atalaminài , vrb Sinònimos e contràrios alladamenae.
ataledàre , vrb Definitzione its, bodalire? Frases semus frimmos chei sas rocas ataledadas dae sa lana de crastu (M.A.Seu Deiana).
atalentàre , vrb Definitzione abbarrare o ibertare prus de su tanti giustu Sinònimos e contràrios atostonare, istentae Frases mi so atalentadu.
ataleschí , cng Definitzione
a tales chi… = a manera chi…, a puntu chi…
Frases
avisant sos fideles ataleschí acudant a crésia ◊ a tales chi viva friscu e sanu ◊ onora a su babbu e a sa mama a tales chi bivas tempus meda ◊ si un'istante iscultaias, a tales chi piús no ti ndhe bantes, ti proao in rejones apagantes
Tradutziones
Frantzesu
de sorte que,
afin que
Ingresu
so that
Ispagnolu
para que
Italianu
talchè,
affinchè
Tedescu
so daß,
damit.
ataliàda , nf: atzaliada Definitzione su bogare salia meda, salia in is corros de sa buca Sinònimos e contràrios ataliatzu, saliatzu Frases giughet s'ataliada che cane Ètimu srd.
ataliàtzu , nm Sinònimos e contràrios ataliada, saliatzu Frases su cadhu giughiat s'ataliatzu in buca Ètimu srd.
atalibbríu , nm: atilibbriu, cilibriu, tilibbriu* Definitzione genia de pigione mannu, papadore de petza (papat sórighes, tzilighetas, bobbois) Sinònimos e contràrios arcidedhu, curreventu, futibbentu, serpedheri, spadheri Frases s'atilibbriu si ch'est boladu Terminologia iscientìfica pzn, falco tinnunculus.
atalighèlte , nf: atelighelta,
aterighelta,
atolighelta,
atilighelta,
atiligherta,
atulighelta Definitzione
genia de animaledhu, de diferentes colores e mannària, chi camminat tragandhosi cun sa bentre, ma portat bàtoro cambighedhas puru, una coa longhita: che a s’àtera arrasia, faet is oos
Sinònimos e contràrios
agilestru,
alighelta,
angiuleta,
cabexeta,
caixedha,
cargileta,
colovredha,
coxueta,
gilestra,
lucesti,
satzagula,
talaerta,
tilicherta*,
tzorompis
Frases
atilighelta atilighelta, mamma tua ch'est in festa, babbu tou est benindhe…◊ sa píbera si brullaiat de s’atelighelta ca no andhaiat comente a issa
Terminologia iscientìfica
anar
Tradutziones
Frantzesu
lézard
Ingresu
lizard
Ispagnolu
lagartija
Italianu
lucèrtola
Tedescu
Eidechse.
ataligúghe , nm: aterigughe,
atiligugu,
telacucu* Definitzione
genia de pistilloni o ispogiadedhu; genia de tzintzigorru longu, chentza corgiolu
Sinònimos e contràrios
alicucu 1,
satzaluga,
sosoga,
tzabagugu
Terminologia iscientìfica
crp, calcides ocellatus tiligugu
Tradutziones
Frantzesu
gecko
Ingresu
gecko
Ispagnolu
salamanquesa
Italianu
gèco,
gòngilo
Tedescu
Mauergecko.
atalingòne , nm: aterignone,
atilingione,
atiriglione,
atolingione Definitzione
greme longu e grussu chi faet in terra
Sinònimos e contràrios
aterringone,
atulíngia,
sitziringoni,
tilingione*,
tzilingu,
tzirinoni,
tzuluncone
Frases
s'atilingione lu ponio a piscare ambidha a canna
Terminologia iscientìfica
crp, hormogaster redii, h. pretiosa, allolobophora rosea, a. caliginosa
Tradutziones
Frantzesu
lombric
Ingresu
earthworm
Ispagnolu
lombriz
Italianu
lombrico
Tedescu
Regenwurm.
atallài , vrb Definitzione atumbare, ingòllere Frases atesu de is binàrius po no s'atallai su trenu!
atallaría , nf Definitzione cosighedhas, cosas pitichedhas Sinònimos e contràrios minudéntzia, piciualla Frases is frocus de lana funt arréscius a is atallarias.
atallionài ataglionàre
atalzàre aciarxài
atalzínu , agt: atarginu,
atarzinu Definitzione
chi portat atzàrgiu, chi est che atzàrgiu / pedra atarzina = genia de pedra bianca tostada meda
Frases
custu est ferru atarzinu
2.
zughet boghe atarzina, chi betat pore
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aciéré
Ingresu
steely
Ispagnolu
acerado
Italianu
acciaióso
Tedescu
verstählt.
atàlzu aciàrgiu
atamanàre , vrb Definitzione
fàere sa cosa a unu tamanu, de totunu andhare, parívile, totu oguale
Sinònimos e contràrios
aperperare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
homogénéiser
Ingresu
to homogenize
Ispagnolu
homogeneizar
Italianu
omogeneizzare
Tedescu
homogenisieren.
atamanàu , pps, agt Definitzione
de atamanare; chi est de totunu andhare
Sinònimos e contràrios
paramiche,
pèrpere,
tamagnu
Tradutziones
Frantzesu
uniforme,
homogène
Ingresu
homogeneus
Ispagnolu
homogéneo,
uniforme
Italianu
unifórme,
omogèneo
Tedescu
einheitlich,
homogen.
atamazàre , vrb Definitzione morigare su soru faendho su butiru; fàere tzàcurros e moida meda Sinònimos e contràrios atacazare Ètimu itl.lm tmagià.
atamàzidu, atamàzu atabàzu