amarigòre amargòri
amarílliu, amaríllu , nm Definizione
lillu de Maria, genia de frore
Terminologia scientifica
frs, Amaryllis belladonna, Hippeastrum reginae
Traduzioni
Francese
amaryllis
Inglese
amaryllis
Spagnolo
amarilis
Italiano
amarilli
Tedesco
Ritterstern.
amaróngiu, amarónzu , agt Definizione chi est unu pagu marigosu Sinonimi e contrari amarghitu, ranchitzu Frasi tue pro me ses amaronza, deo pro te salamatu Etimo itl. amarogno.
amàsona , nf Definizione
fémina coragiosa meda e forte
Traduzioni
Francese
amazone
Inglese
amazon
Spagnolo
amazona
Italiano
amàzzone
Tedesco
Amazone.
amassiósu , agt Sinonimi e contrari amantiosu, apichirriau, istimadore.
amassòne , nf Sinonimi e contrari amore, istima Frasi so in s'idea de àere amassone a su munnu prus chi no a Deus…
amatísta , nf Definizione
genia de pedra pretziada in colore de binu
Traduzioni
Francese
améthiste
Inglese
amethyst
Spagnolo
amatista
Italiano
ametista
Tedesco
Amethyst.
ambadúos, ambadús , agt, prn: amborduos,
ambosduos,
ammaduos Definizione
ambos duos (f. ambas duas): unu e àteru, duos leaos impare
Sinonimi e contrari
ambos
Frasi
dhi ant curau is ogos ambaduos ◊ tui ses prus pràticu de mei in ambaduas cosas
Traduzioni
Francese
les deux
Inglese
both
Spagnolo
ambos,
los dos
Italiano
entrambi,
ambedue
Tedesco
beide.
ambàghe , nm, nf Sinonimi e contrari bambaghe / ttrs. cutonivrósciu Frasi lea custa ambaghe e tapa sas campanedhas!
ambasciàda , nf: ambassada, imbasciada* Definizione cumandhu chi si faet po contu de àtere, mescamente de un'istadu, de unu guvernu; s'ufíciu de s'ambasciadore.
ambasciadòre, ambasciadòri, ambassadòre , nm: imbasciadore* Definizione persona chi portat s'imbasciada, faet una miscione; autoridade chi coment’e funtzione mantenet su tratamentu uficiale inter duos istados e guvernos diferentes Sinonimi e contrari mandatàriu Frasi Ugone respondhesit chi issu non fuit cuntentu de su sennore duca, zaighí non aiat manténniu sas promitas ne aiat rispetau su zuramentu de sos àteros ambassadores suos.
ambassàda ambasciàda
ambèssi , avb: imbesce*, umbessi Definizione a s'a. = a su contràriu, de sa manera contrària, fintzes de sa manera chi andhat prus male Sinonimi e contrari ifache Frasi su mundu est furriandusí a s'ambessi.
ambessúa abbisúi
ambesturài , vrb Sinonimi e contrari ammeschiare, imbesturai 2. est proendi àcua ambesturada cun làndiri grussu che cíxiri.
ambesúca , nf Definizione s’arremu a bisura de sacu (ma tundhu, prus a forma de bòcia) ue, in su cristianu in sa parte prus bàscia de sa bentre, si arregollet s'orina chi calat de is errigos fintzes a bènnere sa gana de meare Sinonimi e contrari buciuca, busica Frasi candho uchidiant su mannale a sos pitzinnos lis davant s'ambesuca a la survare Terminologia scientifica crn.
ambesúe, ambesúghe abbisúi
ambídha , nf: ammidha,
anghidha,
anguidha Definizione
genia de pische longu longu; sa prupa ororu de s'ispinu de un'animale (boe, porcu, e àteru); su laore treulau fatu a muntone longu in s'argiola prontu a bentulare / a. sutili, pitichedhedha = tzingorra; ambidha suzellada = a. de messalzu, bona meda, sa chi falat in sos rios a sas primas abbas de s'atunzu
Sinonimi e contrari
filatrota
/
filete,
mustela
/
arega
Modi di dire
csn:
origas, orighedhas de s'a. = is pinnas acanta a sa conca; mama de ambidha, o guarda ambidha, o mannu de anguidha = zenia de babbautzu de abba, mannu pagu prus de unu pódhighe, niedhu; pàrrere o èssere che un'ambidha ferta a lua = ammachiau, iscassiadu, chi no arrexonat prus; aciapai s'anguidha a sa coa = chircare de fàghere una cosa chi no faghet prus; leare ambidhas, pigai o donai anguidhas = collire banzu, pigai o donai surra; dare a tènnere sa coa de s'ambidha = picai po debbadas, fàghere una cosa chentza bi poder resèssere; pònniri is cosas a s'anguidha = pònnere sas cosas a filera, a zisa de ambidha; zenias de mànigu: a. iscabeciada (infarinada, frissa e paspiada cun aghedu), a. incasada (cota a budhidu e cundhida cun casu ratadu)
Frasi
est maseda e tzega che ambidha in lua ◊ est biu coment'e un'anguidha ◊ sos amigos sunt che a s'ambidha de nessarzu: la tenes, l'istringhes e ti che iscàdriat che lama de atarzu! (A.Spano)◊ seus andaus a piscai ambidha a gudroni
2.
si no mi fuu mi donat anguidha! ◊ una passada de anguidha ingollis, luegu, lah!
Terminologia scientifica
psc, anguilla anguilla
Etimo
ltn.
anguilla
Traduzioni
Francese
anguille
Inglese
eel
Spagnolo
anguila
Italiano
anguilla
Tedesco
Aal.
ambidhàda , nf Definizione su ambidhare, piscada de ambidha Frasi s'ambidhada chi ant dh'ant zuta tempus meda a montovu Etimo srd.
ambidhadòre , nm Definizione piscadore de ambidha Etimo srd.