isgangagliàre , vrb Definizione erríere a iscracàlios, a tzérrios, mòrrere de s'errisu Sinonimi e contrari chighigliare, iscacagliare Etimo srd. Traduzioni Francese rire à se décrocher la mâchoire Inglese to split one's sides with laughter Spagnolo desternillarse de risa Italiano sganasciarsi dalle risa Tedesco sich krummlachen.

issannàda, issanniàda , nf Definizione su issannare; cropu de sanna, fintzes aungada, iscarràfiu / issannada de porcu, de rú Sinonimi e contrari assannigada Etimo srd. Traduzioni Francese coup de défense Inglese blow with the tusk Spagnolo colmillazo Italiano zannata Tedesco Hieb mit den Hauern.

istrudhàda , nf Definizione cropu de terudha; su tanti de cosa chi leat una terudha Sinonimi e contrari istrudhonada, terudhada / palte, partzida 2. za la zughet una bella istrudhada de machine, cussu! Etimo srd. Traduzioni Francese coup de louche Inglese blow with a ladle Spagnolo cacillo Italiano mestolata Tedesco Schlag mit der Schöpfkelle, Schöpfkellevoll.

ludrigonàu , agt Definizione chi est totu brutu de ludu Sinonimi e contrari alludrigonau, illudrau, imbuludradu Frasi portat is cratzonis mesu ludrigonaus Etimo srd. Traduzioni Francese crotté Inglese spattered with mud Spagnolo enfangado Italiano infangato Tedesco kotig.

maciamúrru , nm: matemurru, matimurru, matzamurru, matzimurru Definizione genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu Sinonimi e contrari martiguserzu, matimbródhiu, milciamuredhu / abbunzadura Frasi cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru 2. e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini Etimo itl. Traduzioni Francese soupe de pain cuit avec de la sauce Inglese bread cooked with sauce, mess Spagnolo calandraca, sopa de pan y galletas, barullo Italiano mazzamurro Tedesco eine Brotsuppesorte, Brotbrei mit Tomatensauce, Hudelei, Heidenlärm.

marràda , nf: marrara Definizione su marrare, su trebballare a marra; su cropu de pei (de ananti) chi giaent is animales a terra, coment'e a arrasigadura (e fintzes crache) Sinonimi e contrari tzapada / immarrargiada / càrcini Modi di dire csn: andai o cúrriri a marradas = andhare a brincos, crabiolare, atapendhe a forte sos pes a terra, nadu de cadhu (e fintzas de zente) a tota fua; pesaisí a marradas = pesàresi a cumeradas, a brincos; pèrdiri sa m. = pèrdere sa fortza, sa balia Frasi a Paschixedha sa primu marrada de sa faixedha depiat èssiri acabbada 2. su cuadhu si ndi est pesau a marradas candu si est agatau cun sa funi in su tzugu! ◊ s'ebba daiat marradas in s'impedradu ◊ su cuadhu at giau tres marradas a piturras a su meri 3. custu mengianu apu biu in su celu una cosa mai bia, coment'e un'istella, currendi a marraras ◊ is molentis andant a marradas ◊ frarixedhu miu comenti at biu su coró c’iscudit su fàsciu a terra e atacat a curri a marraras, a cérrius Etimo srd. Traduzioni Francese piochage, coup de patte, coup de griffe Inglese blow with a paw Spagnolo azadazo, coz Italiano rampata Tedesco Scharren.

mécus , prn: megus Definizione prn. impreau agiummai solu cun sa prep. chin, cun, e agiummai solu po inditare cumpangia: chin mecus, cun megus = cun dèu; raru in megus (cosa chi propriamente su srd. narat intro meu) Frasi tue beni cun megus ca andhamus a fàghere cosa! ◊ benide cun megus: bos apo a fàghere piscadores de ómines (Ev)◊ como fachies sos contos chin mecus! ◊ sa note colada Elias at dormiu chin mecus ◊ tochit, bèngiat, bèngiat cun megus! 2. ses restada in megus ◊ faco comente sos àteros ant fatu chin mecus ◊ peri chin mecus su tempus no est meta bellu ◊ aite vos chesciades chin mecus? ◊ fide as chin Deus e chin mecus? Etimo ltn. mecum Traduzioni Francese avec moi Inglese with me Spagnolo conmigo Italiano insième a me, in mia compagnìa Tedesco mit mir.

modosamènte , avb Definizione cun bona manera, chentza si arrennegare, chentza foedhare male Frasi li beto boghe modosamente a che bogare su bestiàmine chi fit fatendhe dannu Traduzioni Francese poliment, gracieusement Inglese with grace Spagnolo modosamente Italiano garbataménte Tedesco liebenswürdig.

muscéllu , nm Definizione pisci saliu, pruschetotu petza de tunnina salia e asciutada Sinonimi e contrari musciamari Terminologia scientifica mng Traduzioni Francese filet de thon séché Inglese salt fish (generally prepared with tuna meat) Spagnolo mojama Italiano mosciame Tedesco Salami aus Thunfischfilets.

obighédhu , nm: opighedhu, pighedhu Definizione min de óbiga: genia de arretza pitica, intéssia craca, intrada in d-una frochidha de ferru posta in màniga Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese petit filet de pêche Inglese small creel with a handle Spagnolo red pequeña Italiano cóppo Tedesco Kescher.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definizione abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Sinonimi e contrari abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Frasi luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Etimo srd. Traduzioni Francese crier de douleur Inglese to howl with pain Spagnolo gritar por el dolor Italiano urlare di dolóre Tedesco vor Schmerzen schreien.

pandhelàdu , agt Definizione chi dhi ant postu bandhelas, fatu che una pandhela, fatu bellu cun bandhelas Sinonimi e contrari abbanderau* Frasi fit una nave totu pandhelada cun fetas coloridas Traduzioni Francese pavoisé Inglese decked with flowers Spagnolo embanderado Italiano imbandierato Tedesco beflaggt.

parapúntu , agt Definizione chi est totu istampau, totu puntu Sinonimi e contrari pertusatzu, pipionidu, precolatzu, tavunadu, trapau Traduzioni Francese criblé de trous Inglese riddled with holes Spagnolo agujereado Italiano bucherellato, sforacchiato Tedesco durchlöchert.

pedràda , nf Definizione pedra pitica iscuta atesu, cropu de pedra / leare a pedradas, giogàresi a sa p. = iscúdere a pedra Frasi si sunt giogados a sa pedrada e a isse li at essidu unu biaconcu in chizos Etimo srd. Traduzioni Francese coup de pierre Inglese blow with a stone Spagnolo pedrada Italiano sassata Tedesco Steinwurf.

sanzinàdu , agt Definizione chi est a ispertiadas de diferente colore Sinonimi e contrari balzu, beltigadu, perdigatzu, pertiatu Frasi pisu, orzu sanzinadu Traduzioni Francese zébré Inglese with white and black stripes Spagnolo cebrado Italiano zebrato Tedesco schwarz und weiß gestreift.

sartissàrtis , avb Definizione nau pruschetotu de sa manera de s'ischidare, a cropu, coment'e sartandho, giagaraos, apustis de unu bisu légiu chi faet assicare Sinonimi e contrari isartisarti Frasi si nch'est ischidada sartissartis ◊ fit mesu dormidu, candho unu tochedhu che l'at ischidadu sartissartis (L.Pusceddu) Etimo srd. Traduzioni Francese en sursaut Inglese with a start Spagnolo de sobresalto Italiano di soprassalto Tedesco plötzlich.

sconchiài, sconchinài , vrb: isconchinare* Definizione mòvere sa conca a cropu (coment'e orruendho ainnanti), fàere isconchiadas, mescamente candho unu tenet sonnu e fintzes apostadamente po nàrrere chi eja o chi nono; istorrare a unu de fàere una cosa Sinonimi e contrari iscabiare, tzilibbecare, tzurumbecare / scronnoriai Frasi candu no est de acórdiu abarrat sconchiendi ◊ est a su scónchia scónchia, mortu de sonnu Traduzioni Francese chanceler, trébucher (de la tête) Inglese to overbalance with one's head Spagnolo cabecear Italiano tracollare della tèsta Tedesco kippen des Kopfes beim Einnicken.

secúndhe , prep: segundhu, segundis, sicundhe, sicundhu, sicunne, sicunnu, sincundhu Definizione foedhu chi (a solu o cun sa prep. a) acumpàngiat unu númene o pronúmene po giare s'idea chi calecuna cosa est cunforma, adata, adatada a cussu: si podet nàrrere fintzes a solu po giare un'idea de diferente possibbilidade Sinonimi e contrari cuforma Modi di dire csn: sicundhe mene, tene, isse = a pàrriri miu, tuu, suu; a sicundhe de… = segundhu su…; in sicundhe + nm. pl. chi inditat logu = in tzertos (nm.)… dhoi at (nm.) aundi… Frasi secundhe issu no si ndhe acatat un'àtera gai bella ◊ sicunnu ite faches fuitinne! ◊ segundhu tue mi pagas cun cosas de nudha!…◊ su telarzu faghet sonu divressu segunnu su chi tesset ◊ a sincundhu s'istampu su bobborrotzi ◊ a segundu de su daori si pigat sa mexina ◊ si bendit sa cosa a segundu de su tempus ◊ a segundis, est cosa de arriri o de timiri ◊ Cristos est torradu a biu segundhu sas Iscrituras ◊ sicundhu tene est gai 2. podet andhare bene comente podet andhare male: segundhu! ◊ in sicundhe cussorjas andhat peri su focu ◊ gopai andàt a domu insoru po dhis aderetzai is pilus, dónnia tres cidas o una borta su mesi, segundu (B.Lobina) Cognomi e Proverbi prb: segundhu su pastore sas belveghes Etimo ltn. secundum Traduzioni Francese selon Inglese in accordance with, according to Spagnolo según Italiano secóndo Tedesco nach, gemäß.

técus , prn: tegus Definizione prn. de persona chi s'impreat agiummai solu cun sa prep. cun, chin po inditare prus che àteru cumpangia: chin tecus, cun tegus = cun tui Frasi cun tegus giogo e m'ispasso ◊ cun tegus so istadu note e die ◊ pro no mi èssere cun tecus amicadu no credas oe chi sia pentidu ◊ nois creimus in tegus ◊ ómine perunu at àpidu tratonzu malu chin tecus ◊ sa poesia in tegus est naschida che rosa bella, che rosa dechida (N.Demurtas) 2. la tenzo cun tegus, mih, pro su dannu chi mi as fatu! Etimo ltn. tecum Traduzioni Francese avec toi Inglese with you Spagnolo contigo Italiano in tua compagnia, insième a te Tedesco mit dir.

tingiósu , agt: tinzosu Definizione chi est càrrigu de tíngia; nau de ccn., chi est càrrigu de dépidos, chi est arrestigu, de manu istrinta, pòberu Sinonimi e contrari becosu, runzosu / aggantzadu, coghedhu, limidu, susuncu Frasi est unu cane tinzosu 2. chini est gelosu morit tingiosu ◊ po si preni is busciacas issu a su fradi dhu torrat tingiosu! Etimo ltn. tineosus Traduzioni Francese teigneux Inglese affected with ringworm, stingy Spagnolo tiñoso Italiano tignóso Tedesco grindig.

«« Cerca di nuovo