alenàre , vrb: alinare Definizione mandhare a fora su respiru, arrespirare Sinonimi e contrari abidai, anidare Frasi aleno ervosas dulcuras furadas dae sa catassa fumosa de s'últimu tortu 2. intendho su bentu alinendhe acurtzu meu Etimo ltn. alenare Traduzioni Francese respirer, souffler Inglese to breathe, to blow Spagnolo respirar, soplar Italiano respirare, soffiare Tedesco atmen, blasen.

alénu, àlenu , nm Definizione s'ària chi intrat a o essit de is prumones portandho s'ossígenu a su sàmbene e leandhondhe s'anidride carbónica, sinónimu fintzes de fortza Sinonimi e contrari àbidu, alentu, àlinu 1, isalenu / foltza / alore Modi di dire csn: bogare, leare, torrare a. = bogare, leare, torrare àlidu, respirare; in d-un'à. = in d-unu sinnu; èssere de sete alenos, o àere sete alenos = èssiri forti meda, corriatzu; èssere a s'a. = morindhe (nadu de malàidu, betzu), finindhe, iscutinendhe (nadu de provista) Frasi fit faedhendhe asciuconada e cun s'alenu curtzu ◊ li est manchendhe s'alenu: est morzendhe! ◊ benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu! (A.Dettori)◊ lu giamant e no faedhat, tantu li mancat s'alenu ◊ fut tocadu de partire dae sas iscolas po dare alenu a sa poesia a bolu! 2. sa domo sua est unu porchile: si b'intrades bos leat s'alenu ◊ no fit cosa de resístere cristianu: leaiat s'alenu su pudore 3. su "Chi eja!" a Zuanne nche li est essidu in d-un'àlenu 4. za morit cras, tziu Batore: est de sete alenos!… Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, haleine Inglese blow, breathe Spagnolo aliento, soplo Italiano sóffio, àlito, respiro Tedesco Blasen, Atem.

isalénu , nm Definizione ariedha, movidedha de ària, fintzes sa chi si arrespirat, s'àlidu Sinonimi e contrari àbidu, alentu, alenu, àlinu 1 Frasi bois puru, bentos, débbiles isalenos, benides dae su nudha a s'ispensada ◊ deo e tue, solos, in serenu e rassignadu andhare, acantu acantu ambos passamus, cunfundhendhe intantu su tzocu tou in su meu isalenu Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese whiff Spagnolo soplido, soplo Italiano sóffio Tedesco Blasen.

suài , vrb: sulai, sulare, surare Definizione surbare, bogare o fàere sulu, ària, bentu, fintzes in su sensu de su sonu chi faet s'ària chi essit o passat a fortza; torrare àlidu, bogare súlida, nàrrere calecuna cosa a murrúngiu o a iscúsiu, pònnere in s'origa, nàrrere, giare a ischire; prènnere de sulu, de ària Sinonimi e contrari sulvare, surbiai / fruscidare, frusiai, moidare, sulietai, zumiai / respirai, musciai Modi di dire csn: sulai che píbera = istare a súlidas de arrennegu, survilare; no sulat ne suba e ne suta = no fuedhat, no bollit fuedhai, no muscit (in cobertantza, innòi "suba" est sa buca e "suta" su pertusu) Frasi suididhu ca gei iscapat pampa, cussu fogu! ◊ bati linna a su fogu, o cres chi nos sulamus sas ungras?! ◊ cussu frúschiu li pariat su surare de sa colovra 2. su connau no sulàt prus: si fiat mortu! ◊ babbu tuu depit arriposai: chi nisciunus sulit a dhi segai su meigama! ◊ cussu no iscidiat nudha: chini si dh'at suau? 3. sos de s'Altu ant detzisu chi pro rezer sa nassione totu devimus sulare buscichedhas de sabone ◊ paret suladu de cantu est rassu, cussu cristianu! ◊ si li alterat dogni pilu e si ponet che píbera a sulare ◊ su malloru, sulendi che píbera, si nci dh'iscudit asuba a conca bàscia isciamiendu is corrus acutzus Etimo ltn. *subilare Traduzioni Francese souffler, respirer Inglese to blow, to breathe, to speak Spagnolo soplar, resollar Italiano soffiare, fiatare Tedesco blasen, etwas verlauten lassen.

súbidu , nm: súlidu, súliru Definizione s'ària chi si bogat de prumones torrandho àlidu, mescamente fatu a forte, fintzes su surbare de su bentu: a bortas, súrbiu, suspidura bufandho cosa Sinonimi e contrari àbidu, alenu, isúfiu, suidu, sulu, tzúfiu / bentu Modi di dire csn: èssiri unu s. (nadu de tempus/durada) = unu sinnu, una furriada de ogus; pigai o torrai súlidu = torrare àlidu, respirare coment'e pasendhe unu pagu faghindhe cosa; aspetai a súlidu tentu = azummai chentza torrare àlidu pro istare atentos Frasi at pérdiu su súlidu tzerriendi meda ◊ candu passu ingunis mi tocat de aguantai súliru, po no mi allupai de fragu de bassa 2. sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu ◊ su súbidu de su bentu 3. cussas dexi dis fiant istétias unu súlidu 4. cun d-unu súlidu nci at ingúrtiu unu pisu de préssiu… (F.Carlini) Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese breath Spagnolo aliento, soplo Italiano fiato, respiro, sóffio Tedesco Atem, Atemzug, Blasen.

sulàda , nf Definizione su sulare; fintzes genia de súrbiu chi faent unos cantu animales coment'e arrennegaos o timendho Sinonimi e contrari isufulada, sulvilada Frasi sa pampa a dógnia sulada de bentu tzacat e cincidhat ◊ a s'anzone mortu li at dadu duas o tres suladas pro l'iscolzare menzus 2. in sos beranos, candho bigiaiant sas bachitas, sas bórridas poniant sa paura a colpos de ramuzu e a suladas Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, ébrouement Inglese puff, snort Spagnolo soplo, bufido Italiano sóffio, sbuffata Tedesco Blasen, Schnauben.

sulitài , vrb Definizione sonare su sulitu; istare a surbiedhu Sinonimi e contrari afruschiare, ammuinai 1, fruscidare, frusiai, frusitai, moidare, múere, sulietai, sulvare, surbiai, zumiai Frasi ndi fiat lómpiu un'ómini basciotu, sulitendi: fiat s'uscieri ◊ no serbit chi suliti po cuaranta po cantu su burricu est tanti acanta! (C.Saragat) Etimo srd. Traduzioni Francese jouer du pipeau Inglese to pipe Spagnolo tocar el caramillo, silbar Italiano zufolare Tedesco die Hirtenflöte blasen.

súlu , nm: suru 1 Definizione s'ària chi si bogat in buca, pagu pagu de ària o de bentu Sinonimi e contrari súbidu Frasi s'orcu at addobbadu duos sulos e ndhe at torradu boes, carru, furchetas, bultedhos e fintzas su babbu e frades de Mariedha 2. sa vida est unu pubusone de bentu, unu sulu Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese whiff Spagnolo soplo Italiano sóffio Tedesco Blasen.

sulvàre , vrb: surbare, surbiai, surbiare, survare, surviare Definizione bogare súlidu, fintzes súrbiu; arrespòndhere a súlidas, a ufas, cun ifadu; fintzes nàrrere cosa a ccn., unu pagu coment'e cossigiandho, osservandho, abbetiandho Sinonimi e contrari suai / ammuinai 1, fruscidare, frusiai, frusitai, moidare, múere, sulietai, surbiai, zumiai Frasi sos minores s'incrunant, ufrant sos cavanedhos e surbant supra de sa bràsia ◊ candho uchidiant su mannale a sos pitzinnos lis davant s'ambesuca a la survare ◊ su focu est tenendhe ca su ajaju cada tantu l'est surbandhe ◊ si survavat sos pódhiches cancaratos dae su fritu 2. "Priucosos irrichitos!" - mi aiat survatu in s'oricra mutzere mea ◊ "No est neche nostra si su binu fit tropu forte!" surbant sos cumpanzos Etimo ltn. *subilare Traduzioni Francese souffler Inglese to puff Spagnolo soplar Italiano soffiare Tedesco blasen.

«« Cerca di nuovo