matzítu , nm Definizione
min. de matzu, matzitedhu
Traduzioni
Francese
bouquet
Inglese
small bunch
Spagnolo
ramito (de frores)
Italiano
mazzolino
Tedesco
kleines Bündel,
Sträußchen.
mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definizione
genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola)
Sinonimi e contrari
mesedha,
mesichedha,
mesita
Frasi
fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias
Terminologia scientifica
mbl
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
petite table
Inglese
small table
Spagnolo
mesita,
mesilla
Italiano
tavolino
Tedesco
Tischlein.
minòre , agt, nm: minori Definizione
de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni
Sinonimi e contrari
acocoadu,
bassu,
minorache,
minudu
/
giòvanu,
piciocu,
pisedhu 3
| ctr.
mannu
Frasi
est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi!
2.
at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos
3.
sos minores no votant
Cognomi e Proverbi
smb:
Minore
/
prb:
abba minore no girat molinu
Etimo
ltn.
minore(m)
Traduzioni
Francese
petit,
mineur
Inglese
small
Spagnolo
pequeño,
menor de edad
Italiano
pìccolo,
minorènne
Tedesco
klein,
niedrig,
jung,
Kleine.
minoredhédhu , agt Sinonimi e contrari
minoredhutzu,
pirrichininiu
Traduzioni
Francese
très petit
Inglese
very small
Spagnolo
muy pequeño,
minúsculo
Italiano
piccolíssimo
Tedesco
sehr klein.
minoríle , agt Definizione
chi est minore, unu pagu piticu
Sinonimi e contrari
minorache,
minudu,
picochile
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
minuscule
Inglese
small,
tiny
Spagnolo
minúsculo
Italiano
minùscolo
Tedesco
sehr klein.
mucadorédhu , nm: mucaloredhu,
muncadoredhu,
muncaloredhu Definizione
orrugu cuadrau de orrobba de portare in busciaca po innisire su nasu, limpiare is murros, o àteru; est fintzes muncadore piticu
Sinonimi e contrari
pannigioledhu,
pannutzedhu
Frasi
cust'ómine comintzat a pránghede a borrighinos e si che at tirau su mucadoredhu de buzaca ◊ pònedi mucadoredhu in busaca, no ti bisonzet!
2.
maridu e mulleri fiant a murrúngiu ca issa boliat pigai unu mucadoredhu de seda
Traduzioni
Francese
petit mouchoir
Inglese
small hanky
Spagnolo
pañuelo de bolsillo
Italiano
fazzolettino
Tedesco
Taschentuch (kleines).
obighédhu , nm: opighedhu,
pighedhu Definizione
min de óbiga: genia de arretza pitica, intéssia craca, intrada in d-una frochidha de ferru posta in màniga
Terminologia scientifica
ans
Traduzioni
Francese
petit filet de pêche
Inglese
small creel with a handle
Spagnolo
red pequeña
Italiano
cóppo
Tedesco
Kescher.
ofédhu , nm Definizione
min. de ofu: nodighedhu chi si faet in sa lana filada (mescamente candho no est bona)
Sinonimi e contrari
budhuca,
burroni 1,
murutuledhu,
nodichedhu,
tzurunga
Cognomi e Proverbi
smb:
Offeddu
Traduzioni
Francese
petit nœud
Inglese
small knot
Spagnolo
nudo pequeño
Italiano
nodétto
Tedesco
Knötchen.
ossichédhu , nm: ossixedhu,
ussichedhu Definizione
min. de ossu, ossu piticu; a logos fintzes oliedhu, su frutu de s'ogiastu
Traduzioni
Francese
osselet
Inglese
small bone
Spagnolo
huesito
Italiano
ossicino
Tedesco
Knöchelchen.
pabarúncula , nf: paburúncula Definizione
fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu
Sinonimi e contrari
brúgula,
buizola
/
cífrinu,
fanialla,
palfaruza
Frasi
li at essidu una pabarúncula in buca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pustule,
bouton d'acné
Inglese
small red pimple in the face
Spagnolo
pústula,
grano
Italiano
pustolétta
Tedesco
Pickel.
palichèdha , nf: palighedha Definizione
min. de pala 1: pala pitica, aina po umprire terra, giarra, àliga e àteru
Traduzioni
Francese
petite pelle
Inglese
small shovel
Spagnolo
pala,
paleta
Italiano
palétta
Tedesco
Schippchen.
palinèdha , nf: pallinedha,
parinedha Definizione
min. de palina: de s'istrégiu ladu de fenu (est fatu de iscaria), est cussu piticu (unos baranta centímetros de diàmetru) e a costaos bàscios, prus largu in is oros
Sinonimi e contrari
caistedha
Frasi
Mariarosa at postu is cocòis e is modhitzosus in sa palinedha ◊ apicaus dhui at sedatzus po fai sa farra, parinedhas e crobedhas
Terminologia scientifica
stz
Traduzioni
Francese
petite corbeille
Inglese
small basket
Spagnolo
cesta pequeña
Italiano
canestrino
Tedesco
kleiner Korb.
paneríta , nf: parinita,
paronita Definizione
genia de paneri
Sinonimi e contrari
paneredhu
Frasi
iscurtzas, a munnedha cugudhadas, in dies caldas e in dies fritas, cun córvulas, cestinos, paneritas in Tàtari intrant a una trumada ◊ atzendhe sos pensamentos e arríbbalos in una paronita de seda (Z.Zazzu)
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
corbeille,
panier
Inglese
small basket
Spagnolo
cesta
Italiano
cestèllo
Tedesco
kleiner Korb.
pannighedhútzu , nm Definizione
min. de pannighedhu
Traduzioni
Francese
petite serviette
Inglese
small napkin
Spagnolo
servilleta
Italiano
tovagliolino
Tedesco
kleine Serviette.
pazichèdha , nf: Definizione
pàgia minuda, farinu de pàgia
Traduzioni
Francese
petite paille
Inglese
small straw
Spagnolo
paja fina
Italiano
pagliume
Tedesco
Stroh.
pedrischèdha , nf: pedruschedha,
prediscedha,
predischedha,
preduschedha Definizione
orrughedhu de pedra, pedra pitichedhedha (upm), pedrighedha
Sinonimi e contrari
pedrighina,
pedrischédhula,
perdixedha,
predaredha,
predusca
Modi di dire
csn:
zúchere o pònnere p. in s'iscarpa = ficare carch'idea in conca, coment'e cosa chi no lassat in asséliu; intèndhere p. in s'iscarpa = tènniri calincuna cosa chi unu no podit baliai; èssere che pedrischedha in iscarpa = ifadosu meda
Frasi
sa beridade ponet predischedha in s'iscarpa a chie de issa no est amantiosu ◊ sos Sardos esiliaos sunt preduschedha de rivu cussumada dae s'abba ◊ s'abba de su rivu trazat prediscedhas lúchidas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pierrette,
caillou
Inglese
small stone
Spagnolo
piedrecilla,
piedrecita
Italiano
pietruzza,
sassolino
Tedesco
kleiner Stein.
peinchédhu , nm Definizione
peighedhu, pei piticu, pei de pipiu
Sinonimi e contrari
pedighedhu,
peúnculu
Traduzioni
Francese
petit pied
Inglese
small foot
Spagnolo
pie pequeño
Italiano
piedino
Tedesco
Füßchen.
piantòne 1, piantòni , nm: plantoni,
prantone,
prantoni Definizione
matighedha de prantare o prantada ma ancora pitica
Sinonimi e contrari
arvuritu,
matixedha,
matutzedha
Frasi
sos campos fint fatos a binzas e a ortos de prantones de frútora ◊ su procu ndi at bogau su mellus prantoni ◊ si che segas su prantone no faet prus sa mata! ◊ resurtadu metzanu, ca tue ses che prantone tropu abbadu!◊ su prantone est a dh'adderetzari a piticu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
arbrisseau
Inglese
small tree
Spagnolo
árbol pequeño
Italiano
alberèllo
Tedesco
Bäumchen.
pichícu , agt, prn: biticu,
picicu,
piticu,
pitiu,
pitzicu Definizione
chi (o unu chi) tenet pagu mannària: nau cun ironia, su foedhu podet bòllere nàrrere mannu, meda, ma fintzes própriu minore, antzis minore meda, nudha puru, fintzes segundhu ite si iat a bòllere (es.: piticu su fàmini!… = meda (nau de unu chi giai si biet ca tenet fàmene); piticu su prexu!… = pagu, própriu nudha (nau de unu chi giai si biet chi no est prexau)/ min. piticadhedhu, pitichedhedhu, pitierredhedhu, pitiedhedhu, pitiridhedhu, pitirrinchinu; famíllia pitia = cun totu is fígios minores
Sinonimi e contrari
minore,
minudu,
picocu,
pistirincu,
pistiringhinu
| ctr.
mannu
Frasi
s'ierru fait is dis tanti pitias chi apena orbésciu bis iscurigai ◊ est piticadhedhu aditzu si bit! ◊ su fuedhai meda fait sa dí pitia
2.
at donau su bistiri a sa manna, sa rosa a sa pitica ◊ mellus a morri a pitiu po no sufriri a mannu tanti pena ◊ andat bèni po mannus e pitius
3.
piticu s'arrogu de casu chi si at segau… agiummai no mi ndi lassat!
Cognomi e Proverbi
smb:
Pitiu, Pittiu
/
prb:
mellus chi pràngiant is piticus chi no is mannus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit,
moins grand,
moindre
Inglese
small
Spagnolo
pequeño
Italiano
pìccolo,
minóre
Tedesco
klein.
pingiadédhu , nm Definizione
min. de pingiada, padedha pitichedhedha
Sinonimi e contrari
padedhutza,
padezone,
pingiorighedhu,
pinzatolu
Traduzioni
Francese
petite marmite
Inglese
small pan
Spagnolo
cazo
Italiano
pentolino
Tedesco
kleiner Topf.