A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allutrinàre , vrb Definitzione imparare su catechísimu, is puntos principales de una fide Sinònimos e contràrios ammaistrae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu catéchiser Ingresu to catechise Ispagnolu catequizar Italianu catechizzare Tedescu katechisieren.

allutrinzàre , vrb Definitzione imbrutare de ludu, de ludrinzu Sinònimos e contràrios illudrare.

allútu , pps, agt Definitzione de allúere; chi est tenendho a fràmula, abbruxandho; nau de unu, chi est bene faendho atentzione, ispiritosu, abbistu / portai allutus is ogus, is origas = èssere cun sos ogros abbertos bene, allutados, abbaidendhe cun atentzione, èssere iscurtendhe bene Sinònimos e contràrios inchesu / abbillu, abbistu, allutadu, ispibillu | ctr. istudau, moltu Frases su fogu at allutu ◊ sa lampadina no bi at allutu ◊ aiseta, za no est mancus sa Cúria alluta, no! ◊ is piciochedhus ant allutu su fogu 2. s'oghiada lègia de Federicu dh'iat allutu 3. s'ant a fai sinnalis po si collunai, ma bosatrus aturai allutus! ◊ fei atentzioni e siais allutus, poita no iscieis candu at a èssi própriu cuss'ora (Ev)◊ cussa cristiana mi parit alluta meda ◊ est piciochedhu allutu, lestru de cumprendóniu Sambenados e Provèrbios smb: Alluttu Tradutziones Frantzesu allumé, habile, adroit Ingresu lighted, sharp Ispagnolu encendido, ardiente, despierto Italianu accéso, ardènte, désto Tedescu brennend, wach.

alluturàtu alloturàdu

allutzàre , vrb Definitzione castiare cun atentzione atesu Sinònimos e contràrios abbadiai, allutae, annotare, apompiai, cadebai, castiai, isperare 1, labai, mirai Frases totinduna si parat múdrigu allutzendhe su bultu de sa santa che unu pedidore Ètimu itl. alluciare Tradutziones Frantzesu ouvrir grand les yeux Ingresu to keep one's eye peeled, to look far away Ispagnolu aguzar la vista Italianu guardare lontano, aguzzare la vista Tedescu fern schauen, den Blick schärfen.

allutzerràre , vrb Definitzione pigare unu pagu sa vista candho tocat tropu lughe a ogos Sinònimos e contràrios alluinai, illugerrai, illughentare, illughinare, impannare Frases su sole mi allutzerrat Ètimu srd.

allutzigàre , vrb Definitzione coment'e allúere sa vista, apèrrere bene is ogos abbaidandho, cricandho, averguandho Sinònimos e contràrios allutzighinare, ispalpedhare Frases istaiant allutzighendhe pro copiare iscenas de catza dae una rivista ca faghiant tribàglios a telarzu.

allutzighinàre , vrb Definitzione apèrrere bene deunudotu is ogos, comen'e faendho prus atentzione, meravigliaos Sinònimos e contràrios allutzigare, ispalpedhare Frases benit un'àinu, a denote, e mi allutzighinat sos ojos, pariat ànima mala 2. cussas sunt baldiendhe sa domo cun sos ojos allutzighinados Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écarquiller les yeux Ingresu to open wide one's eyes Ispagnolu abrir los ojos Italianu spalancare gli òcchi Tedescu die Augen aufsperren.

allutzinadúra , nf Sinònimos e contràrios alluinadura, dellíriu Ètimu srd.

allútzu , nm: lutzu* 1 Definitzione genia de pische mannu de mare.

allutzuinàu , agt Definitzione nau de sa terra, de su logu, chi est fatu a lurtzina, apauladu de abba, a unu pantamu Sinònimos e contràrios apantanadu.

alluvionài , vrb Definitzione fàere sa conca a brodu cun is chistionos, cun sa tzarra.

alluxentài , vrb Definitzione fàere lúghidu Sinònimos e contràrios allucidai, allustrai, illuchidare / impompitare Frases su logu est límpiu límpiu, alluxentau a cera ◊ su lutoni si alluxentat cun limoni e cinixu ◊ labai ca est festa: tocai, alluxentaisidhas is botas! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire reluire, se parer Ingresu to make bright, to shine, to dress up Ispagnolu hacer relucir, acicalar Italianu far rilùcere, brillare, agghindarsi Tedescu leuchten, glänzen, sich herausputzen.

alluxentósu , agt Definitzione chi lughet, chi giaet o mandhat lughe Sinònimos e contràrios brilladinu, grigliadore, grillante, luchente, prellugente Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu brillant Ingresu shining Ispagnolu brillante Italianu brillante Tedescu glänzend.

alluxinài , vrb Definitzione fàere lúghidu Sinònimos e contràrios alluxentai, illuchidare, lúchere Ètimu srd.

alluxingiài allosingiàe

allúxiri , vrb Definitzione giare lughe Sinònimos e contràrios allugare, illucherare, illugare, illuminai Frases is domus artas impedint a su lugori de allúxiri a s'imperdau ◊ acurtzat sa candela a su mortu e dhi alluxit sa faci Ètimu srd.

alluzanàre , vrb Definitzione ingrassare sa terra comente faent is errios bogaos, ispainandhodhoe cosa de sustàntzia, coment'e faendho sa terra a lugiana (genia de terramíngiu bonu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fertiliser Ingresu to fertilize Ispagnolu abonar Italianu fertilizzare Tedescu düngen.

alluzonàre, alluzoràre , vrb Sinònimos e contràrios acalamai, allacanae, allartzanai, allebigiare, allizorare.

almaía , nf Definitzione mali fatu, brusceria, cosa (pipia de tzàpulu cun agúgias infrissias) chi si faet po acapiare a unu, po dhi fàere male, po dhi cambiare sa sorte Sinònimos e contràrios fatúgiu, fatura, maghia, magina.