abbéntu , nm Definizione
su fragu, s'arrastu chi si pigat in s'ària, pruschetotu pudésciu / timire a unu a s'a. = tímiri fintzas s'arrastu de unu
Sinonimi e contrari
abbentada,
arrancu,
fracu,
pudescioi,
meleda
Frasi
su sirvone at leadu abbentu e prima de suprire a sa posta at iscostazadu
2.
cussu tantu abbramidu malandrinu tzertosunos lu timent a s'abbentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
puanteur
Inglese
bad smell,
reek
Spagnolo
peste,
hedor
Italiano
puzza
Tedesco
Gestank.
acarigàe, acarigài, acarigàri , vrb Definizione
pigare is fragos, s’arrancu cun is càrigas, cun su nasu, fintzes istare a su crica crica e bòllere ischire totu / cani acarigau = cane chi pigat bene meda is fragos, s'arrancu
Sinonimi e contrari
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fiagare,
frusai,
nuscai
Frasi
boghidenci cussa piciocona, no depit abarrai incui acarigandu! ◊ est acarighendi su bentu chi fragat de mari ◊ cussu s'est infaciau in genna po acarigai!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell
Spagnolo
oler
Italiano
annusare
Tedesco
riechen.
annajàre , vrb: annasare,
annaxare Definizione
pigare fragu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fiagare,
nuscai
Frasi
si nche afungat una podhicata in su tabbacu e annasat ◊ sos canes a murru paradu sunt annaxendhe ◊ su cane est annasandho si bi at àtera zente
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell
Spagnolo
olfatear
Italiano
annasare
Tedesco
riechen.
annàsere , vrb Definizione
pigare su fragu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
arrancai 1,
arrastai,
fiagare,
nuscai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell
Spagnolo
oler
Italiano
annusare
Tedesco
riechen an.
annàsu , nm Definizione
sa capacidade de pigare is fragos, su pigare is fragos, s’arrancu / andhare annasu annasu = andai fraga fraga (e fintzas iscrucullendi su chi faint is àterus)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flair
Inglese
smell (sense of)
Spagnolo
olfato
Italiano
annuso,
fiuto
Tedesco
Beschuppern,
Schnüffel.
arrancài 1 , vrb Definizione
pigare s'arrancu, su fragu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
annàsere,
fiagare,
franigai,
nuscai
Frasi
sentza de mancu biri nudha connoscit tot'is fragus: cussu arrancat bèni, lah! ◊ cussu no bit e no arrancat ◊ mancai arranchis, de custu tui no ndi papas! ◊ is topis fiant cun su bruncu frungi frungi, arranchendi in logu de casu ◊ cussa si satzat sa pecedha e nosu arrancaus su fragu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flairer,
sentir
Inglese
to smell
Spagnolo
oler
Italiano
odorare
Tedesco
riechen.
fiàcu 1, fiàgu , nm: flacu 1,
fracu 1,
fragu Definizione
abbentada chi si leat cun su o chi si sentit in su nasu
Sinonimi e contrari
abbentada,
abbentu,
antori,
arrancu,
arrasta,
frusa,
nuscu
/
cdh. fiacu
Modi di dire
csn:
essire, andhare, pònnere fragu a sa cosa, leare, iscapai f. (custu bollit nàrriri fintzas "bogai fragu"); zenias de fragu: bellu, pudésciu, béchinu (de craba), bíschidu (= agru), putzinosu, púdidu (= de pudesciori), brusiadu (= de cosa abbruxada); avb. a fragu = fraghendi, cun fatzilidade meda; andai fragus malus a ccn. = bogare fama mala
Frasi
at istérridu sa bestimenta pro che li bogare su fiagu de s'inserru ◊ intrat su fiagu areste de su pruleu ◊ so lendhe fragu brusiadu: ite at a èssere? ◊ portu cussu fragu in is càrigas ◊ cuss'erba mi at lassadu su fragu in manos ◊ sas cosas postas paris leant s'una su fragu de s'àtera ◊ isterre custa cosa in fora a che li essire su fragu malu ◊ soe a fiacu de casu e de verveche ca faco su pastore
2.
comente l'as àpida custa cosa, a fragu? ◊ custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca immoi est tempus ◊ daghi nos cogiamos, a fostè mancu fiagu a nares bondhe acudit!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
odeur
Inglese
smell
Spagnolo
olor
Italiano
odóre
Tedesco
Geruch.
fiagàre , vrb: fracare,
fragai,
fragare Definizione
pigare fragu, is fragos, arrancu; in cobertantza, cricare ccn. cosa; bogare o lassare andhare fragu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fraghigiai,
nuscai
Modi di dire
csn:
andai fraga fraga = furitendu, arrotza arrotza, chirchendhe a s'airada, che cane in catza (ma nau de is piciocos chi currint aundi dhui at piciocas); cosa chi fragat = una chistione pro un'àtera, zenia de iscusa, de iscóbiu; fragai che pubusa = èssere púdidu a tzutzu
Frasi
su cane giraiat fiaghendhe su rastu e s'aera ◊ fiat fraghendi in dogna logu a càrigas obertas che cani de cassa ◊ mi ant dadu unu fiore pro mi lu fiagare
2.
sannoris a crobbata e a cicia arrólliant de contonada in contonada, cichendu, fraghendu…
3.
mi praxint custas arrosas ca frangant ◊ custa cosa fragat de casu ◊ est aici brutu chi fragat de aillargu
4.
custa est cosa chi fragat, gopai: no est po sa saludi ma po fai càncua farrassa manna chi funt circhendu!
Etimo
ltn.
fragrare
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell,
to exhale
Spagnolo
oler,
olfatear,
oler
Italiano
fiutare,
odorare,
emanare odóre
Tedesco
riechen.
frusài, frusàre , vrb: afrusae Definizione
pigare sa frusa, su fragu, s'arrancu; andhare aifatu de s'arrastu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fiagare,
isimare,
nuscai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell
Spagnolo
olfatear
Italiano
fiutare,
annusare
Tedesco
riechen.
olfàtu , nm Definizione
sa capacidade de pigare is fragos, de fragare, cosa chi si faet cun su nasu
Sinonimi e contrari
nuscu
Traduzioni
Francese
odorat
Inglese
smell
Spagnolo
olfato
Italiano
odorato
Tedesco
Geruchssinn.
pudidína , nf: putitina Definizione
su pudidore, fragu chi faet a gana lègia, e fintzes brutesa de iscurrentziadura; preugu pudhinu / p. de intro ’e mama = genia de ladamíngiu grogo chi su pipiu de naschidórgiu ndhe faet is primas dies; èssere una p. = nau de ccn., chi est malu, botosu
Sinonimi e contrari
pudescioi,
pudina
Frasi
sa créita fit s'única cosa chi, impare chin sa putitina de sa bassa de sos cusinos, lu manteniat in mesu de su segnoriu
2.
a zòvanu cussu fuit una pudidina!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
puanteur
Inglese
bad smell
Spagnolo
peste,
hedor
Italiano
puzza
Tedesco
Gestank.