cuadhissèdha , avb Definizione a c. = pònnere una cosa apitzu de s'àtera, nau mescamente de is cambas Etimo srd. Traduzioni Francese à califourchon Inglese astride Spagnolo a horcajadas Italiano cavalcióni Tedesco rittlings.

cucutzúra , nf: cucuzura, cugugiura, cugutzura, cuguzura Definizione totugantu su chi serbit po carragiare, de ammontu Sinonimi e contrari acavannu, ammantadroxu, ammuntolzu, assacarru, carralzamenta, carrarzura, coguzu, covacura, cubutóngiu, cugutzadorza, cuzicadura, cuzicura, incarralzu Etimo srd. Traduzioni Francese tout ce qui sert à couvrir Inglese covering Spagnolo cobertura Italiano tutto ciò che serve per coprire Tedesco Decke.

cufidàre , vrb Definizione nàrrere calecunu segretu o cosa delicada a unu, in manera personale e no in cara de àtere chiesisiat Sinonimi e contrari iscobiare | ctr. cuai Etimo itl. Traduzioni Francese se confier à Inglese to open one's heart Spagnolo confiarse Italiano confidarsi Tedesco sich anvertrauen.

culturínas , avb Definizione èssere in c. = àere belle e acabbau una cosa Traduzioni Francese toucher à sa fin Inglese said of a situation coming to an end (action) Spagnolo estar en las últimas Italiano agli sgóccioli Tedesco am Ende.

cumproàre, cumprobài, cumprobàre , vrb: cumprovai Definizione iscumbatare, provare a bíere si una cosa est o coment'est, si est abberu, si arresurtat Sinonimi e contrari controbbare, iscumproare, proare Frasi lu cherzo cumproare a bídere si est abberu su chi narat! ◊ a sa banca bi sunt lómpidos sos cummissàrios pro cumproare sos contos ◊ già chi cumproadu ti apo, est finidu s'istimare! (G.L.Salis)◊ Gesugristu torrendi a biu at cumprobau sa Divinidadi sua Etimo spn., ctl. comprobar, comprovar Traduzioni Francese mettre à l'épreuve Inglese to put s.o. to the test Spagnolo poner a prueba, demostrar Italiano méttere alla pròva, dimostrare Tedesco auf die Probe stellen.

cunfigiméntu , nm Definizione su cundhimentu chi si faet fríere in s'ógiu po unu papare (chibudha, pedrusèmene, àgiu e àteru) Sinonimi e contrari fridura, sufrissu Frasi apu fatu su cunfigimentu po su sucuvà Traduzioni Francese hachis à base d'oignons que l'on fait rissoler avec des aromates Inglese sauté Spagnolo sofrito Italiano soffritto Tedesco angebratenes Gemüse.

cuscujinàre , vrb Definizione foedhare a s'iscúsiu Sinonimi e contrari ascugiare, chideriare, iscusiare Etimo srd. Traduzioni Francese discuter à voix basse Inglese to confabulate softly Spagnolo confabuar Italiano confabulare sommessaménte, sottovóce Tedesco heimlich reden.

debrèsse, debrèssi , avb: diabressi, drabessi Definizione coitandho, chentza pèrdere tempus Sinonimi e contrari allestru, impresse / cdh. dipressa | ctr. abbellu Frasi si fiat dépiu firmai diabressi, fadiau ca no fiat faina po issu ◊ fetzat debressi! Etimo srd. Traduzioni Francese vite, à la hâte Inglese in a hurry, soon Spagnolo de prisa Italiano in frétta, prèsto Tedesco schnell.

deidàle , nm: didabi, didale, didali, dirali, tidale Definizione genia de cugudhu de làuna chi si ponet a sa punta de su pódhighe po cosire cun s'agu a manu / didali de prata, de lutoni, de maist'e pannu Sinonimi e contrari bidale, dighidale* Traduzioni Francese dé à coudre Inglese thimble Spagnolo dedal Italiano ditale Tedesco Fingerhut.

dejúnu , nm, agt: deunu, deunzu, digiunu, dijunzu, diugnu, diunu, diunzu Definizione su istare chentza papare; chi est chentza papare, chi no at papau / segare su deunzu = papai innantis de acabbai su tempus de su giaunu; èssere a sa deuna = chentza manigare, sentza de ai papau nudha de diora; faci de digiunu = isfaciu, légiu, mortu de fàmini (nau a menisprésiu) Sinonimi e contrari deinu 1, giaugnu, irgeunzu / geunu*, giaúngiu, irgeunzu, irgiaúngiu | ctr. satzau Frasi est faghindhe su deunzu ◊ in chida santa fit sempre faghindhe peneténscia e in deunzu 2. candho pesat sa boghe a sa deuna, no si devet permítere su paone, mancu brullendhe, a si pònnere afaca! ◊ custu binu lu podes bufare finas a sa diuna Traduzioni Francese jeûne, à jeûn Inglese fasting Spagnolo ayuno, en ayunas Italiano digiuno Tedesco Fasten (Pl.), nüchtern.

demèda , avb Definizione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinonimi e contrari daora Frasi demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Etimo srd. Traduzioni Francese il y a beaucoup de temps Inglese a long time ago Spagnolo desde mucho Italiano da mólto tèmpo fa Tedesco längst, seit langer Zeit.

diciósu , agt, nm: ditzosu Definizione chi o chie tenet dícia, fortuna, bona sorte Sinonimi e contrari addiciadu, additzosau, afoltunadu, assortadu, contentu, fadosu, iscofadu | ctr.   deldiciadu, disdiciosu, ifoltunadu Frasi sa ditzosa sorte nos diat in paradisu! ◊ ditzosu a chie ti at a incapare! ◊ de sas intragnas diciosas naschet su bellu fiore ◊ diciosu de chini tenit mulleri, e no coment'e dèu chi seu sorteri! Etimo spn. Traduzioni Francese heureux, qui a de la chance Inglese happy, lucky Spagnolo feliz, dichoso Italiano felice, fortunato Tedesco glücklich.

dilatài , vrb: dilatare Definizione su crèschere de mannària de unu materiale prus che àteru cun su caentu, illargare fintzes coment’e isfodhonadura; tirare o lassare agoa Sinonimi e contrari crèschere / arreusai, crastinare, pellongare, slargai | ctr. afíere, miminare, torrai / antebitzare 2. tocat a fai su doveri sentza dilatai de dí in dí! Traduzioni Francese dilater, renvoyer à plus tard Inglese to delate, to defer Spagnolo aplazar Italiano dilatare, rimandare Tedesco ausdehnen, verschieben.

dinnànti, dinnàntis , avb Definizione die innanti, die prima de una calesiògiat die, ma mescamente sa die innanti de gianteris, torrandho agoa cun is dies, tres a oe, chentza de contare oe: oe, deris, gianteris, dinnanti / dinnantis ariseru = gianteris Sinonimi e contrari | ctr. barigadu Frasi sos pisedhos sunt torrados a zogare prus inganidos de su dinnanti 2. in su giornali de dinnantis ariseru un'articulista at nau chi innòi cantànt is cantantis mannus Etimo srd. Traduzioni Francese il y a trois jours Inglese three days ago Spagnolo hace tres días Italiano tre giórni fà Tedesco vor drei Tage.

discanciósu , agt: discansosu, discantzosu, discassosu Definizione chi dhue at discantzu, chi si faet a discantzu, chi est bonu a fàere; nau de ccn., chi si dha leat a discantzu, chentza presse / vida discansosa, giogos discansosos = chi faghent piaghere, chi si bi leat gustu, chi bi cheret pagu ifadu o irfortzu Sinonimi e contrari fàcile | ctr. inzotosu, peleosu, trabagiosu Frasi andhe vida discassosa sa chi faghet cussu, sempre in bidha! ◊ ah, mih, a triballare cun custa computera za est discassosu: paret unu zogu! ◊ a is fillas dhis donàt sa lana modhi e sa prus discantzosa po dha filai Etimo srd. Traduzioni Francese confortable, à l'aise Inglese comfortable Spagnolo cómodo, descansado Italiano còmodo, agévole, riposante Tedesco bequem.

dispiàchiu , pps, agt: dispiàghidu, dispiàghitu, dispràsiu Definizione de dispiàchere; chi est provandho dispraxere Sinonimi e contrari abbrudhatu, amarguradu, annicadu, atassau, discuntentu | ctr. piàchiu / contentu, pregiau Frasi si fiaus postus a arrí, perou sa cosa si fut dispràxia etotu 2. su sardu austesu puru at comintzau a mòrrede e seus totu dispràsios ◊ festus morendi de su sidi, andaus a circai àcua ma no nd'eus agatau e si ndi seus torraus dispràxius Traduzioni Francese qui a beaucoup de peine Inglese disliked, annoyed, sorry Spagnolo disgustado Italiano dispiaciuto, contrariato Tedesco betrübt, traurig.

fadósu , agt Definizione chi tenet fadu, sorte, fortuna; a logos fintzes àbbile, trassosu, malu Sinonimi e contrari addiciadu, afoltunadu, assortadu, auradu, diciosu, iscofadu / furone | ctr. ifoltunadu Frasi ca ndhe teniat ódiu, si ficheit in conca s'idea de l'apostare a fusile e de fagher sa festa a su fadosu (Prantaferru)◊ chi siat líbberu de dogni male e fadosu! 2. tanti fusti fadosu, cudha dí, ligendi sa litra!…◊ arroba su tempus chi dhui fua dèu no nd’iat mancau ni de su schivu e ni de su fadosu Etimo srd. Traduzioni Francese qui a de la chance Inglese lucky Spagnolo afortunado, dichoso Italiano fortunato Tedesco glücklich.

fantasiósu , agt Definizione de sa fantasia, chi pertocat sa fantasia, chi est fatu a fantasia, pentzau, immaginau; chi paret cosa de fantasia de cantu est bellu, ispantosu Sinonimi e contrari ispantosu, meravizosu, pantasiosu Etimo itl. Traduzioni Francese qui a beaucoup d'imagination, fantastique Inglese fanciful Spagnolo fantasioso Italiano fantasióso, fantàstico Tedesco phantastisch.

farcài , vrb: afracai* 1, flacai, fracai 1 Definizione fàere pisca de pische o cassa de pigiones a lughe de fogu o de lantione o farca Frasi candu su stàinu est abertu no fait a fracai ◊ a fracai bollit nai a allui sa làmpada e pungi su pisci chi si aciapat Terminologia scientifica pscd. Traduzioni Francese pêcher à la lanterneu Inglese night fishing or chasing with a lamp Spagnolo cazar con candil Italiano frugnolare Tedesco mit der Blendlaterne fischen o. jagen.

feníle, feníli , nm Definizione logu inue si chistit su fenu Sinonimi e contrari fennera Terminologia scientifica msg Traduzioni Francese fenil, grange à foin Inglese hayloft Spagnolo pajar, henil Italiano fienile Tedesco Heuscheune.

«« Cerca di nuovo