allulluriaméntu , nm Definitzione su si allulluriai Sinònimos e contràrios allullúriu Ètimu srd.
allulluríu , pps, agt Definitzione
de allullurí; chi est prexau meda
Sinònimos e contràrios
alleputzau,
birbilliau
2.
fiat totu allulluria ca at inténdiu chi est bella
Tradutziones
Frantzesu
excité
Ingresu
excited
Ispagnolu
excitado
Italianu
eccitato
Tedescu
erregt.
allullúriu , nm Definitzione genia de sentidu de afuta, de arennegu Sinònimos e contràrios arràbbiu, arrennegu.
allumadítu , agt Definitzione nau de materiale, chi leat fogu cun facilidade, sugetu meda a si allúere Sinònimos e contràrios allughitivu Ètimu srd.
allumadórgiu, allumadórzu , nm Definitzione linnighedha fine po allúere su fogu Sinònimos e contràrios pampuzia, imbiescimentu Ètimu srd.
allumàe , vrb: allumai,
allumare,
allumiai,
allummare Definitzione
fàere cumenciare a tènnere (su fogu), a giare lughe (luma), fràmula; fàere o giare lughe / allumare fogu a ccn. = isparai
Sinònimos e contràrios
achèndhere,
allúere,
allupiare,
atzèndhere,
imbièscere,
incèndhere,
tènnere
/
allugare,
illucherare
Frases
si at allumadu sa pipa ◊ at allumadu e istudadu su fogu ◊ sos lampos, fatuvatu, in tantu iscurigore allumant de fiama s'orizonte (A.Spano)
2.
bidiat sa luna annadendi in su mari e is piscis allumiendi su celu logu de is istedhus
3.
ista sériu, mighi ti allumo a iscantarzada! ◊ sos Sardos cumandhantes avisados su fogu lis allumant de manera chi, sendhe s'atomosfera oscuressida, s'est a s'isparu insoro isclaressida (R.Congiu)
Ètimu
itl.
allumare
Tradutziones
Frantzesu
allumer
Ingresu
to light (up)
Ispagnolu
encender
Italianu
accèndere
Tedescu
anzünden,
einschalten.
allumài allumàe
allumàncu , avb: alumancu Definitzione a su mancu, nessi, si no àteru: dhu narant fintzes cun dispraxere, cun impudu, pentimentu Sinònimos e contràrios allunessi, assumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi / andhomancu Frases ghiratindhe, irbirgonzia, allumancu su dannu chi ti est matzucandhe! ◊ allumancu nos zutat bonu ventu! 2. allumancu sa cosa chi as comporadu!…◊ allumancu pro cosa, risparmiandhe pro una cadira!
allumàre allumàe
allumàta allumàda
allumavógu , nm Definitzione fustighedhu de linna (o àteru) cun sa conca isciusta in tzúrfuru e fòsforu, adata po si allúere cun d-una frigada lestra Sinònimos e contràrios alluminu, allúmiu Frases un'iscàtua de allumavogus ◊ comporamí zigarrus e allumavogus! Ètimu ctl. allumafóc.
allumbadúra , nf: lumbadura Definitzione dolores a is errigos, in s'ischina (ma prus in bàsciu de is errigos) Frases mi pigat a allumbadura Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd.
allumenàre allomingiài
allúmene , nm: lúmene* 1 Definitzione sa parte bianca de s'ou, s'abru Sinònimos e contràrios abriou, àbriu 1, ciara.
allumèra , nf Sinònimos e contràrios allughidura, allumada, alluta / sole Frases antigamente fit dogni allumera fata cun pedra, atarzu e pedhevogu 2. sa veridade in s'umbra no fiorit ca suet lat'e s'eterna allumera (S.Monte) Ètimu srd.
allúmere , vrb Sinònimos e contràrios allúere, allumae Frases impareit a allúmere su fogu Ètimu srd.
allumètu , nm Definitzione luminu de linna Sinònimos e contràrios allumavogu, alluminu, allúmiu, luchitu 1, lumitu.
allumiài allumàe
allumingiadòri , agt, nm Definitzione chi o chie, befianu, costumat a pònnere ingiúlios, annomíngius Sinònimos e contràrios annomingiadori Ètimu srd.