lillía lílla 2
lilliràre , vrb: lilliriare Definizione trèmere de su fritu; su si mòvere po si ndhe bogare su fritu Sinonimi e contrari aciuciudhae, altudhire, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, tiritare Etimo srd.
lílliri , nm Definizione genia de maniposa; bobboi chi ponet a is trastos de orrobba, fintzes sa cria de su bobboi chi si papat su trigu chistiu; cosa díliga meda Sinonimi e contrari seisei / lanasta Terminologia scientifica crp Etimo srd.
lilliriàre lilliràre
lillixédhu , nm Definizione min. de lillu; prus che àteru, duas genias de erba chi faent coment'e una chibudhita asuta Terminologia scientifica rba, Ornithogalum exscapum, Prospero autumnale.
lillòra , nf Definizione chistionu a boghe arta in cosas de pagu contu, tanti po istare foedhandho Sinonimi e contrari bàdula, ciaramedha, ciarra, lúlluru, paraleta Frasi no s'intendhet prus nudha, totu mudos che croca, tzelà totu sa lillora chi at ispassiau s'impudhilada (P.Pireddu).
líllos , prn Definizione li + los: lios, bi los, si dhos/dhus Frasi sos pitzinnos lillos passizat, los zocat, los ballat e candho si ndhe irfadat los zuchet a sa tzia.
lillósu , agt Definizione coment'e prenu de lígios, fatu bellu, ma nau de ccn. in su sensu de alligru (de lilla bona) e fintzes de su contràriu (arrennegau, chi arrespondhet chentza crabbu, ufrau, de mala ispétzia o lilla mala) Sinonimi e contrari pregiau 2. gei ant a èssiri pagu lillosus, is propietàrius, candu ant a isciri de cust'àtera tàcia!◊ tanti gei ndi torrat lillosu de su sartu, sempri fadiau! Etimo srd.
líllu lígiu
líllu 1 , prn Definizione li + lu: liu, bi lu, si dhu Frasi s'errore lillu iferchiant in conca sos mastros de ferru candho andhabant a ferrare sos boes.
lilluasúlu , nm Definizione lillu de muru, genia de lígiu Terminologia scientifica rba, Iris germanica.
lillubbúrdu , nm Definizione lillixedhu de castangiola o asulu, una genia de erba chi faet asuta che una chibudhita de sa mannària de una castangedha; àtera calidade de erba chi faet a chibudhita asuta Sinonimi e contrari castangiola 1 Terminologia scientifica rba, Moraea sisyrinchium, Allium nigrum Etimo srd.
lillusía , nf Definizione linnighedha fine asciuta o orrughedhos po allúere fogu Sinonimi e contrari chimuza, ischimuza, pampuzia Frasi ndhe at batidu una nae, lillusia pro alluminzu ◊ s'allominzu est sa linna fine, lillusia.
lilluspósu , nm Definizione
frori de spadoni, erba chi naschet in mesu de is laores e faet frores orrúbios
Sinonimi e contrari
spadixedha,
spadoni,
spàdula
Terminologia scientifica
rba, Gladiolus italicus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
glaïeul
Inglese
sword-lily
Spagnolo
estoque
Italiano
gladìolo dei campi
Tedesco
Gartensiegwurz.
líma , nf: limma Definizione
genia de matighedha e de frutu che a su limone, mannu, a prupa ispungiosa e súciu marigosu, corgiolu grussu
Frasi
duas limixedhas cruas dhas segu e pòngiu in pratu…◊ tui no cuntratas ni limma e ni limoni!
Terminologia scientifica
frt, Citrus maxima
Etimo
spn.
lima
Traduzioni
Francese
pamplemousse,
pamplemoussier
Inglese
shaddock
Spagnolo
pomelo,
toronja
Italiano
pomelano
Tedesco
Pampelmuse.
líma 1 , nf: limma 1 Definizione
aina de atzàrgiu po pulire o acutzare a arrasigadura ferru o àteros metallos / genias de lima: a tres, a cuatru puntas (o atzas), a coa de topi, a gortedhu; lima surda (nau de unu) = riu mudu, mudurcu, chi no daet a bídere su chi o chie est, chi faghet totu suta suta
Frasi
candho sa fiama de sa resorza est bene tirada, si trabàgliat chin sa lima pro l’isgrussare e pro li dare una fromma galana
Terminologia scientifica
ans
Traduzioni
Francese
lime
Inglese
file
Spagnolo
lima
Italiano
lima
Tedesco
Feile.
limadòre , nm Definizione chie limat.
limadúra , nf Definizione
su limare; s'arrasigadura de ferru o de àteru metallu chi si faet limandho
Traduzioni
Francese
limage,
limaille
Inglese
filing
Spagnolo
limado,
limadura,
limadura
Italiano
limatura
Tedesco
Feilen,
Feilstaub.
limài, limàre , vrb Definizione
ifinigare, pulire, arrasigare, acutzare a lima; trebballare calecuna cosa (fintzes iscritura) in fine, cun incuru, fàere méngius unu trebballu / l. ferru = fàghere arrennegare, primmàresi
Traduzioni
Francese
limer
Inglese
to file
Spagnolo
limar
Italiano
limare
Tedesco
feilen,
ausfeilen.