Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allupiàre , vrb Definitzione allúere, fàere tènnere, pigare fogu a sa linna o àteru Sinònimos e contràrios allumae Frases candho mancades vois no si alluchet fochile e ne si allúpiat fumajolu ◊ cheret allupiadu su fogu ca est faghindhe fritu Ètimu srd.

allupiàre 1 , vrb Definitzione papare coment'e lupos, meda Sinònimos e contràrios allupiri Ètimu itl. allupare.

allupídu , agt: allurpiu Definitzione chi papat coment'e unu lupu, meda, chi iat a bòllere totu issu Sinònimos e contràrios allambridu, allimidu, bentranu, isalimentadu, mangiufoni, pasteri, sassagoni, sgalluponi / gulosu, guturrosu, làmbidu Frases sunt medas is cosas de pediri e dèu fatzu s'allurpiu! ◊ bremis allurpius si dh'ant a papai, pustis mortu ◊ allurpiu, ti nci as papau totu su chi dhui fiat in sa scivedha! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu famélique, goulu Ingresu famished Ispagnolu glotón, famélico Italianu famèlico, ingórdo Tedescu hungrig, eßgierig.

allupíri , vrb rfl: allupriri, allurpire, allurpiri Definitzione su si betare che lupu, papare che lupu, aira Sinònimos e contràrios afarcai, allupiare 1, botzicare, ingolopire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se jetter sur la nourriture, se gaver Ingresu to throw oneself like a wolf, to gulp down Ispagnolu atracar, hartar Italianu avventarsi come un lupo, ingozzarsi Tedescu gierig essen.

allúpiu , nm Definitzione su allupiare, su tènnere de su fogu Sinònimos e contràrios allumada Frases ite disastru, in fumu ch'est pigada sa foresta a s'allúpiu de su fogu! Ètimu srd.

allupòi, allupòri , nm Definitzione mancamentu de s'àlidu, de s'ària, su si allupare fintzes po àteru Sinònimos e contràrios afocu, allupamentu, allupu Frases fiat un'allupori de coru po dogna mulleri o mama chi teniat maridu o fillu in sa gherra ◊ arregordendi cussus momentus s'intendit un'allupori chi dhi firmat s'arrespiru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu asphyxie Ingresu asphyxia Ispagnolu asfixia Italianu asfissìa Tedescu Erstickung.

allupósu , agt Definitzione chi faet allupare, chi no lassat torrare àlidu Sinònimos e contràrios afocosu Frases sa noti est alluposa, est fendi basca manna Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étouffant Ingresu suffocating Ispagnolu asfixiante Italianu soffocante Tedescu erstickend.

allúpu , nm: allurpu Definitzione su allupare, su segare s'àlidu de no dhu lassare torrare in nudha, fintzes basca meda chi paret chi allupat Sinònimos e contràrios allupadura, allupamentu / afocu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étouffement Ingresu suffocation Ispagnolu ahogo, asfixia Italianu soffocaménto Tedescu Erstickung.

allurdagàe, allurdagài, allurdegài, allurdigài , vrb Definitzione fàere su logu a lurdagu, isciúndhere su logu a tropu, imbrutare de ludu Sinònimos e contràrios abbangiuledhai, abbanzulare / alludratzare, illudrare, illudratzare Frases oberru sa fentana e biu sa terra allurdagada de totu s'àcua chi at própiu ◊ no mi allurdaghis su logu, cun totu cuss'àcua!◊ is sirbonis ant allurdigau s'àcua de s'arriu Ètimu srd.

allúri allúere

allurinzàre , vrb prnl Definitzione imbrutare Sinònimos e contràrios acadhotzai, incadhossai, insodrigai Ètimu srd.

allurpidúra , nf Definitzione su èssere allurpios, tzatzagones / papai cun a. = a s'airada, ingullindhe chentza mancu mastigare bene Sinònimos e contràrios allurpimentu, araone, asuréntzia, ingorrosia, inguglioneria, inguglionia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gloutonnerie Ingresu greediness Ispagnolu voracidad Italianu ingordìgia Tedescu Gefräßigkeit.

allurpiméntu , nm Definitzione su èssere allurpios Sinònimos e contràrios allurpidura Frases s'allurpimentu po su dinai no dhi lassat biri is cosas in sa manera giusta Ètimu srd.

allurpímini , nm Definitzione su èssere allurpios Sinònimos e contràrios allurpidura Frases mancunu de is piscixedhus si est sarvau de s'allurpímini de su pisci mannu.

allurpinàdu , agt Sinònimos e contràrios allambridu, allupidu Frases allurpinadu dae su físciu, cussu biet sempre! (Gn.Piras)

allurpíre, allurpíri allupíri

allurpíu allupídu

allúrpu allúpu

alluscadúra , nf Definitzione su alluscare, su èssere alluscaos, su àere unu disígiu sessuale allutu, budhindho Sinònimos e contràrios alluscamentu Frases sa carotada a carrasecare, sos ballos sunt sas firmadas prus marcadas de s'alluscadura chi si los at pinnicaos ambos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu excitation sexuelle, passion Ingresu love passion Ispagnolu pasión amorosa Italianu passióne amorósa Tedescu leidenschaftliche Liebe.

alluscài , vrb: alluscare Definitzione fàere luscu, tzurpu in sensu morale puru, no bíere o cumprèndhere prus nudha de sa gana o disígiu de calecuna cosa (mescamente de fémina o de ómine) e fintzes po su bufóngiu a tropu; a logos, fintzes atzitzare is canes, pigare a boghes, alliare a ccn. Sinònimos e contràrios alluscorare, inganatzire, insutzuligai, suare / alliare Frases dónnia borta chi intendit sa boxi de issa dhu fait alluscai 2. su cane de catza, alluscadu, si at mannigadu su puzone chi at buscadu ◊ si li sunt alluscados sos canes no resessiat a si los catzare! ◊ a sa pitzinna si li est alluscadu su babbu e che l'at fata torrare a domo Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aveugler Ingresu to blind Ispagnolu cegar (una pasión) Italianu allampare, accecare per passióne amorósa Tedescu vor leidenschaftliche Liebe blind werden.