allulluriaméntu , nm Definizione su si allulluriai Sinonimi e contrari allullúriu Etimo srd.
allulluríu , pps, agt Definizione
de allullurí; chi est prexau meda
Sinonimi e contrari
alleputzau,
birbilliau
2.
fiat totu allulluria ca at inténdiu chi est bella
Traduzioni
Francese
excité
Inglese
excited
Spagnolo
excitado
Italiano
eccitato
Tedesco
erregt.
allullúriu , nm Definizione genia de sentidu de afuta, de arennegu Sinonimi e contrari arràbbiu, arrennegu.
allumadítu , agt Definizione nau de materiale, chi leat fogu cun facilidade, sugetu meda a si allúere Sinonimi e contrari allughitivu Etimo srd.
allumadórgiu, allumadórzu , nm Definizione linnighedha fine po allúere su fogu Sinonimi e contrari pampuzia, imbiescimentu Etimo srd.
allumàe , vrb: allumai,
allumare,
allumiai,
allummare Definizione
fàere cumenciare a tènnere (su fogu), a giare lughe (luma), fràmula; fàere o giare lughe / allumare fogu a ccn. = isparai
Sinonimi e contrari
achèndhere,
allúere,
allupiare,
atzèndhere,
imbièscere,
incèndhere,
tènnere
/
allugare,
illucherare
Frasi
si at allumadu sa pipa ◊ at allumadu e istudadu su fogu ◊ sos lampos, fatuvatu, in tantu iscurigore allumant de fiama s'orizonte (A.Spano)
2.
bidiat sa luna annadendi in su mari e is piscis allumiendi su celu logu de is istedhus
3.
ista sériu, mighi ti allumo a iscantarzada! ◊ sos Sardos cumandhantes avisados su fogu lis allumant de manera chi, sendhe s'atomosfera oscuressida, s'est a s'isparu insoro isclaressida (R.Congiu)
Etimo
itl.
allumare
Traduzioni
Francese
allumer
Inglese
to light (up)
Spagnolo
encender
Italiano
accèndere
Tedesco
anzünden,
einschalten.
allumài allumàe
allumàncu , avb: alumancu Definizione a su mancu, nessi, si no àteru: dhu narant fintzes cun dispraxere, cun impudu, pentimentu Sinonimi e contrari allunessi, assumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi / andhomancu Frasi ghiratindhe, irbirgonzia, allumancu su dannu chi ti est matzucandhe! ◊ allumancu nos zutat bonu ventu! 2. allumancu sa cosa chi as comporadu!…◊ allumancu pro cosa, risparmiandhe pro una cadira!
allumàre allumàe
allumàta allumàda
allumavógu , nm Definizione fustighedhu de linna (o àteru) cun sa conca isciusta in tzúrfuru e fòsforu, adata po si allúere cun d-una frigada lestra Sinonimi e contrari alluminu, allúmiu Frasi un'iscàtua de allumavogus ◊ comporamí zigarrus e allumavogus! Etimo ctl. allumafóc.
allumbadúra , nf: lumbadura Definizione dolores a is errigos, in s'ischina (ma prus in bàsciu de is errigos) Frasi mi pigat a allumbadura Terminologia scientifica mld Etimo srd.
allumenàre allomingiài
allúmene , nm: lúmene* 1 Definizione sa parte bianca de s'ou, s'abru Sinonimi e contrari abriou, àbriu 1, ciara.
allumèra , nf Sinonimi e contrari allughidura, allumada, alluta / sole Frasi antigamente fit dogni allumera fata cun pedra, atarzu e pedhevogu 2. sa veridade in s'umbra no fiorit ca suet lat'e s'eterna allumera (S.Monte) Etimo srd.
allumètu , nm Definizione luminu de linna Sinonimi e contrari allumavogu, alluminu, allúmiu, luchitu 1, lumitu.
allumiài allumàe
allumingiadòri , agt, nm Definizione chi o chie, befianu, costumat a pònnere ingiúlios, annomíngius Sinonimi e contrari annomingiadori Etimo srd.