piticadhédhu , agt: pitichedhedhu Definizione
chi est piticu meda, própriu pagu cosa de mannària
Sinonimi e contrari
minudu,
picaradhedhu,
pitiarredhedhu,
pitinninniu,
pitirrinchinu,
tzintzirichedhu
| ctr.
debberone,
mannu
Traduzioni
Francese
très petit
Inglese
very small
Spagnolo
muy pequeño
Italiano
piccolìssimo
Tedesco
sehr klein.
pítzolu , nm: pítzulu Definizione
orrughedhu piticu de cosa, fintzes dinaredhu, o dinare pagu / pitzuledhu = su didixedhu
Sinonimi e contrari
minudu,
píciu 1
/
spíciu
Frasi
furrissí a custa parti, ca intendit unu pitzuedhu de triàticu! ◊ no ndh'as a essire finas chi no as a àere pagadu s'últimu pítzulu!
Etimo
itl.
picciolo
Traduzioni
Francese
monnaie (petite)
Inglese
small change
Spagnolo
menudo (dinero),
suelto
Italiano
spìcciolo
Tedesco
Kleingeld.
pitzuédhu , nm Definizione
orrughedhu piticu, un'apenas de cosa
Sinonimi e contrari
arrogu,
bículu,
bucone,
cànciu,
pítzia,
tancu,
túturu
Frasi
depu aciungi unu pitzuedhu de craboni a su fogu
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
small piece
Spagnolo
trocito,
pedazo
Italiano
pezzétto
Tedesco
Stückchen.
polcédhu , nm: porcedhu,
porchedhu,
portzedhu 1,
procedhu Definizione
su fedu de sa màdria, su minore de su porcu, prus che àteru candho est de calecunu o pagos meses; nau solu pl., s'arraighina de s'abrutzu (chi faet grussa, pruposa e a bisura de apesile)/ min. porcedhedhu: porchedhu de naschidórgiu; fai sa faci che procedhu fatu in sànguini = orrúbia (de pàrrere insambentia)
Sinonimi e contrari
copiedhu,
polchitu
/
ttr. purchedhu
Modi di dire
csn:
porchedhu o lèpere de sant'Antoni = maniposa, seisei chi acudit a sa lughe a denote, braballiscu; porchedhedhu de milli pedes = aperigúngia; zúghere su coro che porchedhu in sacu = bolaola, a tochedhos de assuconu o timinzu; fàghere porchedhos (nadu de imbriagos) = revessare, bombitare; fagheresindhe che porchedhu (de una cosa de papai, de bufai)= papaindi o bufaindi meda, totu su chi si tenit in ganas, a satzadura
Frasi
sa sue at fatu deghe porchedhos ◊ su procedhu pesau a leori fait petza saboria
3.
cun su coro che porchedhu, ispetaia a torrare tia Pietrina cun apoltas bonas ◊ ndh'est faghindhe, de porchedhos, cussu fegone!…◊ sos binos faghent zogu malu, si unu si ndhe faghet che porchedhu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Porceddu, Porcheddu, Porqueddu, Purcheddu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
porcelet
Inglese
small pig
Spagnolo
lechón,
porcino
Italiano
porcellino,
maialétto
Tedesco
Ferkel.
ramagliète , nm: arramaletu,
gramagliete,
ramaletu,
ramallete,
romagliete,
romajete,
romallete,
romoletu,
tramallete Definizione
matzu de frores; in css. frutu, duos o tres o prus frutos atacaos apare in su tenaghe: unu r. de cariasa, de supeva, de pira; a logos narant ramallete a sa follaera edra (Hedera helix) ca faet su frore coment'e unu ramagliete
Sinonimi e contrari
màrtulu,
matzu,
trintzilleri
/
candhelalzu,
èdola,
èllera,
folladedha,
follaera
/
cdh.grédhula
Frasi
li at donadu romajetes de oro e oricinas ◊ romaglietes de frores si ndhe ponzat ses o sete ◊ su fiore chi ndh'est rutu promitit romaglietes de frúture
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
bouquet
Inglese
small bunch
Spagnolo
ramillete
Italiano
mazzolino
Tedesco
Sträußchen,
Bündel.
rísida , nf Definizione
su erríere, iscracaliada o pasta de errisu
Sinonimi e contrari
iscacagliada,
iscacàgliu,
iscacaratzu,
iscracanzu,
iscracaxu
/
cdh. risaredha
Frasi
est de una rísida ischifosa! ◊ li fruscieit in orijas una rísida manna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclat de rire,
petit rire
Inglese
laughter,
small laugh
Spagnolo
risotada,
carcajada,
risilla,
risita
Italiano
risata
Tedesco
Lachen,
unterdrücktes Lachen.
rodighèdha , nf: rodixedha Definizione
min de roda, orroda pitica, ma fintzes s'ossu tundhu de is benugos
Sinonimi e contrari
arrodedha 1,
badhadori,
rodita,
rotedha 1,
ruédhula
Traduzioni
Francese
petite roue
Inglese
small wheel
Spagnolo
rueda,
rodaja,
rótula
Italiano
rotèlla
Tedesco
Rädchen.
sorighítu , nm Definizione
min. de sórighe, sórighe piticu, tonighedhu
Sinonimi e contrari
topixedhu
Traduzioni
Francese
petit rat
Inglese
small mouse
Spagnolo
ratoncito
Italiano
topolino
Tedesco
Mäuschen.
spiradéru , nm Definizione
genia de apertura pitica in sa domo po che fàere essire fumu o cambiare s'ària
Sinonimi e contrari
isperada,
isperaxolu,
poltellitu
Etimo
spn.
respiradero
Traduzioni
Francese
soupirail
Inglese
small opening
Spagnolo
resquicio
Italiano
spiràglio
Tedesco
Spalt.
tabèdha , nf: taedha,
tauledha,
tavedha,
toedha 1 Definizione
tàula pitica, fine; genia de pala de còere a màniga curtza; genia de taulita po ispruinare orrobba; tira de cosa chi si ponet a su bruncu de su porcu po chi no forroghet e a is bigos po no súere; fresa de casu, casigiolu mannu prus de chilu; a logos fintzes sa cabiga de su carru
Sinonimi e contrari
taulita
/
ispàdula 1
Modi di dire
csn:
taedha de mele = pane o bresca de meli; taedha de ladru = sestu, cantu mannu de lardu comente si costoit salidu; taedha de prantàgia = arzoledha, tuledha de pranteri
Frasi
tabedha pro tèndhere su pane ◊ su bene nostru est totu in custas manos gallosas, tostas che taedha ◊ lestras coment'e lampu, azurridas e revessas, a su colpu de sa taedha faghiant su fossu, iscudindhe!
Etimo
ltn.
tabella
Traduzioni
Francese
tablette
Inglese
small board
Spagnolo
tabla pequeña
Italiano
tavolétta
Tedesco
Brettchen.
tàca , nf, nm: tacu Definizione
logu artu e in paris in pitzu, mescamente orroca sola, logu de orroca arta totu a inghíriu
Sinonimi e contrari
giara,
gollei,
ibba,
pranedha 1
/
tecu,
toneri,
texile
Frasi
sas abbas a bàsciu terra falant dae sos tacos de Diosa ◊ su tacu ainca funt is domus de gianas est unu pranu calcàriu assurcau de is errius
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
petit plateau rocheux
Inglese
small rocky tableland
Spagnolo
pequeña meseta rocosa,
peña llana
Italiano
tacco,
pìccolo tavolato roccióso
Tedesco
felsiges Tafelland.
teríca , nf, nm: tilica,
tilicu,
tirica,
tiricu,
trica 1,
tzirica Definizione
cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu
Sinonimi e contrari
caschete,
cocollitu,
sedhina
Frasi
sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih!
Terminologia scientifica
drc
Traduzioni
Francese
gimblette
Inglese
small doughnut
Spagnolo
rosquilla rellena de mosto cocido o miel
Italiano
ciambellina
Tedesco
kleiner Kringel.
tirighèdha , nf: tirixedha Definizione
tira pitichedha
Traduzioni
Francese
petite bande
Inglese
small stripe
Spagnolo
tirita
Italiano
strisciolina
Tedesco
Streiflein.
topixédhu , nm Definizione
min. de topi, sórighe piticu; genia de animaledhos chi assimbígiant a unu sorighitu e po cussu naos topixedhu de sartu, sórigh'e nuscu, top'e búgia, calecunu fragosu
Sinonimi e contrari
sorighitu
Terminologia scientifica
anar, crocidura russula var. ichnusae, c. suaveolens var. sarda, suncus etruscus
Traduzioni
Francese
musaraigne,
musette
Inglese
white-toothed shrew,
small mouse
Spagnolo
ratoncito,
musgaño
Italiano
topolino,
topino,
toporagno
Tedesco
Mäuschen,
Hausspitzmaus.
trumbíta , nf: trummita Definizione
trumba pitica; su murru de su porcu; parte de sa carena de unu bobboi (es. abe, musca) adata po surbire o pigare
Sinonimi e contrari
corrineta
2.
is porcus candu isforrogonant cun sa trumbita faint foradas
Terminologia scientifica
sjl
Traduzioni
Francese
petite trompette
Inglese
small trumpet
Spagnolo
trompeta pequeña,
trompa
Italiano
trombétta
Tedesco
kleine Trompete.
tumbarédhu , nm Definizione
tumborru piticu; casidhu
Sinonimi e contrari
tumbarinu
Frasi
fit che cane presu e postu a isfamigare pro ndhe otènnere sa pedhe lanza pro fàghere tumbaredhos
Terminologia scientifica
sjl
Traduzioni
Francese
petit tambour
Inglese
small drum
Spagnolo
tamboril
Italiano
tamburétto
Tedesco
kleine Trommel.
turronète , nm Definizione
turrone segau e imbodhigau a orrughedhos piticos
Sinonimi e contrari
turronedhu
Traduzioni
Francese
petit nougat
Inglese
small torrone
Spagnolo
trozos de turrón
Italiano
torroncino
Tedesco
kleiner Nougat.
tzacarèdha , nf: itzacarredha,
tzacarredha 1 Definizione
tzàcurru sighiu; furriadòrgia, arrana de canna, genia de aina po sonare in chida santa, o fintzes una genia de matraca fata cun tres tauledhas chi faent sonu iscudendhosi apare e fintzes su tzàcurru etotu; pipiriolu, pitariolu de canna de fenu; canna isperrada chi is bingiateris faiant tzacurrare po isciuliare is pigiones; aligusta pitica; genia de àghina niedha / èssiri una tz. = nau de ccn., abbarrare sèmpere foedhandho, a barra posta
Sinonimi e contrari
stóchidu,
trachedhu,
tzacàrridu
/
straciarana,
tzaculitas 1
/
tzacaredhu,
tzacarradore
Frasi
portàt is ogus giai allugerraus de su fogu arrabiosu de is fosilis e in is origas sa tzacarredha de sa mitràglia
2.
comenti a castiadori fiat bellu: cun sa tzacarredha in manu fadiat su fúrria fúrria in mesu de is giualis e su pilloni passàt atesu ◊ mi at lassau sa tzacarredha po agordai sa bíngia
Terminologia scientifica
sjl, crx
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement,
petite langouste
Inglese
rattle,
small lobster
Spagnolo
estallido,
pequeña langosta
Italiano
crepitìo,
aragostèlla
Tedesco
Geknister,
Heuschreckenkrebs.
umperóllu , nm Definizione
istugighedhu de terra istangiada impreau a pònnere ógiu
Sinonimi e contrari
alarollu
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
huilier en terre cuite
Inglese
small glazed jar
Spagnolo
aceitera
Italiano
utèllo
Tedesco
irdenes Töpfchen.
zinzíu , nm, nf: ciciu 1*,
zizia 3,
ziziu Definizione
orrugu de istrégiu de terra o de ghisu; frorighedhu de campu e fintzes frocu o àtera cosighedha po bellesa / ziziu grogo = caragànciu
Sinonimi e contrari
cicia 1,
zínzili
/
ghísciu
/
fioredhu,
zizioli
Frasi
cussu curustu no cúmbidat a nemmos mancari lu facant a zizios! ◊ in su presépiu bi aiat berveghedhas de zinziu
2.
sos zizios de su campu cherent abba e sole pro èssere bellos ◊ za si ndhe at postu de zizios e de fetas, cussa!…◊ pintat che zizios totu su chi acatat
Traduzioni
Francese
débris de terre cuite,
petite fleur
Inglese
shard,
small flower
Spagnolo
trozos,
flor pequeña
Italiano
còccio,
fiorellino
Tedesco
Scherbe,
Blümchen.