contibízu , nm: contifizu,
contipitzu,
contipizu,
contivígiu,
contivizu,
contivixu,
cuntivígiu Definizione
incuru, cabu, atentzione in su fàere o tènnere is cosas; cosas de fàere, impreu, cosas de atentzionare, de pentzare, fintzes pistighíngiu, pentzamentu / pònnere, parare c.
Sinonimi e contrari
atendéncia,
atendimentu,
contiverju,
cunviu,
fracongia,
impíciu,
imprastu,
incuru,
manígiu,
oloidura,
pensamentu
/
cdh. cuntivíciu
| ctr.
abbandhonu,
irbandhonu,
iscontipizu,
trascura
Frasi
no est a pompiare su pizu de sa cara in sa fémina, ma sa salude, s'onestade, su contipizu in totu ◊ si no bi at contivizu, su dinari bolat che su fumu ◊ so andhadu cun grandhe contivizu chirchendhe ◊ contivizu apo a tenner de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ est ómine de grandhe contivizu ◊ in sas cosas bi cheret contivizu ◊ para contivígiu chi no si seghet sa soga chi filas!◊ sa maistredha dhue poniat contivixu po inditae is cosas a is piciochedhos
2.
canno sa zustissa tocat a s’ispessata in domo tua, macari no apas furatu, carchi cuntipitzu ti assennet semper ◊ cumintzendhe a mancare s'oro candho ancora restait de fraigare su turrione, su zuighe rueit in contivizu mannu chi ndhe perdeit finas su sonnu ◊ fit ponendhe contipizu a sa muzere pro ammaniare su locu ◊ ghirabant a bidha e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a s'impreu
3.
sa mancada de su babbu l'aiat lassadu bàrriu de contivizos ◊ est tribagliendhe e vivindhe in mesu a tantos duros contivizos ◊ su pitzinnu zuchet sa bússia a isticu de milli contipizos
Cognomi e Proverbi
prb:
chie at contivizu no dormit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diligence,
soin,
tâche
Inglese
care,
task,
industry
Spagnolo
celo,
esmero,
encargo
Italiano
diligènza,
premura,
operosità,
incombènza
Tedesco
Fleiß,
Eifer,
Auftrag.
cumàndhu , nm: cumandu,
cumannu Definizione
su podere de cumandhare, de giare órdines, e fintzes s'órdine o sa cosa chi si cumandhat etotu, fintzes sede de is o de unu cumandhante; faina, mescamente de andhare a unu logu po calecunu bisóngiu, chi si faet po contu de ccn. (po praxere o a pagamentu), cosa chi unu tenet de fàere a contu suo etotu (coment'e cosa chi dha cumandhat su bisóngiu); cosa o chistione chi si tenet de nàrrere a ccn.
Sinonimi e contrari
cumandamentu,
óldine
/
commissioni,
faina,
masione,
impérciu
Modi di dire
csn:
mandhare a c., nàrrere unu c.; èssere de bonu a c. = chi fait sa cummissioni, chi ponit menti, chi andhat a su cumandhu chentza istare preghèndhelu meda, chi dhu fait bèni; fàghere unu c. e chentu bisonzos = fai tanti cosas a su própiu tempus; fai su piciochedhu ’e cumandus = tènnere un'impreu de pagu contu, a fàghere cumandhos; èssere a c. anzenu = dipèndhere de is àteros; negare su cumandhu a ccn. = nai ca no a chini pregontat su prexeri de dhi fai una cummissioni
Frasi
bae e làssami istare, chi no so mancu a cumandhu tou, no! ◊ sa bidha fit semper abannonata dae chie aiat potere e cumannu ◊ sos benes suos siant a cumandhu tou!
2.
Chica girat che unu fusu, cosit e isciàcuat e prènciat e fait cumandus ◊ so essidu a fàghere unu cumandhu ◊ su piciochedhu mi faet totu is cumandhos ◊ su pitzinnu est bonu e no negat mai su cumannu a nessunu ◊ a babbu tou nàrali a bènnere a domo ca li cherzo cumandhu!
3.
su cristianu vivet segundhu sos cumandhos chi at lassadu Cristos
4.
cussu no lu cherzo a teracu, ca no est de bonu a cumandhu ◊ apo àpidu fizos de bonu a cumandhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
commandement
Inglese
order
Spagnolo
comando,
recado
Italiano
comando,
incombènza
Tedesco
Befehl,
Auftrag.
dobère , nm: dovere,
doveri Definizione
sa cosa chi si depet fàere ca est giusta, sa chi andhat bene, bisòngiat, ca est de fàere, o ca est a óbbrigu; cosa de fàere, cosa de importu, giusta, chi andhat bene e po cussu bolet fata
Sinonimi e contrari
cumandhu
Modi di dire
csn:
cumprire a su dovere = fai su doveri; fàghere una cosa a dovere = bene, comente si tocat; dovere de no pòdere transire = de fàghere assolutamente, cumandhu, óbbrigu de no ndhe pòdere fàghere a mancu
Frasi
custas cosas s'intendheus in dovere de dhas pònnere in iscritu po dhas lassare comment'e errichesa pruschetotu po is giòvonos ◊ nois semus in su dobere nostru ◊ deo como lu saldo in totu e in pertotu e gai cumpro a su dovere ◊ bae a fàghere su dovere! ◊ sa fémina finas chi no est isposada a doveri depit allogai totu!
Traduzioni
Francese
devoir
Inglese
duty
Spagnolo
deber
Italiano
dovére,
incombènza
Tedesco
Pflicht,
Verpflichtung.
impérciu , nm: impérgiu,
impériu 1,
imperju,
imperzu,
imprégiu Definizione
cosa o dovere chi unu faet a contu suo o chi àtere dhi giaet a fàere (fintzes po praxere); pane o àteru deasi cun ingaúngiu postu in mesu
Sinonimi e contrari
cumandhu,
impenza,
imposta,
incumandhíscia,
masione
Frasi
li ant dadu un'impérciu mannu ◊ su pitzinnu no si ammentat de s'imperzu chi li at dadu sa mama ◊ no aiat parentes e nisciunu li faghiat imperjos ◊ tue bae ca tenes impériu de fàere! ◊ Mallena cumintzat s'imperju: Soe bénnia a bíere si nos podies azudare! ◊ andhat a Núgoro a si fàchere imperzos
2.
fàghemi un'impérciu cun mele!
Etimo
ltn.
imperium
Traduzioni
Francese
commission,
charge
Inglese
task
Spagnolo
recado
Italiano
commissióne,
incombènza
Tedesco
Auftrag.
incumàndha , nf Definizione
cumandhu, miscione, cosa chi si giaet a fàere a un'àteru; genia de praxere chi si pedit a ccn.
Sinonimi e contrari
arrecumandítzia,
avincu,
incumandhíscia
/
acotzu,
incumenda
Frasi
si andhas a Castedhu pòrtami un'incumandha! ◊ a portai su lati a casifíciu fiat s'incumenda de Giuanni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
charge,
commission
Inglese
errand,
commission
Spagnolo
encargo,
recado
Italiano
incombènza,
commissióne
Tedesco
Auftrag.
incumandhíscia, incumandhíssia , nf: incumandítzia Sinonimi e contrari
arrecumandítzia
/
cumandhu,
impérciu,
incumandha
Frasi
nara "No!" a s'incumandhíssia de chie ti cheret pagare pro fàghere male! ◊ pro incumandhíssia divina, a totugantos devet dare su perdonu
Traduzioni
Francese
charge,
tâche
Inglese
commission
Spagnolo
recado,
encargo
Italiano
incombènza,
incàrico
Tedesco
Auftrag.