colojàre , vrb Definizione furriare a s'àtera parte, imbuscinare a furriadura Sinonimi e contrari boltare, furriai, mòere Frasi sa panedha de su casu si che ponet in d-un'isterzu de abba frita a manera chi, colojèndhela onzi tantu, leet a intostare (G.Addis)◊ sas panedhas si dassant in sa murza colojèndhelas pro leare sale a parte e àtera.
colombèra , nf: columbera Definizione
logu chi dhue faent su niu e sa cria is culumbos, genia de buidu, de calanca, in logu de muru
Sinonimi e contrari
columbàriu
Traduzioni
Francese
pigeonnier,
colombier
Inglese
dovecot
Spagnolo
palomar
Italiano
colombàia
Tedesco
Taubenschlag.
colombéri , nm: columberi,
culumberi,
cumboberi,
cumboreri,
cumbuleri,
cummoberi Definizione
genia de armadiedhu lassau in su muru po pònnere calecuna cosa (mescamente acanta a sa forredha); su buidu chi lassant in is muros – a bortas – candho ndhe leant su ponte; istampu mannu in is muros, in orrocas, buidedhu chi dhue faent su nidu is culumbos o, si est a paris de terra, genia de cundhutu asuta de muru po passare abba
Sinonimi e contrari
abburgadorzu,
acajolu,
camaritu,
fenesta,
macarina,
percolu
Frasi
candho essis lassa sa crae in su culumberi! ◊ chie iscultat in columberi de muru iscultat male anzenu e sou puru ◊ in sas cumbessias sas bentanedhas pariant culumberis ◊ ponimus sos luminos in su culumberi de su furru ◊ at postu sa cafetera in su cumboberi tupau cun sa tendhina
2.
custu muru est totu a culumberis de cantu est male fatu ◊ connoschet donzi culumberi inuve s'impercant sas cosas pérditas ◊ eis biu cussus colomberis me in s'arroca: in cussus istampus dhui biviant feminedhas chi tessiant a tralàrgiu de òru…
Etimo
ctl.
colomer
Traduzioni
Francese
placard
Inglese
small room
Spagnolo
alacena
Italiano
pìccolo vano,
ripostìglio nei muri
Tedesco
Abstellraum.
colombína , nf Definizione brutesa, su ladamíngiu de is culumbos.
colombra , nf Definizione its, colobra? ibbàlliu po colobra? Frasi a istare intro de dommo sua est coment'e chi essat sa colombra e apenas chi podet si nch'essit a su portale!
colombrài colembrài
colómbu caómbu
colomínzu colimínzu
coloncòne calancòne
colòndra , nf Definizione pilastru, pedra segada de longu prus che àteru tundha, totu a unu o a orrugos unu in pitzu de s'àteru, po aguantare parte de unu fràigu Sinonimi e contrari colunna, coróndua, piloto 2. fràiga colondras de amore! Terminologia scientifica dmo Etimo itl. colonda.
colonéllu , nm: coronellu,
coronnellu Definizione
uficiale militare de gradu artu
Sinonimi e contrari
cdh. culunellu
Frasi
s'armada sarda fit bene arguida, sendhe tres coronellos cumandhantes (R.Congiu)◊ candho fit andhadu a tirare in leva, fatèndheli sas lastras, unu coronnellu li aiat àpidu una mància in mesu de petorras
Etimo
spn.
coronel
Traduzioni
Francese
colonel
Inglese
colonel
Spagnolo
coronel
Italiano
colonnèllo
Tedesco
Oberst.
colónia , nf Definizione
logu de unu pópulu isfrutau in podere asuta de un'istadu angenu, sa gente etotu de su logu asuta de guvernu angenu; logu ue is presoneris trebballant iscontendi una pena; logu de pàusu ue s'istat passandho una sumana po cambiare ària, po ispàssiu
2.
atressat totu su sartu de sa colónia po si assegurai chi is cundennaus ant fatu su trabballu
Traduzioni
Francese
colonie
Inglese
colony
Spagnolo
colonia
Italiano
colònia
Tedesco
Kolonie.
coloniàle, coloniàli , agt Definizione de colónia.
colonialísmu , nm Definizione manera de fàere e domíniu de chie, mescamente un'istadu, si faet mere de su logu angenu.
colonialísta , agt, nm Definizione amantiosu de su colonialismu, chi o chie faet colonialismu.
colonizadòre , agt, nm Definizione chi o chie si apoderat de su logu angenu, si faet mere de su chi pertocat po diritu naturale a un'àteru pópulu, de èssere mere in logu suo e de si guvernare a manu sua.
colonizàre , vrb Definizione andhare a si fàere meres de su logu de un'àteru pópulu.
colonizatziòne , nf Definizione
su si apoderare su logu angenu, de un'àteru pópulu, su dhu mantènnere asuta de domíniu
Traduzioni
Francese
colonisation
Inglese
colonization
Spagnolo
colonización
Italiano
colonizzazióne
Tedesco
Kolonisation.
colòra colòbra