canísca , nf Definizione
genia de piscigani, fintzes de duos metros de mannària
Sinonimi e contrari
canusu,
musciola
Terminologia scientifica
psc, galeorhinus galeus
Etimo
itl.
canisca
Traduzioni
Francese
squale
Inglese
shark
Spagnolo
tiburón
Italiano
squalo
Tedesco
Hai.
canischiadòri , agt, nm Definizione chi o chie caníschiat, murrúngiat a dentes sidhadas, cun tzacu Sinonimi e contrari arrabbiosu, febosu Etimo srd.
canischiài , vrb Definizione murrungiare a boghe surda, a dentes sidhadas comente faet su cane, cun fele Sinonimi e contrari arrinzare, ranzidare.
caníschiu , nm Definizione su canischiare, su murrúngiu surdu chi faet su cane candho dhu faent arrabbiare o biet cosa, innanti de apedhare po ammeletzu o po fàere ischidu Sinonimi e contrari arrunzu Etimo srd.
canistèdha, canistédhu caistèdha
canistédhu 1 caistédhu
canistérju , nm Definizione cane de istrégiu: nau a disprétziu de chie si cumportat male, faet male, dannu, e àteru deasi, àbbile solu a papare Sinonimi e contrari iscorporadu, istercorjale Etimo srd.
canistrèdha caistèdha
canistrédhu caistédhu
canístru , nm Definizione genia de pane bellu, totu pintau, fatu a bisura de pigiones, de fògias, frores, e àteru, fatu po isposóngiu, po una sacra e festas deasi Terminologia scientifica pne Etimo ltn. canistrum.
canitzare , vrb Definizione arrennegare, fàere arrennegare che cane, giare tzacu, fàere arrennegu Sinonimi e contrari arrabbiai, arrannegai, infuterare Frasi custos bighinos no los podiamus bídere ticu e sa pisterchina bi leaiamus gustu a los fàghere canitzare (S.Saba)
caníu , agt Definizione incanidu, chi portat is pilos canos, biancos Sinonimi e contrari canu, pilialvu, pilicanu.
canivète , nm Definizione unu bonu a nudha, persona de perunu importu, chi ponet mente a s'àteru coment'e cane chi ponet aifatu Sinonimi e contrari babballucu, ballalloe, ballullu, bichillocu, innóchidu, lolle, mentzosu.
cànna , nf Definizione
genia de erba linnosa (upm) chi faet manna, arta, longa fintzes chimbe e ses metros, cun su truncu buidu de nodu in nodu ue bogat una fògia manna, longa e lada unu tretu imbodhigada a istrintu e poi aperta deunudotu e acabbada a punta, portat s'arraighina a cotzina nodosa, unu pagu a cotzighina grussa, faet su frore a ispiga manna (pinnitzu); cun custu númene si podet nàrrere css. cambu de erba buidu in mesu (o fintzes prenu), mancari precisandho canna de ite est (es. de trigu, de órgiu, de fae, de orruo, de bide, de moriscu, de càule, de latuca, de gureu); un'arremu de sa carena fatu a cundhutu; mesura antiga de longària; una calidade de canna est cussa de tzúcuru, prena che a sa canna de su moriscu ma abbosa e druche meda, a brocadas curtzitas (sa brocada est su tretu de nodu a nodu); parte tuvuda de un’arma chi isparat, ue ch’essit su tiru / min. cannita, cannixedha
Sinonimi e contrari
cambu
Modi di dire
csn:
c. pisana = canna bella tènnera chi faghet in sos rios (ma nadu de zente, pessone arta meda, fintzas conchilébia e de pagu frimmesa); c. furistera = itl. bambú, impitada pro fàghere ainas de sonare; c. de tzúcuru = canna prena, russa che a sa canna pisana, durche meda (de cussa faghent túcaru), a nodos curtzos; c. de filiverru = arrogu longu de filiverru; c. de figuíndia = upu, canna isperrada in punta fata pro bodhire morisca, figu, e gai; c. de candelobbru = ue s'intrat sa candhela, in su candhelobbre; sa c. de su gúturu o de is prummonis = garguena; canna de rú = tentalza, àlamu; c. de soli = rajos de sole; c. de romana = su bratzu de s'istadea, ue bi sunt marcadas sas intacas e si ponet su pirone; c. de aràdulu = sa timona; innetare c. (in cobertantza)= fàghere sa púliga; essiri in cannas de crobeta, in cannas malas = pesàresi a boghes male arrennegados, pesaisí a cannas pisanas; no tocare una cosa mancu cun tres cannas de Baronia = èssereche tropu atesu, no fàghere a la tocare; si bi girat su bàrriu de sa c. (nadu de logu) = no bi at nudha, est líchidu totu, bóidu, chentza trastes nudha, (nadu pro ccn.: chi est solu deunudotu, chentza neune)
Frasi
ispuligare, segare, isperrare, prantare canna ◊ sa canna si ndhe segat in zennarzu, candho est lómpida ◊ a ndhe iscutinare s'olia andhat bene a canna ◊ trexentus cannas friscas, cincuxentus sicadas… ses in mari e no piscas…
2.
candho lu tocat si ndhe dogat innedha tremèndhesi che canna ◊ est reu, téteru che canna ◊ est débbile che canna
3.
lassànt is mannugas in terra acapiadas cun sa canna de su trigu atotu ◊ a nudha servit sa canna si no at ispiga ◊ su trigu fàciat conca manna, mancai non fàciat canna!
4.
in sa càscia bi at cannas de fresi, lentolos e costúmenes ◊ iseta finas a che tèssere custa canna de furesi! ◊ at fatu una canna de muru bullu ◊ est bortaedie: bi at galu sete cannas de sole
5.
si fut imbàtiu in is primus cannas de su soli, chi fut bessendu ◊ duas cannas de sole a serentina, longa s'umbra de su chercu in sa piata…
Cognomi e Proverbi
smb:
Cannas, (Decannas)
Terminologia scientifica
mt, Arundo donax
Etimo
ltn.
canna
Traduzioni
Francese
roseau
Inglese
reed
Spagnolo
caña
Italiano
canna comune
Tedesco
Rohr.
cànnaba , nf Definizione linu cagnu, erba bella po fàere tessíngiu Sinonimi e contrari cagnu, cànnabu.
cannabàrju , nm: cannavarzu Definizione logu semenau a cànnau Etimo ltn. *cannabariu(m).
cannabàtzu canavàciu
cannàbida , nf: cannàpida, cannàpide Definizione genia de furriadòrgia de canna po giagarare pigiones, fàere fuire is arresias o tutinas: est una canna (a logos duas) de unos duos metros, isperrada mesu mesu, po duos tresunos de sa longària e iscudendhodha in ària faet unu sonu chi giàgarat, faet fuire, is pigiones Sinonimi e contrari mémula Frasi sonu de cannàpide ◊ tzòcala, sa cannàbida, Totoi! 2. comintzaiat a boghes e chentza sensare cannàbida: "Mòvedi! Si no ti ndhe pesas luego, ti ndhe tiro pedhibedhi cun cobertas e cun totu!" Terminologia scientifica sjl Etimo srd.
cannabítu , nm: cannaghitu,
cannaitu,
cannoitu Definizione
codriola de cànnau; lobu de fune chi si betat a murros de s'animale po dhu pigare a tira
Sinonimi e contrari
balentinu,
cordedha,
cordigliola,
filadissa,
funedhu,
ispaitu,
músciu,
presógliu,
toroneu,
tzunghedhu
/
dogale
Frasi
ponidhus in logu chi no dhui tirit bentu e afrimadhus a cannabitu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cordage de chanvre
Inglese
hemp rope
Spagnolo
cable de cáñamo
Italiano
cànapo,
cordicèlla
Tedesco
Hanfseil.