frúnda, frúndha , nf: frúndhia,
frunna,
frunza 2,
frúnzia,
frúnzua Definizione
tira de cosa (codriola, trícia de linu, àteru) fata a manera de iscúdere a pedra atesu: a unu càbudu portat unu nodu (chi si mantenet cun is primos duos pódhighes e s'iscapat a su mamentu chi s'iscudet), a s'àteru giughet unu lobu chi s'intrat in su pódhighe de mesu po no iscapare sa frundha deunutotu; in mesu giughet su prediali, chi est ispartziu in tres cun d-unu lobu dópiu, o portat un’orrugu larghitu de pedhe, a manera de dhue pònnere sa pedrighedha de iscúdere / min. frunnedha
Sinonimi e contrari
fréndhula,
fróndula,
passígia
/
resessida,
resurtadu,
revéntida
Modi di dire
csn:
partire che crastu dae f. = currendi a tota fua; falare a f. = arrúiri a forti, calai acoment'e perda iscuta a frunda; fàghere f. mala = donai resurtau légiu, andai mali; fàghere bona f. = andai bèni, donai resurtau bonu; èssere rutu a f. = istare male de saludu, arrimadu; avb. a f. = meda; crèiri a totu is frundas = crere totu, èssere creijolu, babbalocu; múere che perda de f. = passai o andai a zúmiu de sa fuliesa
Frasi
intrendi ti apu biu in mesu ballu a zúmiu che perda iscuta a frunda (B.Lobina)◊ prite no ti filas una frundha a che giagarare sos puzones a crastu?
2.
li at dadu unu corfu a conca e cudhu est rutu a frundha, ammustérchidu ◊ li at iscutu un'ilbrunzigone e faladu est a frundha! ◊ fit andhendhe caminu caminu e setzi mi lu bido falendhe a frundha! ◊ so ruta a frundha: mancu a caminare bi la fato!
3.
cudhu de cumentzare e de fuire est de sa gente chi at sempre fatu male sa frúndhia (A.Casula)◊ fradi tuu no at iscritu, no iscieus ita frunda at fatu! ◊ gei no ant a narri ca fillora tua at fatu frunda maba, si at pigau su diploma! ◊ frundha mala at fatu: mancu su sèmene ndh'amus torradu! ◊ si no che fio zeo a ti arregodare su dovere, ndh'aias fatu una de frundha!…
4.
malàidu a frunda nanca fiat!
Traduzioni
Francese
lance-pierre,
fronde
Inglese
sling
Spagnolo
honda
Italiano
fiónda
Tedesco
Schleuder.
frundhadòre , nm: frundhiadore Definizione
chie est àbbile a iscúdere a frundha
Sinonimi e contrari
frundhuleri,
passigiadori
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frondeur
Inglese
slinger
Spagnolo
pedrero,
hondero
Italiano
frombolière
Tedesco
Schleuderer.
frundhàgu , nm: fundhacru,
fundhacu,
fundhagu,
fúndhagu,
funnagu Definizione
genia de magasinu fatu asuta de terra, in is domos; aposentu terrenu e mescamente asuta de su paris de s’orruga
Sinonimi e contrari
bàsciu 1
/
fundhache
/
fúndhigu
Frasi
mancari serraos is funnagos funt abarraos comente fut tanno ◊ ponimus sas provistas in frundhagu ◊ suta de domo bi at unu frundhagu prenu de it'e manigare
2.
su catolazu triballat in su frundhagu de una domo acurtzu ◊ so ruta falandhe a su frundhagu
3.
it'est chi nat a sa mente a ne bogare a pígiu dae funnagos iscuriosos foedhos antigos de su sardu? (P.La Croce)
Etimo
itl.
fondaco
Traduzioni
Francese
sous-sol
Inglese
basement
Spagnolo
sótano
Italiano
scantinato
Tedesco
Kellergeschoß.
frundhàle , nm: frunnale Definizione fune de pramma filada Sinonimi e contrari fune Frasi candho no aiat zoronada si che andhaiat a si fàghere carchi frundhale de linna peri sos caminos Etimo srd.
frundhàre , vrb: frundhiare,
frundiai Definizione
tirare a passígia, iscúdere o imbolare a frundha; fuliare, betare a s'àliga
Sinonimi e contrari
arremilai,
frumbulare,
infrundulae
/
foliai,
frundhire,
iscavulai,
sciuliai 1
2.
duos bratzos che dha sunt istesiandhe e frundhiandhe a cara a inue fut
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lancer des pierres avec la fronde
Inglese
to sling
Spagnolo
hondear
Italiano
frombolare
Tedesco
schleudern.
frundhàta , nf Definizione cropu de frundha Sinonimi e contrari ifrundhada Frasi sos pitzinnos no secant prus sos vridos de barcones a frundhatas ◊ si la colaiant leàndhesi a frundhatas sas lampadinas de sa piatzedha Etimo srd.
frúndhia frúndha
frundhiadòre frundhadòre
frundhiadúra , nf Definizione su iscúdere a frundha; su frundhire, su fuliare o perdimentare sa cosa / èssere a f. (nau de cosa)= a meda Sinonimi e contrari frundhidura Etimo srd.
frundhiàre frundhàre
frundhída , nf Definizione su frundhire, su fuliare / avb. (bèndhere) a sa f. = a baratu meda, coment'e fuliandho sa cosa Sinonimi e contrari fuliada Etimo srd.
frundhidúra , nf Sinonimi e contrari frundhiadura, fuliadura, iscavuladura Etimo srd.
frundhínu , agt Definizione chi costumat a istare in giru / rúere a terra a f. = a corpu, a istràmpidu Sinonimi e contrari andariegu, bandhuleri, corruntoneri, currijolu, rundhellu, zirellu.
frundhíre , vrb: frunnire Definizione
betare a una parte, atesu, a terra, lassare ccn. cosa chi no serbit prus; perdimentare sa cosa pigandhodha coment'e chi no costet nudha o siat de pagu importu; rfl. nau pruschetotu de fémina chentza cojuare, crocare chentza cricare contos po si giare a un'ómine, coment'e faendho pagu contu de issa etotu
Sinonimi e contrari
foliai,
frundhare,
irbotulae,
iscavulai,
sciuliai 1
/
isperdisciare,
perdimentare
| ctr.
allogae,
collire,
conchistare
Frasi
si aiat de intrare in chelu, dae su tronu sou beneitu tiat chircare de che frundhire a Deu! ◊ no l'ammito chi si frundhat su pane a su ladàmene, ca mi ammento s'apretu de su fàmene candho ischidare mi faghiat chito (A.Onano)
2.
sos pagos sodhos chi preulit los frundhit fatu de sos tzilleris! ◊ a fàghere gai est a la frundhire, sa cosa, no a la conchistare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
jeter
Inglese
to throw away
Spagnolo
echar
Italiano
buttare via
Tedesco
wegwerfen,
vergeuden.
frundhíu , pps, agt Definizione de frundhire; chi est fuliau, perdimentau Sinonimi e contrari imbolau.
frúndhula fróndula
frundhuléri , nm Definizione chie est àbbile a iscúdere a frundha Sinonimi e contrari frundhadore, passigiadori Frasi pei lestros pastores frundhuleris ant populadu de lúmenes sa terra.
frundiài frundhàre
frundiólu , nm Definizione una genia de martigusa areste Terminologia scientifica mt.