arrúllu , nm Definizione
sa boghe, su càntidu de culumbos e trúturis
Etimo
spn.
arrullo
Traduzioni
Francese
roucoulade
Inglese
cry of the turtledove
Spagnolo
arrullo
Italiano
vèrso della tórtora
Tedesco
turteln.
assanniàda, assannigàda , nf Definizione
cropu de sanna
Sinonimi e contrari
issannada
Frasi
assanniadas e mossos de sirbone ◊ lassa istare sa figu biculada, ca si bi agatas calchiunu bobboi ndhe podes àere un'assannigada… (B.Mureddu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de défense
Inglese
bite with the fangs
Spagnolo
colmillazo
Italiano
zannata
Tedesco
Hieb mit den Hauern.
assassécus, assasségus , avb Definizione
in o a úrtimu, tempus apustis de su cuménciu de una cosa, a fine e a candho, apustis de tanti, po acabbare
Sinonimi e contrari
assacoa
Frasi
assassegus, mi est fuendhe donz'ispera! ◊ como sezis essendhe dai sa beste abberu: assassegus bos faedho male! ◊ fit unu dischente abbistu ma, assassecus, resurtatos non bi n'aiat ◊ assassegus at cumpresu comente fit sa chistione
Cognomi e Proverbi
prb:
chie assassegus istat, o perdet o achistat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfin
Inglese
in the end
Spagnolo
por fin,
finalmente
Italiano
infine
Tedesco
schließlich.
assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definizione
pònnere a pigare sole, pigare sole
Sinonimi e contrari
assobinai,
assorinai,
soghiai
Frasi
sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exposer au soleil
Inglese
to dry in the sun
Spagnolo
solear
Italiano
soleggiare
Tedesco
in die Sonne legen.
astrolicàre , vrb: astroligare,
astrologare Definizione
foedhare credendho a is astros, a ingertu, cricare de ingertare su benidore, foedhare a s’afaiu, nàrrere istrolichéntzias, isciolórios
Sinonimi e contrari
illeriare,
imbisare,
istralobbiare,
pantasiai,
sfasolai,
stenteriai,
strolicai
Frasi
tempos bonos e malos, astrolighendhe istamus s'orizonte (S.Casu)◊ eo apo a mente mia astroligadu chi…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rêver
Inglese
to build castles in the air,
to rave
Spagnolo
fantasear,
decir disparates
Italiano
fantasticare,
farneticare
Tedesco
fantasieren.
avaloraméntu , nm Definizione
su avalorare
Sinonimi e contrari
abbalorinzu
Traduzioni
Francese
évaluation,
valorisation
Inglese
improvement,
increase in the value
Spagnolo
valoración
Italiano
valutazióne,
valorizzazióne
Tedesco
Schätzung,
Aufwertung.
bàdula , nf: Definizione
su istare foedhandho meda, coment'e capacidade de foedhare cun facilidade ma fintzes coment'e chistionu chentza cabu
Sinonimi e contrari
allegantina,
apísciulu,
argiolu 1,
baràglia,
ciaciarra,
ciaramedha,
ciarra,
lúlluru,
nànnara,
paraleta,
ragàglia
Frasi
custas sunt veridades, no bàdulas de binu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bavardage,
babillage
Inglese
gift of the gab
Spagnolo
labia,
parla
Italiano
parlantina
Tedesco
Zungenfertigkeit.
bandhidàzu , nm Definizione
su bandhidare, su essire a bandhidare
Sinonimi e contrari
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidera,
bandhidonzu,
bandhulizu,
bannidamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fuite
Inglese
being on the run
Spagnolo
huida
Italiano
latitanza,
banditismo
Tedesco
Verborgensein,
Banditenwesen.
bandhidía , nf Definizione
su bandhidare, su istare bandhidandho
Sinonimi e contrari
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidazu,
bandhidonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fuite
Inglese
being on the run
Spagnolo
estar en paradero desconocido
Italiano
latitanza
Tedesco
Verborgensein.
bandhidónzu , nm Definizione
su bandhidare, su istare bandhidandho
Sinonimi e contrari
bandhiadura,
bandhidànscia,
bandhidazu,
bandhidia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fuite
Inglese
being on the run
Spagnolo
estar en paradero desconocido
Italiano
latitanza
Tedesco
Verborgensein.
bufonài , vrb: bufonare Definizione
pigare a unu a errisu, a brullas, a cullonu, a bregúngia, a befa
Sinonimi e contrari
abbefiare,
befai,
brugliare,
ciascare,
collonare
Frasi
ti ses bufonadu de tanta zente, tue! ◊ a bufonare cun su fogu est comente a si chircare sa morte ◊ bos ndhe sezis bufonendhe, de isse ◊ peri su babbu at bufonau a su fizu prus mannu ca fit galu a códias a si cojubare
Etimo
itl.
buffonare
Traduzioni
Francese
bouffonner,
plaisanter
Inglese
to play the fool,
to laugh at
Spagnolo
vacilar
Italiano
burlare,
buffoneggiare
Tedesco
verspotten,
Possen reißen.
cabbéssu , nm Definizione
cropu forte giau cun sa manu a cara
Sinonimi e contrari
bofetada,
bussinada,
ciafarada,
irbirroncu,
iscabbessu,
iscantargiara,
iscantulada,
istuturrone,
scambussara,
sporsugada
Frasi
ti dongu un'isciarrocada de cabbessus! ◊ dhi at donau unu cabbessu de fai a tremi!
Traduzioni
Francese
gifle
Inglese
slap in the face
Spagnolo
bofetón
Italiano
ceffóne
Tedesco
Ohrfeige.
cacarèdha , nf: cagadedha,
cagaredha Definizione
su ladamíngiu a meda e fatu in abba, modhe modhe
Sinonimi e contrari
cachedha,
cacarina
/
alloina,
atílimu,
corrontza,
crussus,
iscurrensa,
iscussina,
iscussura 1,
labina,
scagaredha,
terchinzu
Frasi
depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diarrhée
Inglese
the runs
Spagnolo
cagalera,
cagaleta,
diarrea
Italiano
cacarèlla,
diarrèa
Tedesco
Dünnpfiff.
cagadía , nf: cogodia Definizione
fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu
Sinonimi e contrari
tacatia
2.
s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados!
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fruit rabougri de la ronce
Inglese
withered fruit of the plum tree
Spagnolo
fruto apestado del endrino
Italiano
frutto imbozzacchito del pruno
Tedesco
eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.
calcanzíle , nm: carcangili,
carcanzile,
cracagnile Definizione
sa parte de asegus, in is iscarpas, su giru a inghíriu de su cracàngiu, in pitzu de su tacone, s'ispronera
Sinonimi e contrari
bracangili
/
cdh. calcagnili
Frasi
s'óciu atentu connoschet s'imprenta de unu consumau carcanzile
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
le derrière d'une chaussure
Inglese
heelside of the shoes
Spagnolo
talón
Italiano
parte posterióre della scarpa
Tedesco
hinterer Teil des Schuhes.
càma , nf: gama 1 Definizione
basca forte in tempus de istade / cama de focu = su budhidori chi fait su fogu
Sinonimi e contrari
acamu,
calammu,
sellente
| ctr.
frios,
friscura
Frasi
su sole alluinat, sa cama leat s'alenu ◊ a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu in circa de s'umbra, fuendi sa cama! (M.Maxia)◊ a cama de sole falabo pro batire azicu de abba frisca ◊ is brebeis tenint cama
Cognomi e Proverbi
smb:
Cama
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
ltn.
cauma
Traduzioni
Francese
canicule
Inglese
the height of summer
Spagnolo
canícula
Italiano
canìcola,
solleóne
Tedesco
Hundstagehitze.
cambèra , nf Definizione
camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula
Frasi
duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos!
2.
s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas
Cognomi e Proverbi
smb:
Cambera
Etimo
itl.
gambiera
Traduzioni
Francese
jambe du pantalon
Inglese
a leg of the trousers
Spagnolo
pernera,
pernil (m)
Italiano
gamba del pantalóne
Tedesco
Hosenbein.
campanniàta , nf Definizione
passigiada a campu, die passada in campu po ispàssiu
Sinonimi e contrari
iscampagnada,
scampirrada
Traduzioni
Francese
promenade à la campagne
Inglese
trip into the country
Spagnolo
excursión al campo
Italiano
scampagnata
Tedesco
Ausflug.
campínu, càmpinu , agt Definizione
nau de erba, chi est de campu, chi creschet chentza trebballada, chentza manígiu o contivígiu de sa gente / sóriche càmpinu = s'alaepedhe, ma fintzas sa sorigàrgia; rusta càmpina = ginia de pínnixi de is matas; pudha càmpina = pidraxu, pitarra; istúrulu càmpinu = isturru niedhu
Frasi
frores càmpinos ◊ ant ispianadu su monte: l'ant fatu netu che terra càmpina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
des prés
Inglese
of the meadows
Spagnolo
de prado
Italiano
di campo,
pratènse
Tedesco
Feld…
càntaru , nm Definizione
vena de abba chi essit in artu e orruet a ispéndhula, in logu de orroca, de costa; cannedha o tubbighedhu de abba in is funtanellas (grifone púbblicu)
Sinonimi e contrari
spéndula
/
cona 1,
grifone 1
Frasi
tres càntaros giughiat sa funtana: como sunt totos tres iscannedhados ◊ s'abba fit falendhe dae sa roca in d-unu cantaredhu ◊ at postu sa broca a prenare suta de su càntaru ◊ sas feras current a su càntaru a si abbare ◊ de càntaros in sas carrelas bi ndh'at caligunu pro bellesa
2.
zuchet una boche crara che de abba de càntaru a denote ◊ ballendhe li falaiat su suore a càntaru!
Etimo
ltn.
cantharus
Traduzioni
Francese
eau de roche
Inglese
spring of water falling from the top
Spagnolo
manantial
Italiano
véna d'àcqua che cade dall'alto
Tedesco
hinunterfallende Wasserader.