Sentences
ti dongu un'isciarrocada de cabbessus! ◊ dhi at donau unu cabbessu de fai a tremi!
Translations
French
gifle
English
slap in the face
Spanish
bofetón
Italian
ceffóne
German
Ohrfeige.
cacarèdha , nf: cagadedha,
cagaredha Definition
su ladamíngiu a meda e fatu in abba, modhe modhe
Synonyms e antonyms
cachedha,
cacarina
/
alloina,
atílimu,
corrontza,
crussus,
iscurrensa,
iscussina,
iscussura 1,
labina,
scagaredha,
terchinzu
Sentences
depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha!
Etymon
srd.
Translations
French
diarrhée
English
the runs
Spanish
cagalera,
cagaleta,
diarrea
Italian
cacarèlla,
diarrèa
German
Dünnpfiff.
cagadía , nf: cogodia Definition
fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu
Synonyms e antonyms
tacatia
2.
s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados!
Scientific Terminology
rbr
Etymon
srd.
Translations
French
fruit rabougri de la ronce
English
withered fruit of the plum tree
Spanish
fruto apestado del endrino
Italian
frutto imbozzacchito del pruno
German
eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.
calcanzíle , nm: carcangili,
carcanzile,
cracagnile Definition
sa parte de asegus, in is iscarpas, su giru a inghíriu de su cracàngiu, in pitzu de su tacone, s'ispronera
Synonyms e antonyms
bracangili
/
cdh. calcagnili
Sentences
s'óciu atentu connoschet s'imprenta de unu consumau carcanzile
Etymon
srd.
Translations
French
le derrière d'une chaussure
English
heelside of the shoes
Spanish
talón
Italian
parte posterióre della scarpa
German
hinterer Teil des Schuhes.
càma , nf: gama 1 Definition
basca forte in tempus de istade / cama de focu = su budhidori chi fait su fogu
Synonyms e antonyms
acamu,
calammu,
sellente
| ctr.
frios,
friscura
Sentences
su sole alluinat, sa cama leat s'alenu ◊ a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu in circa de s'umbra, fuendi sa cama! (M.Maxia)◊ a cama de sole falabo pro batire azicu de abba frisca ◊ is brebeis tenint cama
Surnames and Proverbs
smb:
Cama
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ltn.
cauma
Translations
French
canicule
English
the height of summer
Spanish
canícula
Italian
canìcola,
solleóne
German
Hundstagehitze.
cambèra , nf Definition
camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula
Sentences
duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos!
2.
s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas
Surnames and Proverbs
smb:
Cambera
Etymon
itl.
gambiera
Translations
French
jambe du pantalon
English
a leg of the trousers
Spanish
pernera,
pernil (m)
Italian
gamba del pantalóne
German
Hosenbein.
campanniàta , nf Definition
passigiada a campu, die passada in campu po ispàssiu
Synonyms e antonyms
iscampagnada,
scampirrada
Translations
French
promenade à la campagne
English
trip into the country
Spanish
excursión al campo
Italian
scampagnata
German
Ausflug.
campínu, càmpinu , agt Definition
nau de erba, chi est de campu, chi creschet chentza trebballada, chentza manígiu o contivígiu de sa gente / sóriche càmpinu = s'alaepedhe, ma fintzas sa sorigàrgia; rusta càmpina = ginia de pínnixi de is matas; pudha càmpina = pidraxu, pitarra; istúrulu càmpinu = isturru niedhu
Sentences
frores càmpinos ◊ ant ispianadu su monte: l'ant fatu netu che terra càmpina
Etymon
srd.
Translations
French
des prés
English
of the meadows
Spanish
de prado
Italian
di campo,
pratènse
German
Feld…
càntaru , nm Definition
vena de abba chi essit in artu e orruet a ispéndhula, in logu de orroca, de costa; cannedha o tubbighedhu de abba in is funtanellas (grifone púbblicu)
Synonyms e antonyms
spéndula
/
cona 1,
grifone 1
Sentences
tres càntaros giughiat sa funtana: como sunt totos tres iscannedhados ◊ s'abba fit falendhe dae sa roca in d-unu cantaredhu ◊ at postu sa broca a prenare suta de su càntaru ◊ sas feras current a su càntaru a si abbare ◊ de càntaros in sas carrelas bi ndh'at caligunu pro bellesa
2.
zuchet una boche crara che de abba de càntaru a denote ◊ ballendhe li falaiat su suore a càntaru!
Etymon
ltn.
cantharus
Translations
French
eau de roche
English
spring of water falling from the top
Spanish
manantial
Italian
véna d'àcqua che cade dall'alto
German
hinunterfallende Wasserader.